Οι ηγέτες των κρατών-μελών του ΝΑΤΟ συμφώνησαν στη Σύνοδο Κορυφής στο Βίλνιους ότι το μέλλον της Ουκρανίας βρίσκεται εντός της Συμμαχίας, ωστόσο δεν δόθηκε στο Κίεβο πρόσκληση ή –έστω– ένα χρονοδιάγραμμα για την ένταξη της χώρας, όπως επιδίωκε η ουκρναική πλευρά, αλλά και όπως αναμενόταν ότι θα συμβεί βάσει των σημάτων που είχαν στείλει σειρά διπλωματικών πηγών όσο και ο Λευκός Οίκος.
Από την άλλη, το ΝΑΤΟ ήρε την υποχρέωση η Ουκρανία να ακολουθήσει το Ενταξιακό Σχέδιο Δράσης (MAP) αφαιρώντας ουσιαστικά ένα εμπόδιο στον δρόμο του Κιέβου για να ενταχθεί στη Βορειοατλαντική Συμμαχία.
«Το μέλλον της Ουκρανίας βρίσκεται στο ΝΑΤΟ», ανέφερε η διακήρυξη στην οποία συμφώνησαν την Τρίτη οι ηγέτες των κρατών-μελών, προσθέτοντας ότι η ευρωατλαντική ολοκλήρωση του Κιέβου έχει ξεπεράσει την ανάγκη για το Ενταξιακό Σχέδιο Δράσης.
«Θα είμαστε σε θέση να απευθύνουμε πρόσκληση στην Ουκρανία για ένταξη στη Συμμαχία όταν συμφωνήσουν οι σύμμαχοι και εκπληρωθούν οι όροι», προσέθεσε η Συμμαχία στο σχετικό ανακοινωθέν.
Αν και η διακήρυξη δεν διευκρινίζει τους όρους που πρέπει να εκπληρώσει η Ουκρανία, επαναλαμβάνει ότι η Συμμαχία θα βοηθήσει το Κίεβο να σημειώσει πρόοδο στη στρατιωτική διαλειτουργικότητα καθώς και σε πρόσθετες μεταρρυθμίσεις τόσο θεσμικές όσο και στον κλάδο ασφάλειας.
«Καταστήσαμε σαφές ότι θα προσκαλέσουμε την Ουκρανία να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ όταν συμφωνήσουν οι Σύμμαχοι και όταν εκπληρωθούν οι προϋποθέσεις», δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου ο γενικός γραμματέας Γενς Στόλτενμπεργκ.
«Είναι η πρώτη φορά που χρησιμοποιούμε τη λέξη “πρόσκληση”», τόνισε ο ίδιος, απαντώντας σε ερώτηση για την τοποθέτηση του ουκρανού προέδρου στο Twitter πως φάνηκε να μην «υπάρχει (σ.σ. στη Σύνοδο) καμία βούληση ούτε να προσκληθεί η Ουκρανία στο ΝΑΤΟ, ούτε να γίνει μέλος της Συμμαχίας».
Την παραμονή της συνόδου του NATO, ο ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι είχε διαβεβαιώσει πως η χώρα του θα γίνει μέλος της στρατιωτικής συμμαχίας, συμπληρώνοντας πως αναμένει από το Βίλνιους τον «αλγόριθμο» για αυτό.
«Δουλεύουμε ακόμη τις τις διατυπώσεις, τις ακριβείς εκφράσεις της επιβεβαίωσης, όμως ήδη αντιλαμβανόμαστε (…) ότι η Ουκρανία θα ενταχθεί στη συμμαχία. Δουλεύουμε για να φτιαχτεί ο αλγόριθμος με τον οποίο θα εξασφαλίσουμε την ένταξή μας, όσο πιο καθαρά και γρήγορα είναι δυνατό», είπε ο κ. Ζελένσκι στο βραδινό διάγγελμά του τη Δευτέρα.
Για τον κ. Ζελένσκι, πάντως, ήδη από τη Σύνοδο στο Βίλνιους ήταν ζητούμενο να επιβεβαιωθεί ότι η Ουκρανία είναι de facto μέλος του NATO, καθώς διαθέτει δικά του όπλα και μοιράζεται τις αξίες των μελών του. «Οχι τώρα -γίνεται πόλεμος-, αλλά χρειαζόμαστε σαφές σινιάλο. Και το χρειαζόμαστε τώρα».
Η Ρωσία, για την οποία η ένταξη της Ουκρανίας στο NATO αποτελεί κόκκινη γραμμή, απειλεί με αντίμετρα, προειδοποιεί πως οποιαδήποτε κίνηση προς αυτή την κατεύθυνση θα είχε «πολύ αρνητικές συνέπειες για την ήδη μισοκατεστραμμένη ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφαλείας» και θα αποτελούσε «τεράστιο κίνδυνο και απειλή» για τη Ρωσία, όπως το έθεσε τη Δευτέρα ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, ο Ντμίτρι Πεσκόφ. Οποιαδήποτε κίνηση της συμμαχίας προς την ένταξη της Ουκρανίας θα έχει αποτέλεσμα «καθαρή και σθεναρή αντίδραση» από ρωσικής πλευράς, επέμεινε.
Σημειώνεται ότι το ΝΑΤΟ έχει 31 μέλη μετά την ένταξη της Φινλανδίας την άνοιξη του 2023.
Σαφής αναφορά στη Συνθήκη του Μοντρέ στο κοινό ανακοινωθέν
Εξάλλου, όπως μετέδωσε το ΑΠΕ-ΜΠΕ, στο κοινό ανακοινωθέν της Συνόδου του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους γίνεται σαφής αναφορά στη Συνθήκη του Μοντρέ.
Ειδικότερα, επισημαίνεται ότι «η περιοχή της Μαύρης Θάλασσας είναι στρατηγικής σημασίας για τη Συμμαχία. Αυτό τονίζεται περαιτέρω από τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Υπογραμμίζουμε τη συνεχή υποστήριξή μας στις περιφερειακές προσπάθειες των Συμμάχων που αποσκοπούν στη διατήρηση της ασφάλειας, της σταθερότητας και της ελευθερίας της ναυσιπλοΐας στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας, συμπεριλαμβανομένης, όπως προσήκει, μέσω της Συνθήκης του Μοντρέ του 1936.
Θα παρακολουθούμε και θα αξιολογούμε περαιτέρω τις εξελίξεις στην περιοχή και θα ενισχύσουμε την επίγνωσή μας για την κατάσταση, με ιδιαίτερη έμφαση στις απειλές για την ασφάλειά μας και τις πιθανές ευκαιρίες για στενότερη συνεργασία με τους εταίρους μας στην περιοχή, ανάλογα με την περίπτωση».
Ανησυχία για τις «κακόβουλες δραστηριότητες» του Ιράν στο έδαφος του ΝΑΤΟ
Επιπλέον, οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ δήλωσαν ότι ανησυχούν σοβαρά για τις «κακόβουλες δραστηριότητες» του Ιράν εντός του συμμαχικού εδάφους και κάλεσαν την Τεχεράνη να σταματήσει τη στρατιωτική της υποστήριξη στη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένης της προμήθειας μη επανδρωμένων αεροσκαφών.
«Καλούμε το Ιράν να σταματήσει τη στρατιωτική του υποστήριξη στη Ρωσία, κυρίως τη μεταφορά μη επανδρωμένων εναέριων οχημάτων (UAV) που έχουν χρησιμοποιηθεί σε επιθέσεις εναντίον ζωτικής σημασίας υποδομών, προκαλώντας εκτεταμένες απώλειες μεταξύ των αμάχων», ανέφερε η Συμμαχία στη διακήρυξη της συνόδου κορυφής στη Λιθουανία.
«Εκφράζουμε τη σοβαρή ανησυχία μας για τις κακόβουλες δραστηριότητες του Ιράν εντός του συμμαχικού εδάφους», προσέθεσαν οι ηγέτες των κρατών-μελών.