Το παλαιότερο και μεγαλύτερο παγόβουνο του κόσμου αρνείται να λιώσει, σύμφωνα με τους επιστήμονες. Πριν από λίγους μήνες, η πλωτή μάζα πάγου των 2.400 τετραγωνικών χιλιομέτρων, γνωστή ως A23a, αναμενόταν να παρασυρθεί σε θερμότερα νερά και τελικά να διαλυθεί.
Αλλά, όπως αναφέρει δημοσίευμά της Telegraph, το παγόβουνο, βάρους τρισεκατομμυρίων τόνων, διπλάσιο από σε έκταση από την περιοχή του ευρύτερου Λονδίνου –και τρεις φορές μεγαλύτερο από αυτήν της Νέας Υόρκης– είναι κολλημένο σε μια ωκεάνια δίνη που θα μπορούσε να το κρατήσει στο ίδιο σημείο για χρόνια.
Το A23a, το οποίο κάποτε φιλοξενούσε έναν σοβιετικό ερευνητικό σταθμό, αποσχίστηκε από τις ακτές της Ανταρκτικής το 1986. Σχεδόν αμέσως, πάτησε στον βυθό της θάλασσας και έμεινε κολλημένο για περισσότερες από τρεις δεκαετίες. Το 2020 επανήλθε στην επιφάνεια.
Στα τέλη του περασμένου έτους, άρχισε να μεταναστεύει, ενθουσιάζοντας τους επιστήμονες που ισχυρίζονται ότι η θέα ενός παγόβουνου τέτοιου μεγέθους εν κινήσει είναι σπάνια. Βοηθούμενο από ισχυρούς ανέμους και ρεύματα, μετακινήθηκε από τη Θάλασσα Γουέντελ στον Νότιο Ωκεανό, παρασυρόμενο –με ρυθμό βαδίσματος– προς θερμότερα νερά.
Τον περασμένο Απρίλιο εισήλθε σε ένα ισχυρό ωκεάνιο ρεύμα που προβλεπόταν ότι θα το διοχέτευε στον Νότιο Ατλαντικό, όπου θα το διασπούσε σε μικρότερα κομμάτια. Αλλά σταμάτησε απροσδόκητα. «Ο κόσμος νομίζει ότι τα παγόβουνα είναι παροδικά, θρυμματίζονται και λιώνουν», λέει στην Telegraph ο καθηγητής Μαρκ Μπράντον, ειδικός σε θέματα πολικής πολιτικής. «Αλλά το A23a είναι το είδος του παγόβουνου που απλώς αρνείται να πεθάνει», συμπληρώνει χαρακτηριστικά.
Ο τεράστιος όγκος πάγου περιστρέφεται τώρα αργά, στα βόρεια των νησιών του Νότιου Ορκνεϊ – ένα άγονο τμήμα της βρετανικής επικράτειας της Ανταρκτικής που είναι ακατοίκητο, εκτός από μια βάση εξερεύνησης. Το παγόβουνο έχει σταματήσει όχι επειδή φράκαρε στον πυθμένα της θάλασσας, αλλά επειδή έχει παγιδευτεί σε μια δίνη που προκαλείται από ένα σπάνιο φαινόμενο, το οποίο παρουσιάζεται όταν χτυπά στον πυθμένα του ωκεανού.
Καθώς το ρεύμα συναντά αυτό το εμπόδιο, χωρίζεται σε δύο ροές, παράγοντας έναν στροβιλισμό νερού ανάμεσα στα δύο τμήματά του. «Ο ωκεανός είναι γεμάτος εκπλήξεις και αυτό το δυναμικό χαρακτηριστικό είναι ένα από τα πιο χαριτωμένα που μας προσφέρει», δήλωσε στο BBC News ο καθηγητής Μάικ Μέρεντιθ, από το ερευνητικό κέντρο μελετών της Βρετανικής Ερευνας Ανταρκτικής.
Το A23a, το οποίο ζυγίζει σχεδόν ένα τρισεκατομμύριο μετρικούς τόνους, θα μπορούσε να κολλήσει για χρόνια εκεί, λένε οι επιστήμονες. Η συνεχιζόμενη επιβίωση του παγόβουνου έρχεται την ώρα που η Ανταρκτική χάνει διαρκώς πάγους, ανεβάζοντας την παγκόσμια στάθμη της θάλασσας.
Πέρυσι, ο χειμερινός θαλάσσιος πάγος της Ανταρκτικής έπεσε στο χαμηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί ποτέ. Υπολογίστηκαν πάνω από δύο εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα λιγότερου πάγου από το συνηθισμένο – ισοδύναμο με μια περιοχή δέκα φορές μεγαλύτερη από το Ηνωμένο Βασίλειο, σύμφωνα με τη Βρετανική Ερευνα Ανταρκτικής.
Το βρετανικό ερευνητικό κέντρο ανέφερε ότι τα τόσο χαμηλά επίπεδα πάγου ήταν «εξαιρετικά απίθανο να συμβούν χωρίς την επίδραση της κλιματικής αλλαγής». Ο επίμονος πάγος στη χαμηλής στάθμης θάλασσα θα μπορούσε να έχει βαθιές επιπτώσεις στα καιρικά συστήματα και στα οικοσυστήματα του Νότιου Ωκεανού – ανάμεσά τους και στη ζωή των φαλαινών και των πιγκουίνων.