Τριάντα τρία χρόνια από τότε που αποχώρησε από γενικός γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ, 31 χρόνια από τη διάσπαση του κόμματος σε εκείνο το επεισοδιακό 13ο Συνέδριο του Φεβρουαρίου του 1991 και σχεδόν 17 χρόνια από τον θάνατό του, ο Χαρίλαος Φλωράκης –η πολιτική κληρονομιά του– αποτελεί ένα θέμα προς συζήτηση για τον Περισσό και όπως φαίνεται είναι ένα δύσκολο θέμα προς συζήτηση.
Ο Χαρίλαος Φλωράκης (1914-2005) υπήρξε μια εμβληματική προσωπικότητα για το ΚΚΕ, από την εποχή που ήταν ο «Καπετάν Γιώτης» στην Αντίσταση και στον Εμφύλιο ως τα χρόνια που ηγήθηκε του κόμματος, ως νόμιμου πλέον στα χρόνια της Μεταπολίτευσης. Ομως αυτή ακριβώς η περίοδος της Μεταπολίτευσης μπαίνει τώρα στην κρησάρα της κομματικής ορθοδοξίας και διατυπώνονται προβληματισμοί αν οι κινήσεις της επίμαχης 17ετίας από το 1974 έως το 1991 ήταν οι «σωστές». Φυσικά δεν υπάρχει ευθέως αμφισβήτηση του Φλωράκη, όμως υπάρχει σκεπτικισμός για την περίοδο που ήταν αρχηγός και αυτά στο ΚΚΕ και στην πάντα προσεκτική φρασεολογία του σπανίως δεν συνδέονται.
Το θέμα ανέδειξε σε ρεπορτάζ του στο «Βήμα της Κυριακής», ο Λάμπρος Σταυρόπουλος, από τους δημοσιογράφους με τη βαθύτερη γνώση του τρόπου που λειτουργεί, αποτιμά και ενίοτε αναθεωρεί το ΚΚΕ. Η αναψηλάφηση της περιόδου Φλωράκη εντάσσεται στο πλαίσιο της συνολικής επανεκτίμησης της ιστορίας του ΚΚΕ, την οποία ο Περισσός έχει δρομολογήσει εδώ και χρόνια με την έκδοση των δοκιμίων για την περίοδο από την ίδρυσή του το 1918 έως και τη διάσπαση του 1968 (12η Ολομέλεια).
Οπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στο «Βήμα της Κυριακής», το ΚΚΕ έχει εισέλθει τώρα στη φάση της αποτίμησης της μεταπολιτευτικής περιόδου που ξεκινά το 1974 με τη νομιμοποίησή του και κορυφώνεται με τη σύγκρουση του 1991, αφού έχει προηγηθεί ο «ιστορικός συμβιβασμός» του 1989 με τους άλλοτε «αναθεωρητές» του ΚΚΕ Εσωτερικού για χάριν της συγκρότησης του Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου και βεβαίως η ανάμειξή του (υπό την σκέπη του ενιαίου ΣΥΝ) στο αστικό πολιτικό «παιχνίδι» (συγκυβερνήσεις Τζαννετάκη και Ζολώτα). Επισημαίνεται δε πως δεν είναι τυχαίο ότι κορυφαία στελέχη του ΚΚΕ έρχονται και επανέρχονται στην περίοδο εκείνη, καθώς ο Περισσός θεωρεί ότι τα διδάγματα που εξάγονται «θωρακίζουν» την αυτοτέλεια του κόμματος έναντι όσων υψώνουν με κάθε ευκαιρία τη «σημαία» της συνεργασίας και των συμμαχιών.
Γιατί όμως είναι «πρόβλημα» η περίοδος Φλωράκη; Είναι «πρόβλημα» διότι οι σχεδόν δύο δεκαετίες που διανύθηκαν από τη Μεταπολίτευση και τη νομιμοποίηση του ΚΚΕ έως το 1991 και τη διάσπαση που επήλθε στο περιβόητο 13ο συνέδριο (όταν μεταξύ άλλων έφυγαν οι Αλέκος Αλαβάνος, Μίμης Ανδρουλάκης, Παναγιώτης Λαφαζάνης και Γιάννης Δραγασάκης), αποτελούν, όπως περιγράφεται, μια «διακεκαυμένη ζώνη» σε ιδεολογικό και πολιτικό επίπεδο, επειδή τότε το κόμμα επιζητούσε τις συνεργασίες.
Η προβληματική για την περίοδο του ιστορικού ηγέτη του ΚΚΕ –χωρίς πάντως να αναφέρεται το όνομά του– αναδείχθηκε σε ένα άρθρο της Ελένης Μπέλλου, μέλους του Πολιτικού Γραφείου επιφορτισμένου με τα ιδεολογικά ζητήματα, που δημοσιεύθηκε στον κομματικό «Ριζοσπάστη». Σε αυτό το κείμενο περιγράφονται «ιδεολογικές ανεπάρκειες» και «προγραμματικά προβλήματα» τη συγκεκριμένη περίοδο κατά την οποία τα κομμουνιστικά κόμματα, συμπεριλαμβανομένου και του ΚΚΕ, δεν ήταν προετοιμασμένα για τις αλλαγές στο διεθνές γίγνεσθαι που, κατά την ανάγνωση του Περισσού, πυροδοτήθηκαν από «οπορτουνιστική εξέλιξη» στο Κομμουνιστικό Κόμμα της Σοβιετικής Ενωσης και φυσικά την… επάρατη «περεστρόικα» του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ.
Στο άρθρο στον «Ριζοσπάστη» σημειώνεται ότι το ΚΚΕ «δεν μπόρεσε να δει το ενδεχόμενο της αντεπαναστατικής νίκης, ούτε εγκαίρως να διακρίνει τον αντεπαναστατικό χαρακτήρα της “περεστρόικα”, την οποία αποδέχθηκε ως “επανάσταση μέσα στην επανάσταση”».
Επίσης γίνεται κριτική στην στρατηγική του κόμματος σε σχέση με τις εγχώριες πολιτικές εξελίξεις, περίοδο που, όπως τονίζεται, το ΚΚΕ της Μεταπολίτευσης αναζητεί διαρκώς «μια εκλογική και κυρίως ευρύτερη πολιτική συνεργασία με “αριστερές” δυνάμεις, ξεκινώντας από το σχήμα της “Ενωμένης Αριστεράς” (1974), που περιλαμβάνει την ΕΔΑ ή άλλες σχετικές δυνάμεις και ουσιαστικά δυνάμεις του “ΚΚΕ εσωτερικού”, δηλαδή των οπορτουνιστικών ομαδοποιημένων δυνάμεων που αποσχίστηκαν το 1968».
Οπως επισημαίνεται στο «Βήμα της Κυριακής», στο πλαίσιο αυτό ασκείται ευθεία κριτική όσον αφορά τις εκτιμήσεις των καθοδηγητικών οργάνων εκείνης της περιόδου –με λίγα λόγια γίνεται κριτική στην ηγεσία Φλωράκη–, που θεωρούσαν «αναγκαία την πολιτική συμμαχία αριστερών, προοδευτικών, δημοκρατικών δυνάμεων». Αναφέρεται χαρακτηριστικά και ως ψόγος ότι «σε όλη την προς μελέτη ιστορική περίοδο», το ΚΚΕ αναζητούσε μια «προοδευτική εναλλακτική πολιτική» σε συνεργασία με «αστικές» δυνάμεις, δηλαδή το κυρίαρχο τότε ΠΑΣΟΚ, ή με «σοσιαλδημοκρατικές-οπορτουνίστικες», δηλαδή την ΕΑΡ του Λεωνίδα Κύρκου, διάδοχο σχήμα του ΚΚΕ Εσωτερικού.