Πόσο αποτελεσματικός είναι τελικά ο «Σιδηρούς Θόλος» του Ισραήλ; Απέτυχε όντως το πολυδιαφημισμένο σύστημα αεράμυνας του εβραϊκού κράτους να προστατέψει τους πολίτες του κατά την τελευταία μαζική επίθεση της Χαμάς; Μήπως τελικά ότι το πανίσχυρο «Iron Dome» είναι «Iron Sieve» (σουρωτήρι); Ή μήπως βρήκαν οι ισλαμιστές της Χαμάς την αχίλλειο πτέρνα του;
Είναι μερικά μόνο από τα ερωτήματα που κυριαρχούν τα τελευταία 24ωρα στον ξένο Τύπο καθώς το Ισραήλ βιώνει τη φονικότερη επίθεση ακόμη και από τον Πόλεμο των Εξι Ημερών (5–10 Ιουνίου 1967), όταν αντιμετώπιζε Αίγυπτο, Συρία και Ιορδανία μαζί!
Χιλιάδες ρουκέτες και πύραυλοι της Χαμάς χτύπησαν ότι μόνο περιοχές και οικισμούς κοντά στα σύνορα με τη Γάζα, αλλά και μέχρι και την ίδια την πρωτεύουσα, Τελ Αβιβ, και άλλες μεγάλες ισραηλινές πόλεις, σκορπώντας τον τρόμο.
Αιφνιδιασμός; Ισως. Πολλοί πάντως αναρωτιούνται (πέρα από το πώς είναι δυνατόν να διέφυγε των μυστικών υπηρεσιών του εβραϊκού κράτους η προετοιμασία μίας τέτοιας κλίμακας επίθεσης) γιατί δεν λειτούργησε το ίδιο αποτελεσματικά με άλλες φορές στο πρόσφατο παρελθόν ο «Σιδηρούς Θόλος».
Στις συγκρούσεις τον Μάιο του 2021 ο ισραηλινός στρατός είχε ανακοινώσει ότι το 90% των παλαιστινιακών ρουκετών είχε καταστραφεί από το Iron Dome. Σύμφωνα με τις ΙDF (Israel Defense Forces) μέσα σε 38 ώρες εκτοξεύτηκαν από τη Λωρίδα της Γάζας περισσότερες από 1.000 ρουκέτες, ενώ τον Αύγουστο του 2022 η εφημερίδα Times of Israel, επικαλούμενη στρατιωτικές πηγές, ανέβασε το ποσοστό αποτελεσματικότητας του Iron Dome στο 97%!
Το εν λόγω ποσοστό ωστόσο, έπεσε στο 60% στις επιθέσεις του περασμένου Μαΐου (εδώ/ βίντεο κάτω) και σήμερα πολλοί είναι αυτοί που σημειώνουν την αποτυχία του Iron Dome να αναχαιτίσει ικανό αριθμό πυραύλων της Χαμάς.
Ο Σιδηρούς Θόλος (εβραϊκά: כִּפַּת בַּרְזֶל, αγγ.: Iron Dome) είναι ένα κινητό σύστημα αεράμυνας παντός καιρού, κατασκευασμένο από την Rafael Advanced Defense Systems και την Israel Aerospace Industries.
Το σύστημα έχει σχεδιαστεί για να αναχαιτίζει και να καταστρέφει πυραύλους μικρού βεληνεκούς και βλήματα που εκτοξεύονται από αποστάσεις 4 έως 70 χιλιομέτρων μακριά .
Σχεδιασμένο να υπολογίζει το ακριβές σημείο το οποίο πρόκειται να πλήξει μια εχθρική ρουκέτα, αφού ανιχνεύει την πορεία της, την «κλειδώνει» στο ραντάρ και στη συνέχεια εκτοξεύει πύραυλο για να την καταστρέψει.
Βάσει μία λίστας προκαθορισμένων στόχων τους οποίους προστατεύει, ο Σιδηρούς Θόλος εκτιμά εάν η ρουκέτα θα πλήξει καίριας σημασίας σημείο (κρίσιμες εγκαταστάσεις, κατοικημένη περιοχή) και εκτοξεύει πύραυλο για να την αναχαιτίσει.
Κάθε συστοιχία – ικανή σύμφωνα με την κατασκευάστρια εταιρεία να προστατέψει μία αστική περιοχή έκτασης περίπου 150 τετραγωνικών χιλιομέτρων- επανδρώνεται από περίπου 100 χειριστές και περιλαμβάνει μονάδα ραντάρ και τρεις εκτοξευτήρες, με 20 πυραύλους στον καθένα.
Εως το 2021, οι ΗΠΑ χρηματοδότησαν με 1,6 δισ. δολ. το πρόγραμμα του Iron Dome και με επιπλέον 1 δισ. δολ. το 2022 κατόπιν σχετικής έγκρισης του Κογκρέσου. Το σύστημα κηρύχθηκε επιχειρησιακό και αναπτύχθηκε αρχικά στις 27 Μαρτίου 2011 κοντά στην Μπερ Σεβά.
Για πρώτη φορά αναχαίτισε επιτυχως πύραυλο που εκτοξεύτηκε από τη Γάζα, στις 7 Απριλίου του 2011.
Στις 10 Μαρτίου του 2012, η Jerusalem Post ανέφερε ότι το Iron Dome κατέρριψε το 90% των πυραύλων που εκτοξεύτηκαν από τη Γάζα με στόχο κατοικημένες περιοχές στο Ισραήλ. Το 2017 αναφέρθηκε για πρώτη φορά ότι οι συστοιχίες του Σιδερένιου Θόλου θα αναπτύσσονταν και στη θάλασσα σε κορβέτες κλάσης Sa’ar 6, για να προστατεύουν πλατφόρμες φυσικού αερίου στην ανοικτή θάλασσα, σε συνδυασμό με το πυραυλικό σύστημα Barak 8.
Εδώ και χρόνια η Χαμάς έψαχνε τα τρωτά σημεία του ισραηλινού συστήματος αεράμυνας. Και φαίνεται ότι το κατάφερε σε μεγάλο βαθμό στέλνοντας πρωτοφανή αριθμό πυραύλων πάνω από τα κεφάλια των Ισραηλινών.
Παράλληλα ανέπτυσσε συνεχώς την τεχνολογία των πυραύλων της και με την πάροδο των ετών κατάφερε να αυξήσει το βεληνεκές τους ώστε να καλύπτει μεγάλες πόλεις του Ισραήλ, συμπεριλαμβανομένου του Τελ Αβίβ, ακόμη και της Ιερουσαλήμ.
Η PIJ (Παλαιστινιακή Τζιχάντ) έχει χρησιμοποιήσει τον πύραυλο Badr 3, ο οποίος φαίνεται να σχεδιάστηκε και να δοκιμάστηκε στο Ιράν, κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης του 2021. Ο πύραυλος φέρει κεφαλή βάρους μεταξύ 300 κιλών και 400 κιλών, η οποία είναι πολύ πιο ενισχυμένη από τις κεφαλές των γνωστών παλαιστινιακών ρουκετών.
Στο οπλοστάσιό της περιλαμβάνονται επίσης πύραυλοι τύπου Sejjil, καθώς και SH-85, J-80, SA-120, S-40 και Q-20, ενώ ταυτόχρονα εισάγονται νέες τακτικές εκτόξευσης πυραύλων Sejjil, με στόχο να αποφύγουν την αναχαίτιση από την «αμυντική ομπρέλα» του Iron Dome.
Τέλος, η PIJ διαθέτει μικρό αριθμό πυραύλων Boraq-70 με εμβέλεια 70-80 χιλιομέτρων και πυραύλους Boraq-100 και Βoraq-120, με εμβέλεια άνω των 100 χλμ., ενώ η Χαμάς διαθέτει απόθεμα δεκάδων πυραύλων με βεληνεκές 100-160 χλμ. (R-160, A-120, SH-85, ιρανικών M-302, and Ayyash 250),
Από την πλευρά τους, κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του Iron Dome, oι Ισραηλινοί είχαν καταφέρει να αυξήσουν το βεληνεκές της κάλυψης που προσφέρει, να βελτιώσουν τις δυνατότητες ανίχνευσης και αναχαίτισης στόχων και να το προσαρμόσουν ακόμη και για να διαχειρίζεται μαζικές εκτοξεύσεις. Αυτή τη φορά όμως το σύστημα βρέθηκε αντιμέτωπο με χιλιάδες πυραύλους που εκτοξεύθηκαν σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα.
Χαρακτηριστικό της τελευταίας επίθεσης ότι μέσα σε μόλις 20 λεπτά εκτοξεύτηκαν πάνω από 5.000 πύραυλοι (άλλες εκτιμήσεις ανεβάζουν τον αριθμό στις 7.000).
Ολα δηλ ήταν θέμα κλίμακας και όπως σχολιάζουν έμπειροι αμυντικοί αναλυτές, ακόμη και το πιο προηγμένο σύστημα αεράμυνας δεν είναι δυνατόν να αναχαιτίσει πλήρως ή έστω σε μεγάλα ποσοστά μία τέτοιου μεγέθους επίθεση (με τα ερωτήματα βέβαια να παραμένουν για το πώς βρέθηκε τόσο μεγάλος αριθμός πυραύλων στα χέρια των ισλαμιστών της Χαμάς).
Επιπρόσθετα, το πλήγμα είναι και οικονομικό: ένας πύραυλος που εκτοξεύεται από τη Χαμάς είναι πολύ φθηνότερος από τον πύραυλο Tamir που εκτοξεύεται για την αναχαίτιση, κάνοντας ακόμη πιο περίπλοκο το λεγόμενο cost analysis για τις Ισραηλινές Δυνάμεις (κόστος από ένα ενδεχόμενο χτύπημα vs κόστος αναχαίτισης).
Οι Ιρανοί έσπευσαν να σχολιάσουν ότι οι τελευταίες επιθέσεις της Χαμάς απέδειξαν ότι σε αντίθεση με όσα ισχυρίζονταν οι Ισραηλινοί, το Iron Dome δεν ήταν παρά ένα «θόλος από καλάμια πάνω από ένα κάστρο από άμμο».
Στο Ισραήλ βγήκαν και πάλι στο προσκήνιο οι φωνές που προειδοποιούσαν ότι η ισραηλινή κυβέρνηση επαφίεται υπερβολικά στις δυνατότητες του Θόλου και παραμελεί άλλα αμυντικά συστήματα, συμπεριλαμβανομένων των καταφυγίων.
Κατά άλλους αναλυτές, όμως, όπως ο Μάικλ Σούμπριτζ, διευθυντής και ιδρυτής του think tank Strategic Analysis Australia, δεν πρόκειται ακριβώς για αποτυχία του Iron Dome.
«Ακόμη και το πιο αποτελεσματικό σύστημα μπορεί να τα βρει σκούρα όταν έχεις μία τέτοια μαζική επίθεση», σημείωσε. «Και από ό,τι είδα», πρόσθεσε, η ισραηλινή αεράμυνα ήταν και πάλι εξαιρετικά εντυπωσιακή, όταν βλέπω το μέγεθος της καταστροφής που είναι μάλλον περιορισμένο από ρουκέτες και πυραύλους».
Δεν είναι επίσης λίγοι όσοι επισημαίνουν ότι η μαζικότητα της επίθεσης της Χαμάς από αέρος λειτούργησε και ως αντιπερισπασμός για όσα έγιναν στο έδαφος με την εισοβολή στα κιμπούτς τις δεκάδες απαγωγές και εκτελέσεις ισραηλινών πολιτών και στρατιωτών.
«Αυτό που ήταν πιο καταστροφικό, ήταν η αποστολή τρομοκρατών της Χαμάς οπλισμένων με αυτόματα όπλα μέσα στο Ισραήλ, σε μικρές πόλεις και χωριά, να σκοτώνουν αδιακρίτως και να απαγάγουν κόσμο», υπογραμμίζει ο Σούμπριτζ.