Μια μικρή ιστορία που έγινε πανανθρώπινη μέσα από τα μάτια ενός άδολου κοριτσιού που συνάντησε την παράλογη κτηνωδία. Θα μπορούσε να είναι ένας από τους πολλούς ορισμούς για το πολυδιαβασμένο «Ημερολόγιο της Αννας Φρανκ».
Του κοριτσιού που αφηγήθηκε με αφοπλιστική παιδικότητα τις περιπέτειες της οικογένειάς της, αλλά και τις δικές της σκέψεις, μεταξύ 1942 και 1944, οπότε και κρυβόταν από τους ναζί στο Αμστερνταμ. Του κοριτσιού που το 1945 βρέθηκε στο κολαστήριο του Μπέργκεν-Μπέλσεν και άφησε την τελευταία του πνοή σε ηλικία 15 ετών.
Το βιβλίο της, ένα απόσταγμα πρόωρης σοφίας, ποτέ δεν έφυγε από τα φώτα της δημοσιότητας και του ιστορικού ενδιαφέροντος. Ωστόσο, το τελευταίο διάστημα έχει γίνει η αφορμή για να ξεσπάσει μια αμιγώς εκδοτική διαμάχη. Ενας ακαδημαϊκός και μια γαλλίδα βουλευτής έχουν αποφασίσει να δημοσιεύσουν το ημερολόγιό της στο διαδίκτυο, παρά τις απαγορεύσεις που έχει ορθώσει το Ιδρυμα που διαχειρίζεται τα συγγραφικά δικαιώματα της Φρανκ.
Ο λέκτορας του Πανεπιστήμιου της Ναντ, Ολιβιέ Ερτζσίντ σκοπεύει να δημοσιεύσει την 1η Ιανουαρίου το πρωτότυπο ημερολόγιο που είναι γραμμένο στα ολλανδικά. Σύμφωνα με τους ευρωπαϊκούς νόμους για τα συγγραφικά δικαιώματα, το συγκεκριμένο βιβλίο δύναται να καταστεί δημόσιο την 1η Ιανουαρίου 2016 (εβδομήντα χρόνια από το θάνατο της Αννας Φρανκ).
Από την ημέρα που εκδόθηκε, το 1947, το βιβλίο έχει πουλήσει πάνω από 30 εκατομμύρια αντίτυπα και φυσικά πρόκειται για ένα παγκόσμιο συγγραφικό φαινόμενο από αυτά που οι αγγλοσάξονες ονομάζουν «long sellers» (σ.σ: πωλούνται συνεχώς και σε βάθος χρόνου).
Η βρετανική εφημερίδα Guardian έχει περισσότερες πληροφορίες γύρω από τις πραγματικές προθέσεις του καθηγητή Ερτζσίντ. Ο ίδιος αυτοπροσδιορίζεται ως ακτιβιστής και χαρακτηρίζει «άθλιες» τις προσπάθειες κάποιων να απαγορεύσουν την ανάρτηση του ημερολογίου στο διαδίκτυο. Συμπληρώνει, δε, πως την ίδια στιγμή, το βιβλίο που περιγράφει έκτυπα το απόλυτο κακό, «Ο Αγών μου» του Αδόλφου Χίτλερ, επίσης, θα μπορεί να δημοσιευτεί ξανά από την 1η Ιανουαρίου.
Τον περασμένο Οκτώβριο, ο Ερτζσίντ είχε δημοσιεύσει στον προσωπικό του ιστότοπο δύο εκδοχές του βιβλίου από τη γαλλική έκδοση, αλλά στη συνέχεια αναγκάστηκε να τις αποσύρει καθώς δέχθηκε επίθεση από τον εκδότη, ο οποίος τον πληροφόρησε ότι τα δικαιώματα της μετάφρασης παραμένουν ακόμη εν ισχύ.
Το ελβετικό κοινωφελές Ιδρυμα «Anna Frank Fonds», το οποίο είχε δημιουργήσει το 1963 ο πατέρας της Αννας Φρανκ, Οττο Φρανκ, πληροφόρησε τους γάλλους εκδότες ότι τα ημερολόγια δεν πρόκειται να γίνουν δημόσια την 1η Ιανουαρίου 2016. Το αρχικό κείμενο είχε περάσει από την επιμέλεια του Οττο Φρανκ (πέθανε το 1980) με αποτέλεσμα να «κερδίσει τα δικά του δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας».
Εκπρόσωπος του ιδρύματος, μιλώντας στο γαλλικό πρακτορείο AFP, αποκάλυψε ότι έχει σταλεί σχετική επιστολή στον γάλλο λέκτορα που τον προειδοποιεί ότι αν προχωρήσει στη δημοσίευση του βιβλίου, θα υπάρξει νομική αντίδραση. Η πάγια άποψη του ιδρύματος είναι ότι πρόκειται για ένα μεταθανάτιο έργο, του οποίου τα πνευματικά δικαιώματα εκτείνονται 50 χρόνια μετά την ημερομηνία έκδοσής του. Επιπροσθέτως, η έκδοση του 1986 που δημοσιεύτηκε από το Ινστιτούτο Τεκμηρίωσης Πολέμου (NIOD) που ανήκει στο ολλανδικό κράτος, τελεί υπό την «ομπρέλα» των πνευματικών δικαιωμάτων μέχρι και το 2037.
Το μέλος του ΔΣ του Ιδρύματος, Ιβ Κουγκελμάν, πριν από λίγο καιρό είχε δηλώσει πως: «Μετά τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Οττο Φρανκ επιμελήθηκε το αρχικό κείμενο της Αννας Φρανκ που ήταν ελλιπές και εν μέρει επικαλυπτόμενο και το συμπύκνωσε σε μια έκδοση φιλική προς τον αναγνώστη». Τα δαχτυλογραφημένα χειρόγραφα της Φρανκ είναι ο αψευδής μάρτυρας γι’ αυτή την επιμέλεια, καθώς υπάρχουν κομμάτια που έχουν κοπεί με ψαλίδι και έχουν επικολληθεί σε άλλο σημείο. Κάπως έτσι προέκυψε η αγγλική έκδοση του βιβλίου στις αρχές της δεκαετίας του ’50.
Υπό αυτό το πρίσμα, το βιβλίο βγήκε σε νέα μορφή με αποτέλεσμα ο Οττο Φρανκ να αποκτήσει τα δικά του συγγραφικά δικαιώματα. Δίχως, όμως, αυτό να σημαίνει ότι το έγραψε ξανά από την αρχή.
Στην υπόθεση ενεπλάκη και η γαλλίδα βουλευτής Ιζαμπέλ Ατάρντ που με τη σειρά της επίσης σχεδιάζει να δημοσιεύει το βιβλίο, στο ολλανδικό πρωτότυπο, την 1η Ιανουαρίου. Εκπρόσωπός της είχε υπερασπιστεί αυτή την απόφαση, σημειώνοντας: «Αυτοί που λένε τώρα ότι το βιβλίο δεν γράφτηκε μόνο από την Αννα αποδυναμώνουν το βάρος που είχε για δεκαετίες ως μια μαρτυρία για τις φρικαλεότητες του πολέμου».
Η Ατάρντ επικρίνει το Ιδρυμα λέγοντας πως δεν έχει αγνές προθέσεις και ότι τα πάντα έχουν να κάνουν με τα χρήματα. Κατά τη δική της άποψη, η δημόσια παρουσίαση του βιβλίου θα προσφέρει στην Αννα Φρανκ ακόμη περισσότερη φήμη.