Πολλοί πίστευαν ότι το ηλεκτρονικό εμπόριο βιβλίων της Amazon θα σκότωνε τα βιβλιοπωλεία, αλλά αυτό δεν συνέβη. Υπήρξαν, φυσικά, αλλαγές.
Η εφημερίδα «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» ασχολήθηκε σε εκτενές κείμενό της με την απόκτηση από την αμερικανική επενδυτική εταιρεία Elliott Management Corporation μίας αλυσίδας βιβλιοπωλείων, επίσης αμερικανικής, της Barnes & Noble, έναντι 683 εκατ. δολαρίων. Πριν από έναν χρόνο η Elliott είχε αγοράσει μία άλλη αλυσίδα βιβλιοπωλείων, στην Αγγλία, με τη φίρμα Waterstones.
Το γεγονός ότι η Elliott, ως hedge fund το οποίο ενδιαφέρεται για το κέρδος, αγοράζει σε διάστημα ενός έτους δύο μεγάλες αλυσίδες βιβλιοπωλείων λιανικής δημιουργεί από μόνο του αισιοδοξία σε έναν κλάδο ο οποίος τρόμαξε από την επέλαση της Amazon. Στον κόσμο των αγγλόφωνων εκδόσεων κυρίως, στα χρόνια του θριάμβου της Amazon, υπήρξαν ανακλαστικές, αμυντικές συγχωνεύσεις οίκων, όπως του Penguin με τον Random House.
Mε αφορμή την επένδυση της Elliott, η εφημερίδα προβάλλει τη νέα εποχή για την παραδοσιακή αγορά του βιβλίου – στον αγγλοσαξονικό κόσμο, βέβαια. (Εδώ, πέρα από τον παράγοντα Amazon, η κρίση άλλα καθιέρωσε: σε ελληνικά βιβλιοπωλεία από αρκετά χρόνια λειτουργούν και τμήματα μεταχειρισμένων βιβλίων, ενώ στα κεντρικά περίπτερα της Αθήνας πωλούνται παλιές και ενίοτε αξιόλογες εκδόσεις από διαλυμένες σε εξευτελιστικές τιμές βιβλιοθήκες).
Ναι μεν οι απρόσωπες ηλεκτρονικές πωλήσεις βιβλίων συμφέρουν από οικονομικής πλευράς και τον αγοραστή, γράφει η εφημερίδα, όμως τα βιβλιοπωλεία επιζούν, και με τις εξαγορές ενισχύονται δημιουργώντας δεσμούς με την πελατεία τους: υπάρχει αλληλεπίδραση και ώσμωση με όσους γνωρίζουν και αγαπούν τον κόσμο του βιβλίου.
Tα e-books κούρασαν το μάτι
Στην αισιόδοξη προοπτική των βιβλιοπωλείων συμβάλλει και ο κορεσμός που επήλθε στο εμπόριο ηλεκτρονικών βιβλίων. Γράφουν οι ΦΤ: «Υστερα από μια αρχική περίοδο μεγάλης ανάπτυξης, τα e-books φαίνεται να έχουν πιάσει τα ανώτατα όριά τους, με ορισμένους εκδότες μάλιστα να αναφέρουν ακόμη και βουτιά στις πωλήσεις. Τα e-books αντιπροσώπευαν το 24% των συνολικών πωλήσεων στη Βρετανία πέρσι. Η ανάγνωση μεγάλων κειμένων στην οθόνη είναι μάλλον λιγότερο ευχάριστη εμπειρία από όσο πολλοί σκέφτηκαν ότι θα μπορούσε να είναι».
Οι εξαγορές της Elliott οδηγούν στη νέα μορφή του βιβλιοπωλείου ως χώρου. «Αν το παλιό μοντέλο της αλυσίδας καταστημάτων βιβλίων για τους Barnes & Noble και Waterstones ήταν ο μεγάλος χώρος ο γεμάτος βιβλία, το νέο μοντέλο είναι πιο εκλεπτυσμένο». Το σύγχρονο βιβλιοπωλείο σε ΗΠΑ και Βρετανία δεν θα είναι πλέον μόνο «ένα μαγαζί με ράφια», όπως ήταν το παλιό σύστημα της «αλυσίδας», αλλά ένας ξεχωριστός «πολυχώρος»: καφενείο, αίθουσα εκδηλώσεων, σαλόνι, ένα σημείο αναφοράς αφιερωμένο στα Γράμματα. Και θα καλωσορίζει τον πελάτη του προβάλλοντας τη φιλικότητα του καταστήματος, οργανωμένου ως επιχείρηση με πνεύμα καταστήματος και όχι υποκαταστήματος.