Η πτώση στα διεθνή χρηματιστήρια τη Δευτέρα, καθώς και η συνεχιζόμενη πίεση στα ομόλογα της Ιταλίας και των άλλων χωρών της ΕΕ (ακόμη και της Γερμανίας), αντανακλά τις ανησυχίες των αναλυτών για τον κίνδυνο ύφεσης στην Ευρωπαϊκή Ενωση, αλλά και στις Ηνωμένες Πολιτείες το 2023.
Μία από τις βασικές αιτίες των ανησυχιών αυτών πηγάζει από την εκτίμηση ότι η αύξηση των επιτοκίων στις οποίες ήδη προχωρούν οι κεντρικές τράπεζες –προκειμένου να τιθασευτεί ο πληθωρισμός– θα οδηγήσει σε συρρίκνωση του διαθέσιμου εισοδήματος των καταναλωτών, προκαλώντας ακόμη και ύφεση.
«Ο πληθωρισμός είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τις αγορές και εξηγεί γιατί οι επενδυτές πωλούν τις μετοχές όλη τη φετινή χρονιά» εξηγεί η αναλύτρια της Wall Street Journal, Γκουτζάν Μπανέρτζι. Η πτώση στις αγορές τη Δευτέρα συνδυάστηκε με την αύξηση της απόδοσης του ιταλικού δεκαετούς ομολόγου πάνω από το 4%, για πρώτη φορά από το 2014.
Το spread της Ιταλίας, δηλαδή η διαφορά της απόδοσης των ιταλικών δεκαετών ομολόγων από τα αντίστοιχα γερμανικά, έφτασε τις 240 μονάδες. Ακόμη και το 10ετές της Γερμανίας κατέγραψε υψηλό οκτώ ετών, φτάνοντας στο 1,535%, ενώ το ελληνικό δεκαετές ομόλογο κινείται την Τρίτη στην περιοχή του 4,5%.
Παράλληλα, όπως επεσήμανε την Τρίτη στους Financial Times, ο νομπελίστας οικονομολόγος Χριστόφορος Πισσαρίδης, ο συνδυασμός της ανόδου των τιμών της ενέργειας με την τεράστια επέκταση των προγραμμάτων στήριξης των οικονομιών διεθνώς, κατά τη διάρκεια της πανδημίας, δημιούργησε μια κατάσταση που προκαλεί κινδύνους για το χρέος. «Η κατάσταση του χρέους –χρέος και πληθωρισμός μαζί– θα μπορούσε να οδηγήσει σε απώλεια του ελέγχου στη μακροοικονομική διαχείριση, ώστε να μην είμαστε σε θέση να θέσουμε την οικονομία υπό έλεγχο αρκετά γρήγορα» τονίζει.
Εν τω μεταξύ, ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζει να ωθεί τις τιμές της ενέργειας στα ύψη, με τις προβλέψεις για την τιμή του πετρελαίου να μιλούν για ακόμη και 175 δολάρια το βαρέλι και τον οίκο Fitch να εκτιμά ότι υπάρχει κίνδυνος ύφεσης στην Ευρώπη αν η Ρωσία διακόψει την παροχή φυσικού αερίου στην Ευρώπη το χειμώνα.
Η Ευρωζώνη και οι πιέσεις στη Λαγκάρντ
«Εχουμε κρίση ύστερα από κρίση, έχουμε κρίση πάνω στην κρίση, σαν ένα μιλφέιγ» δηλώνει η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Κριστίν Λαγκάρντ. Μετά τις ανακοινώσεις που έκανε την Πέμπτη 9 Ιουνίου, για την αύξηση του επιτοκίου της ΕΚΤ κατά 0,25% τον Ιούλιο, αλλά κυρίως μετά το «παράθυρο» που άνοιξε για μεγαλύτερες αυξήσεις από τον Σεπτέμβριο, ακολούθησε άνοδος των αποδόσεων των ομολόγων στην Ευρωζώνη.
Ο βασικός πονοκέφαλος είναι ότι οι μεγάλες αυξήσεις επιτοκίων το φθινόπωρο θα συμπιέσουν την ανάπτυξη, εν μέσω φόβων ακόμη και για ύφεση στην ευρωζώνη το 2023, ενώ η Λαγκάρντ δέχεται πιέσεις (κυρίως από την Ιταλία) να συγκεκριμενοποιήσει το σχήμα στήριξης των ομολόγων των χωρών του Νότου μετά τον τερματισμό του προγράμματος αγοράς κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ.
Ο πληθωρισμός ρεκόρ στις ΗΠΑ και η Fed
Με τον πληθωρισμό να σημειώνει ρεκόρ 40 ετών στις ΗΠΑ, φτάνοντας 8,6% σε ετήσια βάση τον Μάιο, όλοι και περισσότεροι αναλυτές τονίζουν ότι το φαινόμενο δεν θα είναι παροδικό και βλέπουν «ύφεση στον ορίζοντα».
Η προσοχή εστιάζεται στις αποφάσεις της Fed (της Κεντρικής Τράπεζας των ΗΠΑ) την Τετάρτη, με την JP Morgan και την Goldman Sachs να αναμένουν νέα αύξηση κατά 0,75 μονάδες.
Συρρίκνωση της οικονομίας στη Βρετανία
Εν τω μεταξύ, η επίπτωση στη βρετανική οικονομία ήδη είναι ορατή, καθώς σύμφωνα με τα στοιχεία της στατιστικής αρχής της χώρας, τον Απρίλιο η οικονομία συρρικνώθηκε κατά 0,3%, έπειτα από συρρίκνωση 0,1% τον Μάρτιο, παρότι οι αναλυτές ανέμεναν ενίσχυση του ΑΕΠ κατά 0,1%.
Οι καταναλωτές, πιεσμένοι από τον πληθωρισμό, περιορίζουν τα έξοδά τους και είναι χαρακτηριστική η πρόβλεψη της επικεφαλής οικονομολόγου της Συνομοσπονδίας Βρετανικών Βιομηχανιών (CBI), Ρέιν Νιούτον-Σμιθ, ότι «θα δούμε τη μεγαλύτερη συρρίκνωση των εισοδημάτων των νοικοκυριών από τότε που έχουμε καταγεγραμμένα στοιχεία».