Ο μύθος ήθελε πάντα τους κορυφαίους ζωγράφους να περνούν δύσκολες ώρες στο παγωμένο ατελιέ τους, κάνοντας ένα σωρό δουλειές του ποδαριού για να καταφέρουν να ζήσουν και τελικά κατέληγαν να πεθάνουν απένταροι και συνήθως ολομόναχοι. Η λίστα άλλωστε με τους κορυφαίους ζωγράφους που αναγνωρίστηκαν μετά θάνατον κι ενώ όσο ζούσαν πουλούσαν τους πίνακές τους για ένα κομμάτι ψωμί, είναι μεγάλη.
Τα πράγματα ευτυχώς, έχουν αλλάξει. Αυτό αποδεικνύει άλλωστε και η πρόσφατη τιμή-ρεκόρ που κατάφερε η πώληση ενός πίνακα του Ντέιβιντ Χόκνεϊ. Οπως αναφέρει και δημοσίευμα του Guardian, το έργο του 81χρονου βρετανού ζωγράφου «Πορτρέτο ενός καλλιτέχνη (Πισίνα με δύο φιγούρες)» πουλήθηκε στην αστρονομική τιμή των 90,3 εκατομμυρίων δολαρίων. Εγινε δηλαδή, το ακριβότερο έργο εν ζωή καλλιτέχνη, σπάζοντας το ρεκόρ του προκατόχου του συγκεκριμένου τίτλου, Τζεφ Κουνς (58,4 εκατομμύρια δολάρια). Ο αμερικανός Κουνς είχε απογειώσει το 2013 τη δημοπρασία του Οίκου Christie’s με το περίφημο πορτοκαλί γλυπτό του, το «Balloon Dog» (Σκύλος από μπαλόνια).
Τώρα όμως, ήρθε η σειρά του Χόκνεϊ να τον κατεβάσει από τον θρόνο, και πάλι μέσω Christie’s, στο Μανχάταν της Νέας Υόρκης. Οι παρευρισκόμενοι ξέσπασαν σε ενθουσιώδη χειροκροτήματα όταν το σφυρί της δημοπρασίας χτύπησε για 80 εκατομμύρια, για να τερματίσει τελικά στα 90,3, βάζοντας τέλος στην τιτανομαχία δύο συγκεκριμένων διεκδικητών που βρίσκονταν στην τηλεφωνική γραμμή.
Ο Οίκος Christie’s είχε χαρακτηρίσει αυτό το λάδι σε καμβά του 1972 ως «ένα από τα μεγαλύτερα αριστουργήματα της σύγχρονης εποχής». Συμπληρώνοντας στη διαφήμιση που όπως όλα έδειξαν έπιασε τόπο, ότι πρόκειται για «το καλύτερο έργο του Χόκνεϊ».
Στον πίνακα, βλέπουμε έναν κομψά ντυμένο άνδρα να στέκεται όρθιος στην άκρη μιας πισίνας, κοιτώντας μία άλλη φιγούρα που πλησιάζει προς το μέρος του κολυμπώντας κάτω από το νερό. Ο άνδρας που στέκεται, είναι ο πρώην σύντροφος και πηγή έμπνευσης του Χόκνεϊ, Πίτερ Σλέσινγκερ, ο οποίος ήταν μαθητής του στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας.
Ο πίνακας χρονολογείται στην εποχή που ο δεσμός τους είχε τελειώσει και ο αστικός καλλιτεχνικός μύθος, θέλει την φιγούρα που κολυμπάει προς το μέρος του Σλέσινγκερ να είναι ο νέος του εραστής. Με άλλα λόγια, μεγάλες δόσεις ίντριγκας είναι συγκεντρωμένες σε έναν πίνακα φαινομενικά γαλήνιο, με «φιλικά» χρώματα και ήρεμες μορφές.
Πώς όμως φτάσαμε να μιλάμε για το «φαινόμενο Χόκνεϊ», που έστω και στα 81 του έφτασε στην απόλυτη κορυφή; Η ιταλική εφημερίδα La Repubblica δίνει τη δική της εξήγηση: «Ο Χόκνεϊ είναι ένας εκκεντρικός και αμφιλεγόμενος καλλιτέχνης. Η “μετοχή” του στην αγορά της τέχνης άρχισε να χτίζεται με τον καιρό, όπως άλλωστε και το κοινό του. Αυτή την περίοδο, έργα των δεκαετιών ’60 και ’70 βρίσκονται στις προτεραιότητες των ζάπλουτων συλλεκτών, οι οποίοι είναι ηλικίας 50 με 60 ετών. Είναι επίδοξοι αγοραστές που αποχαιρετώντας τη νιότη τους, θέλουν τουλάχιστον να τη διατηρήσουν μέσα από έργα που δημιουργήθηκαν την εποχή που και οι ίδιοι ήταν νέοι».
Είναι λοιπόν η νοσταλγία για δύο από τις πιο στιλάτες και ενδιαφέρουσες δεκαετίες του εικοστού αιώνα, τα 60s και τα 70s, που κάνουν τον 81χρονο ζωγράφο να είναι πιο «μοντέρνος» και περιζήτητος από ποτέ. Και ο συγκεκριμένος πίνακας συνδυάζει δύο από τις μεγάλες εμμονές του Χόκνεϊ: την πισίνα και τα διπλά πορτρέτα-τις δύο φιγούρες που με κάποιον τρόπο συνδέονται ή συνδιαλέγονται, ακόμη κι αν δεν βρίσκονται σε άμεση επαφή. Σαν σκηνή από μία πολύ στιλάτη ταινία, με όμορφα χρώματα, που ξέρεις ότι κάτι πρόκειται να συμβεί ανάμεσα στους δύο πρωταγωνιστές.
Ενα άλλο πολύ δυνατό στοιχείο στη ζωγραφική του Χόκνεϊ, είναι ότι οι πίνακές του έχουν μία φωτογραφική αίσθηση, μοιάζουν με στιγμιότυπα καθημερινής ζωής, σαν αυτά που ο καθένας μπορεί πλέον να τραβήξει με το κινητό του. Μόνο που ο Χόκνεϊ, τα δημιουργούσε αυτά πολλά χρόνια πριν, με τα ίδια του τα χέρια. Και κάπως έτσι, φτάσαμε στο οκταψήφιο νούμερο.
Οπως άλλωστε είχε πει κάποτε ο ίδιος: «Δεν με απασχόλησε ποτέ το εμπόριο της τέχνης. Είναι μία σκέτη τρέλα, ο καθένας κάνει ό,τι θέλει. Κι εγώ ο ίδιος, κάθε μέρα, κάνω ό,τι ακριβώς θέλω. Είναι σαν λοταρία». Μία λοταρία, στην οποία αποδείχτηκε νικητής.