Αυστηρή προειδοποίηση ότι «η αύξηση των επιτοκίων δεν αρκεί για να τιθασευθεί ο πληθωρισμός» απηύθυνε στην ευρωζώνη η Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα, η διάδοχος της Κριστίν Λαγκάρντ στο τιμόνι του ΔΝΤ.
Μία ημέρα μετά από την αύξηση των βασικών επιτοκίων του ευρώ κατά 0,25 μονάδες, το ΔΝΤ έδωσε στη δημοσιότητα την έκθεσή του για την ευρωζώνη σημειώνοντας:
«Οι προοπτικές για τον πληθωρισμό και η υψηλή αβεβαιότητα σχετικά με την επιμονή του φαινομένου υποδηλώνουν ότι θα χρειαστεί μια πιο περιοριστική στάση από ό,τι σήμερα, η οποία θα διατηρηθεί για μια διαρκή περίοδο, ώστε να διατηρηθούν οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό αγκυρωμένες και να επιστρέψει ο πληθωρισμός στον στόχο εγκαίρως».
Το ΔΝΤ καλεί τις χώρες της περιοχής να περιορίσουν τις δημόσιες δαπάνες και το μπλοκ να καταλήξει γρήγορα σε συμφωνία για τη μεταρρύθμιση της οικονομικής και δημοσιονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ, καθώς, παρά τις αυξήσεις των επιτοκίων, ο πληθωρισμός εξακολουθεί να κινείται πάνω από 6%, όταν στις ΗΠΑ υποχωρεί κάτω από το 4%.
«Η δημοσιονομική πολιτική πρέπει να παραμείνει αυστηρή το 2023-2024. Γιατί; Για να μειωθεί η συνολική ζήτηση, να μειωθεί ο πληθωρισμός και να ασκηθεί πίεση στα επιτόκια να μειωθούν, ώστε να μπορέσουμε να μειώσουμε τους κινδύνους για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και, φυσικά, να θέσουμε υγιή θεμέλια για την ανάπτυξη» δήλωσε η γενική διευθύντρια του ΔΝΤ.
Το Ταμείο, επίσης, προειδοποιεί ότι «η χαλάρωση των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις (που επιτρέπουν στα μέλη της ΕΕ να χορηγούν επιδοτήσεις ή φορολογικά κίνητρα) θα μπορούσε ενδεχομένως να οδηγήσει σε υψηλό δημοσιονομικό κόστος καθώς και σε οικονομικές αναποτελεσματικότητες και στρεβλώσεις».
Η ευρωζώνη άντεξε τον πόλεμο
Το καλό νέο είναι η διαπίστωση του Ταμείου ότι η οικονομία της ζώνης του ευρώ επέδειξε αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα στον απόηχο της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία και του μεγαλύτερου σοκ των όρων εμπορίου εδώ και πολλές δεκαετίες.
Ωστόσο, η οικονομική δραστηριότητα έχει εξασθενήσει και ο πληθωρισμός –αν και σταδιακά υποχωρεί– παραμένει σε υψηλά επίπεδα. Το κύριο στοιχείο είναι ότι ο αδύναμος ρυθμός ανάπτυξης οφείλεται στη μείωση των κρατικών δαπανών και των δαπανών των νοικοκυριών.
Δυστυχώς, όμως, η απότομη και συνεχής αύξηση των επιτοκίων οδήγησε την οικονομία της ευρωζώνης στο μείον 0,1% το πρώτο τρίμηνο του έτους, ενώ το τελευταίο τρίμηνο του 2022 τo ΑΕΠ είχε μειωθεί ήδη κατά 0,1% στην ευρωζώνη.
Ο συνδυασμός αυτός σημαίνει ότι η ευρωπαϊκή οικονομία εισήλθε σε τεχνική ύφεση. Ο όρος «τεχνική ύφεση» χρησιμοποιείται όταν για δύο συνεχόμενα τρίμηνα καταγράφεται με αρνητική ανάπτυξη.
Για το πρώτο τρίμηνο του 2023 το βασικό χαρακτηριστικό ήταν ότι προηγήθηκε η διολίσθηση της Γερμανίας σε ύφεση. Μαζί με τη Γερμανία, το ΑΕΠ μειώθηκε επίσης σε τριμηνιαία βάση στην Ιρλανδία, στη Λιθουανία, στη Μάλτα, στην Ολλανδία και στην Ελλάδα κατά 0,1%. Βέβαια, η Ελλάδα είχε υψηλό ρυθμό ανάπτυξης 2,8% το τελευταίο τρίμηνο του 2022 και 2,1% για ολόκληρο το έτος.
Τη μεγαλύτερη ανάπτυξη από τρίμηνο σε τρίμηνο κατέγραψε η Πολωνία με 3,8%, σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο, και ακολούθησαν το Λουξεμβούργο με 2,% και η Πορτογαλία με 1,6%%.
Τι θα κάνουν οι κυβερνήσεις
Η οδηγία που δίνει το ΔΝΤ, ταυτόχρονα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την ΕΚΤ, στις κυβερνήσεις είναι να συνεχίσουν να περιορίζουν τη δημοσιονομική στήριξη εγκαταλείποντας τα μέτρα στήριξης κοινωνικών στρωμάτων και της οικονομίας που επελέγησαν για την αντιμετώπιση του πολέμου και της ενεργειακής κρίσης.
Ηδη, η μια χώρα μετά την άλλη αφήνουν πίσω τις επιδοτήσεις, καθώς σε αυτό βοηθάει η αποκλιμάκωση των τιμολογίων ενέργειας. Στην Ελλάδα οι επιδοτήσεις των λογαριασμών έχουν μειωθεί στο ελάχιστο, ενώ από τον Οκτώβριο η αγορά και η διαμόρφωση των τιμολογίων θα επιστρέψουν στα προ κρίσης επίπεδα.
Οπως μεταδίδει το Bloomberg, η ΕΚΤ είναι απίθανο να αλλάξει πολιτική, συνεχίζοντας τις αυξήσεις των επιτοκίων και τον Ιούλιο, καθώς θεωρεί ότι η αντιμετώπιση των πληθωριστικών πιέσεων αποτελεί προϋπόθεση για βιώσιμη οικονομική επέκταση.