Είναι συνήθως καταφύγιο των δικαστών οι επιστημονικές απόψεις σε υποθέσεις που φθάνουν στο ακροατήριο με αμφιλεγόμενα στοιχεία. Στην περίπτωση της Ηριάννας, της 29χρονης πανεπιστημιακού που έχει καταδικασθεί σε 13 χρόνια κάθειρξης, βασικά για ένταξη και συμμετοχή στη «Συνωμοσία Πυρήνων της Φωτιάς», έχει τοποθετηθεί μεγάλο μέρος της επιστημονικής κοινότητας, βιολόγων, βιοεπιστημόνων και ερευνητών. Οι ειδικοί όχι μόνον διαπιστώνουν επιστημονικά σφάλματα στην ταυτοποίηση του DNA που βρέθηκε σε γεμιστήρα εκτός όπλου, αλλά και υπογραμμίζουν βασικούς κινδύνους αν οι δικαστικές αποφάσεις αρχίσουν να βασίζονται αποκλειστικά στο DNA , ακόμη κι αν υπάρχουν ποιοτικώς και ποσοτικώς αξιόπιστα δείγματα – πολλώ δε μάλλον όταν το δείγμα δίνει «ελλιπέστατα και ανακριβή αποτελέσματα», όπως αυτό στην περίπτωση της Ηριάννας.
Παγκοσμίως, το DNA δεν χρησιμοποιείται από μόνο του ως αποδεικτικό στοιχείο. Το DNA μεταφέρεται πανεύκολα, μπορεί να γίνει δευτερογενής ή τριτογενής μεταφορά του χωρίς να υπάρχει καν άμεση επαφή του ατόμου με το αντικείμενο από το οποίο λαμβάνεται το DNA ∙ και κανείς δεν μπορεί να ξέρει τη χρονική «αφετηρία» του, αν η επαφή με το επίμαχο αντικείμενο πάει πίσω στον χρόνο δυο ημέρες, δυο μήνες ή δυο έτη. Αν επισκεφθείτε ένα γραφείο κι αργότερα τύχει να γίνει φόνος σε αυτό, μπορεί οι αρχές να εντοπίσουν το DNA σας σε ένα φλιτζάνι του καφέ, σε μια καρέκλα που τραβήξατε για να καθίσετε, σε ένα χερούλι. Προφανώς, δεν είστε ο δολοφόνος.
Το DNA για να παράγει αξιόπιστο αποτέλεσμα απαιτεί προηγουμένως αυστηρότατους κανόνες χειρισμού «του». Από τον τρόπο που συλλέγεται το δείγμα στον τόπο του εγκλήματος ως και την τελική στατιστική ανάλυση.
Το DNA μπορεί να γεννήσει επιστημονικά πορίσματα που επιδέχονται διαφόρων ερμηνειών, ικανών να στήσουν πόλεμο, ακόμη και μεταξύ τιτάνων της Γενετικής. Σε έναν πόλεμο βασίσθηκε άλλωστε και το βούλευμα του Συμβουλίου Εφετών που παρέπεμψε την Ηριάννα στο ακροατήριο, το 2013, τονίζοντας ότι η παραπομπή γίνεται ακριβώς για να διαλυθούν οι σκιές αυτού του πολέμου.
«Προβληματικό το συγκεκριμένο DNA»
Ο πραγματογνώμονας που όρισε η οικογένεια της Ηριάννας, ο Γιώργος Φιτσιάλος, διδάκτωρ γενετιστής – μοριακός βιολόγος, χαρακτήριζε εξαρχής ανεπαρκές το δείγμα που έχει ληφθεί. Ο Φιτσιάλος είναι ο μοναδικός έλληνας πραγματογνώμονας στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο και έχει πολλάκις τονίσει ότι αυτά που λέει για την Ηριάννα δεν είναι προσωπικές του απόψεις, είναι τεκμηριωμένες επιστημονικές θέσεις με βάση τη διεθνή βιβλιογραφία.
Ο ίδιος, στην επικοινωνία που επεδίωξε το Protagon, επεσήμανε ότι στην κατ’ αντιπαράσταση εξέταση που είχε με ειδικό των Αρχών στο δικαστήριο, υπήρξε τελικά συμφωνία για το ότι το συγκεκριμένο DNA είναι προβληματικό. Και ότι δεν μπορεί να ταυτοποιηθεί μοναδικά με αυτό της Ηριάννας. «Αν πάρετε DNA από πρόσωπα που ήταν στη δίκη, μπορεί και το δικό τους να ταιριάζει με το γενετικό υλικό που βρέθηκε στον γεμιστήρα», λέει για να υπογραμμίσει πόσο εύκολο είναι να ακολουθηθεί λάθος μονοπάτι.
Κι αυτό μοιάζει με θρίλερ που κανείς δεν θέλει να δει. Με προοπτική απώλειας βασικών δικαιωμάτων, με θάνατο θεμελιωδών εννοιών σε μια Δημοκρατία. Στη θέση του δείγματος DNA θα μπορούσε να είναι ένα βίντεο στο οποίο δεν μπορεί να ταυτοποιηθεί ο δράστης, μια αβέβαιη γραφολογική ανάλυση, μια αμφίσημη τοξικολογική εξέταση.
Οι δικαστές έχουν, βεβαίως, τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο σε μια δίκη. Είναι όμως μείζον και παραμένει κομβικό ότι στην περίπτωση της Ηριάννας, η Επιστήμη σηκώνει τα χέρια ψηλά. Κι όπως ξέρουν καλά όσοι παροικούν την Ιερουσαλήμ, η Επιστήμη, η Πραγματογνωμοσύνη, η Δικαιοσύνη είναι αδελφές που βαδίζουν χέρι – χέρι, χρόνια τώρα.
ΥΓ.1: Η υπόθεση της Ηριάννας δεν τελειώνει εδώ. Πληροφορίες φέρουν την επόμενη αίτηση αναστολής της ποινής της να κατατίθεται τον Οκτώβριο, ενώ είναι βέβαιο ότι θα καταβληθεί προσπάθεια προκειμένου να επισπευσθεί η δίκη σε δεύτερο βαθμό.
ΥΓ2.: Είναι αξιοσημείωτο ότι τα Μέσα έχουν προστατεύσει το όνομα της γυναίκας αυτής. Πηγές κάνουν λόγο για προσωπική της επιθυμία. Ευχής έργο θα ήταν να τηρείται και γενικότερα η ίδια διακριτικότητα. Το στίγμα είναι πολύ σκληρή υπόθεση. Κι είναι πολλοί οι εμπλεκόμενοι που, παρότι οι δικογραφίες στις οποίες ενεπλάκησαν συνιστούν προσωπικά δεδομένα, έχουν υποστεί τις συνέπειες του, κάτω από το εκτυφλωτικό φως της επικαιρότητας.