«Η μαγεία γίνεται αντιληπτή κατά τη διάρκεια του ηλιοβασιλέματος: κάθε κλασική παράσταση στο (αρχαίο) Ελληνικό Θέατρο των Συρακουσών συμπίπτει με την ώρα που σταματά το τραγούδισμα των τζιτζικιών και μερικές ριπές ανέμου προαναγγέλλουν τη βραδινή δροσιά. Οι στίχοι των τραγωδιών ζωντανεύουν τις πέτρινες κερκίδες που λαξεύθηκαν στον βράχο πριν από 2.500 χρόνια και εμπλέκουν το κοινό στη σιωπή ενός τελετουργικού. Ενώ ο Λόγος στη σκηνή θέτει ηθικά και υπαρξιακά διλήμματα, ο ήχος του νερού που ρέει στο αρχαίο υδραγωγείο στην κορυφή του θεάτρου προσφέρει παρηγοριά» γράφει o Αλεσάντρο Καναβό της ιταλικής Corriere della Sera αναφερόμενος στην επικείμενη έναρξη, την ερχόμενη Παρασκευή, 10 Μαΐου, της νέας θεατρικής σεζόν στο Αρχαίο Θέατρο των Συρακουσών.
Από τις παραστάσεις που πρόκειται να ανεβούν στη σκηνή τους επόμενους δύο μήνες ο ιταλός δημοσιογράφος ξεχωρίζει τον «Αίαντα» του Σοφοκλή και τον «Ιππόλυτο» του Ευριπίδη, καθώς και την κωμωδία «Miles Gloriosus» του Τίτου Μάκκιου Πλαύτου.
Φέτος το Αρχαίο Θέατρο των Συρακουσών γιορτάζει τα 110 χρόνια από την «επανεφεύρεσή» του ως θέατρο, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο Αλεσάντρο Καναβό. Θυμίζει πως υπήρξε σημείο αναφοράς της ελληνικής αποικίας των Συρακουσών, η οποία έφτασε στο απόγειο της ισχύος και της δόξας της τον 5ο αιώνα π.Χ. Με το πέρασμα των αιώνων, όμως, το θέατρο έπεσε σε αχρηστία και παραδόθηκε στη λήθη.
Τον 16ο αιώνα οι Ισπανοί το διέλυσαν εν μέρει για να κατασκευάσουν οχυρωματικά έργα στην Ορτυγία, μια νησίδα που αποτελούσε το κέντρο της αρχαίας πόλης των Συρακουσών. Ο αρχαιολογικός χώρος κάποια στιγμή κατέληξε να είναι τόπος βοσκής και πλυσίματος ρούχων. Τον 19ο αιώνα άρχισε να προσελκύει το ενδιαφέρον περιηγητών από το εξωτερικό και διανοούμενων, ενώ τον επόμενο αιώνα, στις αρχές της δεκαετίας του 1910, μια ομάδα Μαικήνων με επικεφαλής τους συρακούσιους αδελφούς Μάριο Τομάζο και Φιλίπο Γκαργκάλο αποφάσισε να χρηματοδοτήσει την επανέναρξη των κλασικών παραστάσεων στο επιβλητικό αρχαίο θέατρο.
Η πρώτη παράσταση που ανέβηκε ήταν ο «Αγαμέμνων» του Αισχύλου, η πρεμιέρα της οποίας έγινε στις 16 Απριλίου 1914. Στη συνέχεια, όμως, ξέσπασε ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος και τα αδέλφια Γκαργκάλο κλήθηκαν να πάνε να πολεμήσουν, με αποτέλεσμα το θέατρο να πέσει εκ νέου σε αχρηστία, έως το 1921, χρονιά που ανέβηκαν οι «Χοηφόροι», επίσης του Αισχύλου.
Οσον αφορά τις φετινές πολυαναμενόμενες παραστάσεις, τον «Αίαντα» του Σοφοκλή, τον «Ιππόλυτο» του Ευριπίδη και την κωμωδία «Miles Gloriosus» του Πλαύτου, η οποία ανεβαίνει για πρώτη φορά στη σκηνή του αρχαίου θεάτρου των Συρακουσών, η Εμίλια Κονσταντίνι, κριτικός θεάτρου της Corriere della Sera, κάνει λόγο για δυο τραγωδίες και μια κωμωδία «που διασταυρώνονται σε ένα καλειδοσκόπιο συναισθημάτων, εξυμνώντας τη στρατηγική σύνδεση του παρελθόντος με το παρόν».
Τη σκηνοθεσία του «Αίαντα», της εναρκτήριας παράστασης της φετινής σεζόν, υπογράφει ο ιταλός Λούκα Μικελέτι, ο οποίος είναι επίσης ηθοποιός και βαρύτονος, ενώ παίζει και στην παράσταση υποδυόμενος τον Αίαντα.
«Είναι η πρώτη φορά που έρχομαι αντιμέτωπος με μια ελληνική τραγωδία. Επίσης πρόκειται για το ντεμπούτο μου στη σκηνή των Συρακουσών, ένα μοναδικό μέρος στον κόσμο» ανέφερε ο εγνωσμένου κύρους ιταλός καλλιτέχνης. Εξήγησε πως επέλεξε να αναμετρηθεί με το συγκεκριμένο έργο «όχι μόνον επειδή είναι ένα από τα αρχαιότερα, αλλά κυρίως γιατί είναι δύο τραγωδίες σε μία: στην πραγματικότητα, ο μυθολογικός χαρακτήρας, ένας γενναίος πολεμιστής πεπεισμένος ότι απώλεσε την τιμή του και καλούμενος να αντιμετωπίσει τη δική του σκοτεινή πλευρά, δεν έχει πια θέση ανάμεσα στους ζωντανούς, και στη μέση του έργου αυτοκτονεί. Ο θάνατός του είναι σαν να σηματοδοτεί το τέλος της εποχής των ρωμαλέων ηρώων και να προτείνει έναν άλλον τύπο ήρωα, δηλαδή τον Οδυσσέα, του οποίου το χαρακτηριστικό δεν είναι τόσο η ρωμαλεότητα, αλλά η ευφυία, η πονηριά, ο συμβιβασμός» είπε ο σκηνοθέτης.
Το ντεμπούτο του στο αρχαίο θέατρο των Συρακουσών πρόκειται να κάνει (το Σάββατο 11 Μαΐου) και ο Σκωτσέζος Πολ Κάραν, που υπογράφει τη σκηνοθεσία του «Ιππόλυτου». «Πριν αποδεχτώ αυτή την πρόκληση πήγα πέρυσι να δω τον χώρο και μαγεύτηκα» είπε, προσθέτοντας ότι πρόκειται για «μια φανταστική διάσταση, με αρχαία ιστορία, που μας προσφέρει την ευκαιρία να αναμετρηθούμε με το σύγχρονο κοινό».
Ερωτηθείς αν η Φαίδρα, με τον ανόσιο έρωτά της για τον θετό της γιο, τον Ιππόλυτο, και την αυτοκτονία της στη συνέχεια, είναι μια τρομερή γυναίκα, ο σκηνοθέτης ήταν κατηγορηματικός. «Φυσικά και όχι. Είναι μια γυναίκα που βασανίζεται από νοσηρές σκέψεις. Σε αυτήν βλέπω ένα άτομο που έχει πρόβλημα ψυχικής υγείας, και αυτό είναι ένα πολύ επίκαιρο θέμα: ρίχνει φως στις σύγχρονες ανησυχίες, που οφείλονται κυρίως στην ανεξέλεγκτη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Οταν ήμουν νέος το Facebook δεν υπήρχε και ένιωθα πολύ πιο ελεύθερος. Επιπλέον, έχω βιώσει την τραγωδία της άρνησης της ζωής στην οικογένειά μου: η αδερφή μου προσπάθησε να αυτοκτονήσει δύο φορές» αποκάλυψε στην ιταλική εφημερίδα ο Πολ Κάραν.