Πόσοι μαθητές νηπιαγωγείου έχουν αντίληψη των δυνάμεων της φύσης, της κηπουρικής, της καλλιέργειας ή της ανατροφής ζώων; Ενα νήπιο που μεγαλώνει σε ένα αστικό τοπίο μπορεί να μην έχει ιδέα από που προέρχεται το γάλα που πίνει κάθε πρωί ή ότι τα φασόλια δεν γεννιούνται μέσα σε κονσέρβες αλλά μέσα από τη Γη. Και πάλι, όμως, η περιέργεια ενός παιδιού για τη φύση είναι εκεί. Ολοι γνωρίζουν ότι τα μικρά παιδιά είναι εγγενώς περίεργα για τον κόσμο που τα περιβάλλει και ενστικτωδώς φυσιολάτρεις. Αυτό το ένστικτο επιθυμούν να αξιοποιηθεί τέσσερις αρχιτέκτονες από την Ιταλία με την πρόταση που παρουσίασαν για το μελλοντικό νηπιαγωγείο του Λονδίνου.
Το σχέδιο της ομάδας aut – – aut που βραβεύτηκε από τον Διαγωνισμό Διεθνών Ιδεών που διοργανώνει κάθε χρόνο το Αρχιτεκτονικό Εργαστήριο της Ρώμης (AWR) είναι φιλόδοξο. Οι κλειστές αίθουσες σχολείων θα αντικατασταθούν από θερμοκήπια και μικρές φάρμες, το μάθημα θα δίνεται σε εσωτερικούς αλλά και εξωτερικούς χώρους, ενώ δίπλα στα βιβλία ζωγραφικής και τα παιχνίδια θα στηθούν γλάστρες και ζαρτινιέρες. Οι μικροί μαθητές θα παρακολουθούν καθημερινά πώς τρέφονται οι κότες ή πώς και πότε απογαλακτίζονται οι αγελάδες, θα βρωμίζουν τα χέρια τους σκάβοντας, θα μυρίζουν τα λουλούδια που συνήθως βλέπουν μόνο σε βιβλία. Το σχολικό πρόγραμμα θα είναι προσαρμοσμένο στην εποχική τροχιά που ακολουθεί η καλλιέργεια λαχανικών και φυτών.
«Το υπάρχον σύστημα νηπιαγωγείου των πόλεων κρατά τους μαθητές σε αίθουσες, όπου τα φυτά καλά-καλά δεν φαίνονται από το παράθυρο ενώ τα ζώα είναι ορατά μόνο σε ζωολογικούς κήπους», δήλωσε ο Τζόναθαν Λαζάρ, ένας από τους τέσσερις αρχιτέκτονες. Που σημαίνει ότι οι αστκές τοποθεσίες παραμερίζουν τις διαδικασίες της φύσης που είναι θεμελιώδεις για να αντιληφθούμε τον κόσμο στον οποίο ζούμε. Για αυτόν τον λόγο οι αρχιτέκτονες προτείνουν ένα υβρίδιο σχολείο και φάρμας όπου η «σωματική, κοινωνική, συναισθηματική και πνευματική ανάπτυξη των παιδιών θα ενθαρρύνεται από την αλληλεπίδραση με τα φυτά και τα ζώα», όπως εξήγησε ο κ. Λαζάρ στο CityLab, το διαδικτυακό περιοδικό του Atlantic.
Το σχέδιο είναι πρωτότυπο, ωστόσο η ιδέα ενσωμάτωσης της φύσης στην εκπαίδευση δεν είναι καινούργια, έχει ήδη εφαρμοστεί. Γέφυρες ανάμεσα στην αγροτική ζωή και τα σχολεία έριξε η Νορβηγία το 1996, δημιουργώντας ένα πιλοτικό πρόγραμμα («Living School») με «περιφέρειες» αγροτικής εκπαίδευσης οι οποίες μέχρι σήμερα λειτουργούν, απλώς με διαφορετικό όνομα («Living Learning»).
Πιο πρόσφατα, τον Ιούνιο του 2015, άνοιξε για το κοινό ο Κήπος Ανακάλυψης στον Βοτανικό Κήπο του Μπρούκλιν, ως μέρος της Εκστρατείας για τον Επόμενο Αιώνα και ως απάντηση στο αυξανόμενο ενδιαφέρον για τις βιώσιμες αστικές πρακτικές. Τα εκπαιδευτικά προγράμματα που προσφέρονται στον ανοιχτό, καταπράσινο χώρο είναι ιδανικά για παιδιά ανάμεσα στις ηλικίες 1 έως 12 ετών αλλά ο χώρος προσελκύει, εκτός από μικρούς, και μεγάλους από τη Νέα Υόρκη και υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο προσελκύει 150.000 επισκέπτες.
Με λίγα λόγια, παρατηρείται μία προσπάθεια να διορθωθεί ένα μεγάλο λάθος του πρόσφατου παρελθόντος. Οι ίδιοι οι σχεδιαστές που κέρδισαν στον διαγωνισμό για μία πρόταση που ενώνει τη φύση με το σχολείο -οι Γκαμπριέλ Καπομπιάνκο, Εντοάρντο Καπούτσο Ντολτσέτα, Τζόναθαν Λαζάρ και Νταβίντ Τροιάνι- αισθάνονται ένα χρέος να απευθυνθούν στις συνέπειες που είχε η αδιαφορία που επέδειξε η παλαιότερη γενιά απέναντι στο περιβάλλον. Και ο καλύτερος τρόπος είναι να επέμβουν στις μικρές ηλικίες. Οταν ο άνθρωπος είναι ακόμη περίεργος για τη φύση και έχει πολλή όρεξη να βρωμίσει τα χέρια του και να κυλιστεί στο χώμα.