Το 1917 ήταν μία από τις πιο σημαντικές χρονιές στην ιστορία της Ρωσίας με γεγονότα που σφράγισαν όχι μόνο τη δική της πορεία αλλά επηρέασαν καθοριστικά την παγκόσμια Ιστορία των νεότερων χρόνων.
Και φέτος, με αφορμή την συμπλήρωση ενός αιώνα από την Οκτωβριανή Επανάσταση, η Πινακοθήκη Τρετιακόφ στη Μόσχα, η οποία διαθέτει μια μεγάλη συλλογή έργων της ρωσικής τέχνης του εικοστού αιώνα, τιμά εκείνη την επαναστατική περίοδο με την «некто 1917» («Κάποιος το 1917»), μια μεγάλη έκθεση που θα διαρκέσει μέχρι τις 14 Ιανουαρίου και φιλοδοξεί να παρουσιάσει μια νέα ερμηνεία του θέματος.
Σχεδόν παράλληλα με την έκθεση της Τρετιακόφ μια ομάδα δημοσιογράφων, ιστορικών, σχεδιαστών και άλλων ειδικών δημιούργησε ένα online πρότζεκτ με τίτλο «1917. Free History». Πρόκειται για ένα έργο με την μορφή της κοινωνικής δικτύωσης που επιτρέπει στους συμμετέχοντες να μάθουν για τα τεκταινόμενα του 1917 από εκείνους που έζησαν κατά τη διάρκεια της πιο καθοριστικής στιγμής της ιστορίας του εικοστού αιώνα.
Στο πλαίσιο αυτό, κάθε μέρα δημοσιεύονται αποσπάσματα από αυθεντικά έγγραφα: γράμματα, απομνημονεύματα, ημερολόγια και άλλα κείμενα της περιόδου, πολλά από τα οποία δεν έχουν δει ποτέ μέχρι στιγμής το φως της δημοσιότητας. Αποσπάσματα αναρτώνται και στο Facebook, στον «τοίχο» της κοινότητας «Проект1917», η οποία τέμνεται κατά κάποιον τρόπο με το #некто1917, ένα ακόμη πρότζεκτ της πινακοθήκης Τρετιακόφ.
Πρόκειται για έναν online διαγωνισμό παρωδίας γνωστών έργων τέχνης, τα οποία εκτίθενται στην «некто 1917» (ή«Someone 1917» στα αγγλικά) και πολλοί Ρώσοι συμμετέχουν ήδη με εκατοντάδες χαριτωμένα παραδείγματα, ντυμένοι και στημένοι όπως τα μοντέλα των καλλιτεχνών την εποχή της Οκτωβριανής Επανάστασης.
Μια από τις συχνές αναπαραγωγές γίνεται με βάση το έργο «Ζευγάρι. Ο Κλέφτης και η Πόρνη» του Μπόρις Γκριγκόριεφ. Η μπλούζα με τις μπλέ και άσπρες ρίγες που φοράει ο άντρας στον πίνακα του Γκριγκόριεφ είναι εύκολο να βρεθεί αφού τη φορούν ακόμα και σήμερα Ρώσοι ναύτες και αλεξιπτωτιστές και πολλοί άντρες έχουν μια τέτοια μπλούζα στην ντουλάπα τους.
Μια από τις πιο εντυπωσιακές παρωδίες εξάλλου είναι εμπνευσμένη από «Το πλυσταριό» της Ζινάιντα Σερεμπριάκοβα ενώ μια από τις πιο εφευρετικές είναι η παρωδία του πίνακα «Το λουτρό του κόκκινου αλόγου», ένα από τα σημαντικότερα έργα του Κουζμά Σεργκέβιτς Πετρόφ – Βόντκιν.
Η έκθεση «некто 1917» της πινακοθήκης Τρετιακόφ περιλαμβάνει τα σημαντικότερα έργα καλλιτεχνών που ύμνησαν την Ουτοπία και φυσικά την αγροτιά ως ενσάρκωση του εθνικού ιδεώδους, αλλά και έργα τα οποία διακήρυξαν τη δημιουργική μεταμόρφωση του κόσμου μέσω της αφηρημένης τέχνης.
Ολα τα έργα, πίνακες ζωγραφικής και γλυπτά, δημιουργήθηκαν το 1917 «πριν εμφανιστούν οι τρομερές συνέπειες της επανάστασης και ενώ το μέλλον δεν φαινόταν ακόμα μοιραία μη αναστρέψιμο», αναφέρουν οι New York Times. Σκοπός των επιμελητών της έκθεσης είναι να αναδείξουν τις σκέψεις και τα συναισθήματα που είχαν εκείνη την περίοδο οι καλλιτέχνες της ρωσικής πρωτοπορίας αφαιρώντας από τα έργα τους «τα στρώματα της μυθολογίας, της ανάλυσης και της ιδεολογίας».
Το πρότζεκτ περιλαμβάνει 120 πίνακες ζωγραφικής και γλυπτά από τις συλλογές της πινακοθήκης Τρετιακόφ, το Ρωσικό Μουσείο, τα μουσεία των Πσκοβ, Περμ, Εκατερίνμπουργκ, Κράσνονταρ, Ροστόφ, Λευκορωσίας αλλά και από ιδιωτικές και ξένες συλλογές: από το παρισινό Μπομπούρ (Centre Georges Pompidou), το Μουσείο Τίσεν-Μπορνεμίτσα της Μαδρίτης (Museo Nacional Thyssen-Bornemisza), την Πινακοθήκη Μοντέρνας Τέχνης Τέιτ του Λονδίνου (Tate Gallery), το Μουσείο της Πόλης του Αμστερνταμ (Stedelijk Museum), το Μουσείο Τέχνης του Τελ Αβίβ και το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Ελλάδας.