Ιδιαίτερα επιβαρυντική για την Τουρκία είναι η έκθεση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης υπό τον Ζοζέπ Μπορέλ, που παραδόθηκε στα κράτη-μέλη το Σάββατο και αναμένεται να παρουσιαστεί τη Δευτέρα, στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ.
Σύμφωνα με το «Βήμα», η έκθεση της Κομισιόν καταγράφει την παραβατική συμπεριφορά της Αγκυρας σε όλο το φάσμα των ευρωτουρκικών σχέσεων, με ιδιαίτερη αναφορά στην Ανατολική Μεσόγειο και στα γεγονότα του περασμένου καλοκαιριού, αλλά και του Μαρτίου 2020 στον Εβρο, καθώς και με ρητή αναφορά ακόμη και στην επιβολή κυρώσεων που θα μπορούσαν να πλήξουν την τουρκική οικονομία (πχ στην ενέργεια και τον τουρισμό).
Η έκθεση θα συζητηθεί από τους ηγέτες των «27» στη Σύνοδο Κορυφής της Πέμπτης και Παρασκευής, η οποία θα γίνει με τηλεδιάσκεψη.
Οπως γράφει ο Αγγελος Αθανασόπουλος στο «Βήμα», η Αθήνα εμφανίζεται ικανοποιημένη από το περιεχόμενο της έκθεσης. Σύμφωνα με κυβερνητικούς κύκλους, θεωρείται ότι δικαιώνει τη στρατηγική που έχει ακολουθήσει η κυβέρνηση τους προηγούμενους μήνες με σκοπό τη σύνδεση των ελληνοτουρκικών σχέσεων και της τουρκικής παραβατικότητας με το ευρωπαϊκό πλαίσιο.
«Επιπλέον, η έκθεση διακατέχεται από αντικειμενικότητα αλλά και από μία “διττή προσέγγιση” η οποία συνδέει τη θετική ατζέντα στις σχέσεις ΕΕ – Τουρκίας με τη συμπεριφορά της Αγκυρας, προβλέποντας αιρεσιμότητα (conditionality) και αναστρεψιμότητα (reversibility)», αναφέρει το «Βήμα».
Στην 16σέλιδη έκθεση αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι η αμφισβήτηση των θαλασσίων ορίων της Ελλάδος από την Τουρκία τόσο στο Αιγαίο όσο και στην Ανατολική Μεσόγειο υπήρξε μείζων παράγοντας προβλημάτων για τις ευρωτουρκικές σχέσεις, ενώ η υπογραφή του τουρκολιβυκού Μνημονίου αγνόησε τα δικαιώματα των ελληνικών νησιών σε θαλάσσιες ζώνες.
Η έκθεση αναφέρει επίσης συγκεκριμένα ότι «η οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης θα πρέπει να αντιμετωπίζονται μέσω διαλόγου και καλόπιστων διαπραγματεύσεων, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης της UNCLOS, με προσφυγή, εφόσον απαιτείται, στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Στο άνωθεν πλαίσιο», συνεχίζει το κείμενο, «η ξεκάθαρη δέσμευση στις σχέσεις καλής γειτονίας και στην ειρηνική επίλυση των διαφορών παραμένει αναγκαία». Ρητή είναι επίσης η αναφορά στις υπερπτήσεις ελληνικού εδάφους, τόσο των νησιών όσο και της ξηράς.
Παράλληλα, στην έκθεση καταγράφονται με σαφήνεια ότι στην κρίση του Εβρου το 2020 η Τουρκία ενθάρρυνε ενεργά μετανάστες και πρόσφυγες να εισέλθουν με βία στο έδαφος της ΕΕ, κάτι που αποτελεί για ακόμη μία φορά αναγνώριση ότι τα ελληνικά σύνορα είναι και σύνορα της ΕΕ. Αυτό συνέβη δε σε πλήρη αντίθεση με τη Δήλωση ΕΕ-Τουρκίας του 2016 για το Μεταναστευτικό. Επιπλέον, καταγράφεται ότι η Τουρκία αρνείται να δεχθεί την επιστροφή 1.450 μεταναστών από την Ελλάδα, όπως υποχρεούται από τη Δήλωση.
Η θετική ατζέντα περιλαμβάνει τη συνεργασία στο Μεταναστευτικό, χωρίς όμως αναφορά σε επιπλέον κονδύλια και με σαφή σύνδεση της συνεργασίας με την αποδοχή των επιστροφών από την Ελλάδα, την επιτάχυνση των επανεγκαταστάσεων από την Τουρκία στην ΕΕ, την έναρξη μίας συζήτησης για αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης, αλλά αφού λυθούν τα πολλά προβλήματα που η Τουρκία προκαλεί στην υπάρχουσα συμφωνία, την επανάληψη συνομιλιών υψηλού επιπέδου και την ενίσχυση των ανταλλαγών μεταξύ ατόμων.
Επιπλέον, τα προτεινόμενα περιοριστικά μέτρα εναντίον της Τουρκίας, σε περίπτωση μη συμμόρφωσής της, περιλαμβάνουν, σύμφωνα με το δημοσίευμα του «Βήματος» την υιοθέτηση πρόσθετων καταλόγων για κυρώσεις, την ενίσχυση των υπαρχουσών κυρώσεων για να συμπεριλάβουν νομικά πρόσωπα, την επιβολή νέων περιορισμών στην ευρωτουρκική οικονομική συνεργασία, την επιβολή τομεακών κυρώσεων στην τουρκική οικονομία και την επιβολή κυρώσεων στην ενέργεια και σε τομείς που σχετίζονται με αυτή.