Ενα νέο κεφάλαιο στη Δημόσια Υγεία φιλοδοξεί να ανοίξει σύντομα το υπουργείο Υγείας, με τίτλο αλλά και στόχο την καταπολέμηση της παιδικής παχυσαρκίας. Και αυτό διότι, παρότι οι μεσογειακές χώρες αποτελούν τη «μητέρα» της Μεσογειακής Διατροφής, στην Ελλάδα οι νέες γενιές μεγαλώνουν με διατροφικές συνήθειες Δυτικού τύπου.
Τα ανησυχητικά στοιχεία νέας έρευνας εξηγούν την επιμονή της αναπληρώτριας υπουργού Υγείας, Ειρήνης Αγαπηδάκη, στην άμεση αντιμετώπιση του κρίσιμου αυτού ζητήματος. Η ίδια, άλλωστε, δεν έχει κρύψει πως ως παιδί αντιμετώπισε προβλήματα αυξημένου βάρους. Εξ ου και, όπως σημείωσε σε σχετική εκδήλωση, «αντιλαμβάνομαι απολύτως τους παράγοντες και το περιβάλλον που προκαλούν παχυσαρκία».
Και συνέχισε: «Θέλω να τους αλλάξουμε, σε συντονισμό με γονείς, εκπαιδευτικούς, φορείς και οργανισμούς. Μπορούμε. Σε λίγες ημέρες θα ανακοινωθούν επιμέρους δράσεις για την καταπολέμηση της παιδικής παχυσαρκίας με εργαλεία φιλικά και αποτελεσματικά. Τα παιδιά μας πρέπει να μεγαλώνουν ως υγιή άτομα που θα ζήσουν περισσότερο και πιο ποιοτικά, και αυτό αφορά όλα τα παιδιά, χωρίς διακρίσεις».
Υπενθυμίζεται ότι το υπουργείο Υγείας, σε συνεργασία με την UNICEF, το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο και δημόσιους φορείς έχει δεσμευτεί να συμβάλει στη μείωση της παχυσαρκίας στα παιδιά ηλικίας 2 έως 14 ετών από 37,5% (2019) σε 24,5% το 2030.
Τι περιέχει το πιάτο των παιδιών
Η έρευνα διεξήχθη πανελλαδικά, στο πλαίσιο της Εθνικής Δράσης κατά της Παιδικής Παχυσαρκίας, από τη MARC, σε αντιπροσωπευτικό δείγμα γονέων με παιδιά έως 17 ετών, από τις 26 Απριλίου έως τις 8 Μαΐου 2024. Τα αποτελέσματα είναι αποκαλυπτικά.
Πρωινό
- Το 74% των γονέων δηλώνει πως το παιδί τους τρώει καθημερινά πρωινό. Το 16,5% τρώει πρωινό με μικρότερη συχνότητα μέσα στην εβδομάδα, ενώ περίπου ένα στα δέκα παιδιά τρώει πρωινό μία φορά την εβδομάδα ή σπανιότερα.
- Τα υψηλότερα ποσοστά καταγράφονται στις μικρότερες ηλικιακές κατηγορίες, ενώ τα μεγαλύτερα παιδιά, 15-17 ετών, καταναλώνουν πρωινό καθημερινά σε ποσοστό 55,4%.
- Οκτώ στα δέκα παιδιά τρώνε το πρωινό στο σπίτι, το 14% στο σχολείο και το 4% στη διαδρομή για το σχολείο.
- Το ποσοστό των παιδιών που τρώνε καθημερινά πρωινό με την παρουσία τουλάχιστον ενός γονέα καταγράφεται συνολικά στο 42,3%. Στην ηλικιακή κατηγορία 15-17 ετών το ποσοστό μειώνεται στο 26%.
- Ως βασικότερος λόγος μη κατανάλωσης πρωινού από τα παιδιά αναφέρεται η έλλειψη χρόνου πριν το σχολείο (57%). Το 19,5% των γονέων αναφέρει ως λόγο ότι δεν αρέσουν στο παιδί τα διαθέσιμα τρόφιμα στο σπίτι, και το 18,3% αναφέρουν πως δεν συνηθίζεται στην οικογένεια η κατανάλωση πρωινού.
Δεκατιανό
- Οι έξι στους δέκα γονείς δηλώνουν πως προετοιμάζουν το δεκατιανό στο σπίτι με υλικά που διαθέτουν, πριν φύγει το παιδί για το σχολείο.
- Το 15% δηλώνουν πως παίρνει το παιδί κάτι από το σπίτι, που έχουν ήδη αγοράσει.
- το 13,5% των παιδιών αγοράζουν δεκατιανό από το κυλικείο του σχολείου και
- το 2,5% αγοράζει κάτι από τον δρόμο
- Δεν τρώνε τα παιδιά τους δεκατιανό, δηλώνει το 10% των γονέων.
Μεσημεριανό
- Η πλειονότητα των παιδιών (69,3%) τρώει μεσημεριανό στο σπίτι, μόλις επιστρέψει από το σχολείο.
- Ενα στα τέσσερα παιδιά τρώει στο σχολείο (26,1%) και το 4% στο σπίτι των παππούδων. Στο σχολείο τρώνε σχετικά περισσότερα παιδιά μικρότερης ηλικίας και ιδιαίτερα όσα φοιτούν σε ιδιωτικά σχολεία.
- Μαζί με τα παιδιά τους δηλώνουν πως τρώνε μεσημεριανό το 68,4% των γονέων.
- Μαζί με τα αδέλφια τους τρώει το 26,4% και με τον παππού/γιαγιά το 17%. Με συμμαθητές τρώει το 20% και ένα στα δέκα παιδιά μόνο του.
Οι κακές συνήθειες
Από την ίδια έρευνα προκύπτουν σημαντικές αποκλίσεις στις διατροφικές συνήθειες των παιδιών ως προς τις συστάσεις της υγιεινής διατροφής.
- Ενδεικτικά, μόνο το 42% των παιδιών τρώει φρούτα καθημερινά και μόλις ένα στα τρία (33,3%) καταναλώνει λαχανικά σε ημερήσια βάση. Οι έφηβοι 15-17 ετών καταναλώνουν φρούτα και λαχανικά καθημερινά σε ποσοστά 30% και 28% αντίστοιχα.
- Γαλακτοκομικά (γάλα/γιαούρτι/τυρί) καταναλώνουν καθημερινά δύο στα τρία παιδιά, αλλά στις ηλικίες 15-17 μόνο τα μισά.
- Με υψηλή συχνότητα (τουλάχιστον πέντε ημέρες την εβδομάδα) παιδιά και έφηβοι καταναλώνουν γλυκά/σοκολάτες σε ποσοστό 17%, σφολιατοειδή/κρουασάν/κέικ/μπισκότα σε ποσοστό 21,7%.
- Περισσότερο από μία φορά την εβδομάδα καταναλώνονται πατατάκια/γαριδάκια σε ποσοστό 30%, αναψυκτικά με ζάχαρη σε ποσοστό 17,5% και ενεργειακά ποτά σε ποσοστό 8%, ποσοστό που αυξάνεται αναλογικά με την ηλικία του παιδιού. Στην ηλικιακή κατηγορία 15-17 η κατανάλωση ενεργειακών ποτών περισσότερο από μια φορά την εβδομάδα αφορά το 18% των παιδιών.
- Στα ελληνικά νοικοκυριά η κατανάλωση κρέατος και παραγώγων του καταγράφεται πιο συχνά από τη συνιστώμενη, εν αντιθέσει με τα όσπρια, που η κατανάλωσή τους καταγράφεται ελλιπής.
- Το 15% των γονέων δηλώνουν πως παραγγέλλουν φαγητό (πίτσα, σουβλάκια κ.λπ.) με συχνότητα μεγαλύτερη της μίας φοράς την εβδομάδα. Συνήθως μία φορά την εβδομάδα παραγγέλλει το 35,4% των νοικοκυριών, ενώ αραιότερα το 41,2%.
Η γενιά της οθόνης
Οπως προκύπτει από τα ίδια στοιχεία, η ενασχόληση με τις οθόνες γίνεται σε διάφορες ώρες κατά τη διάρκεια της ημέρας, από το πρωί πριν το σχολείο έως και το αργά το βράδυ, ακόμη και εις βάρος του ύπνου. Η μεγαλύτερη συχνότητα χρήσης οθόνης καταγράφεται τις απογευματινές ώρες και αμέσως μετά την επιστροφή από το σχολείο.
- Τα παιδιά του Λυκείου χρησιμοποιούν οθόνες περισσότερο από τα μικρότερης ηλικίας και οι έξι στους δέκα βρίσκονται μπροστά σε οθόνη πάνω από 2-3 ώρες την ημέρα, σύμφωνα με την εκτίμηση των γονέων τους.
- Μόνο το 34% των γονέων δηλώνουν πως τα παιδιά τους είναι σωματικά δραστήρια (έχουν ήπια ή μέτρια σωματική δραστηριότητα) τουλάχιστον μία ώρα καθημερινά.
- Η καθημερινή άσκηση/κίνηση για τουλάχιστον μία ώρα την ημέρα καταγράφεται με υψηλότερη συχνότητα στα παιδιά προσχολικής ηλικίας (53,4%) και φθίνει όσο αυξάνεται η ηλικιακή κατηγορία. Οι έφηβοι 15-17 ετών είναι σωματικά δραστήριοι καθημερινά σε ποσοστό μόλις 20,6%.
- Το 43% πηγαίνει καθημερινά στο σχολείο με τα πόδια. Το 34,5% με ΙΧ αυτοκίνητο, το 11,4% με σχολικό και το 0,9% με ποδήλατο.