Σφοδρές αντιδράσεις –και πολιτικές– προκάλεσε η απόφαση της efood, της κορυφαίας στην Ελλάδα πλατφόρμας διανομέων φαγητού και όχι μόνο, να αλλάξει τις σχέσεις εργασίας για ένα μέρος του προσωπικού, εντάσσοντας σε καθεστώς ελεύθερου επαγγελματία-συνεργάτη ορισμένους από τους έως τώρα συμβασιούχους εργαζόμενους στο ντελίβερι, υπό την απειλή μάλιστα της ανεργίας.
Το δε γεγονός ότι αυτή της την απόφαση η εταιρεία την ανακοίνωσε με ένα σχεδόν εκβιαστικό μήνυμα προς τους διανομείς, έκανε τα πράγματα χειρότερα:
«Αγαπητή Rider, στο πλαίσιο της αύξησης της παραγωγικότητας του στόλου και της ευρύτερης στρατηγικής της εταιρείας, θα θέλαμε να σου προτείνουμε να συμμετάσχεις και εσύ στο σχήμα συνεργασίας freelancing. Θέλουμε να συνεχίσουμε τη συνεργασία μας αλλά με βάση τα παραπάνω και το batch σου (το οποίο προκύπτει από διάφορες αιτίες), εκτιμούμε ότι θα ήταν καλύτερο να συνεχίσεις να εργάζεσαι ως freelancer. Θα έχεις την ευελιξία να διαμορφώσεις τις ώρες εργασίας σου και να αυξήσεις τις αποδοχές σου. Σε διαφορετική περίπτωση, θα θέλαμε να σε ενημερώσουμε ότι δεν υπάρχει δυνατότητα ανανέωσης της υπάρχουσας σύμβασης. Παρακαλώ πολύ να μας ενημερώσεις άμεσα μέσω ticket για την αποδοχή του παραπάνω, προκειμένου να σε ενημερώσουμε για τα επόμενα βήματα».
Αυτό πρακτικά σήμαινε ότι οι διανομείς οι οποίοι έλαβαν αυτό το μήνυμα –σύμφωνα με πληροφορίες ήταν πάνω από 100– θα πρέπει να δεχτούν «άμεσα» να συνεχίσουν να εργάζονται ως εξωτερικοί, ανεξάρτητοι συνεργάτες· διαφορετικά θα μείνουν άνεργοι.
Το πλήγμα στην εικόνα της εταιρείας υπήρξε τόσο βαρύ –στα social media, όπου η ίδια δίνει τεράστια σημασία, πόρους και ενέργεια για προωθητικές ενέργειες, υπήρξε κίνημα (με hashtag #cancel_efood) εναντίον της– ώστε χρειάστηκε, το μεσημέρι της Παρασκευής, να εκδοθεί μια απολογητική ανακοίνωση, στην οποία αποδοκιμάστηκε μια «λανθασμένη επικοινωνία που δεν εκφράζει τη φιλοσοφία και την κουλτούρα της εταιρείας» και δόθηκε η… εξήγηση ότι η πρόταση για freelancing αφορούσε μόνο 115 διανομείς (από τους 3.000 που αριθμεί η efood), των οποίων η σύμβαση λήγει στις 30 Σεπτεμβρίου.
Η ανακοίνωση της εταιρείας ήταν η ακόλουθη:
«Αδιαπραγμάτευτη στάση του efood είναι η διασφάλιση των δικαιωμάτων των διανομέων και των συνεργατών μας. Αποδοκιμάζουμε τη χθεσινή λανθασμένη επικοινωνία καθώς δεν εκφράζει τη φιλοσοφία και την κουλτούρα της εταιρείας.
To efood αποτελεί εδώ και 10 χρόνια τη Νο1 υπηρεσία delivery, επενδύοντας σε ένα πρότυπο περιβάλλον εργασίας με σταθερές συνεργασίες και αυτή τη στιγμή απασχολεί 3.700 εργαζόμενους εκ των οποίων οι 3.000 είναι διανομείς σε όλη την Ελλάδα. Δεδομένης της ταχείας ανάπτυξης του κλάδου και των συνεχών επενδύσεων από την εταιρία υπολογίζεται να δημιουργηθούν άλλες 7.500 θέσεις εργασίας εντός του 2022 εκ των οποίων οι 7.000 αφορούν διανομείς. Οι διανομείς αποτελούν θεμέλιο της πλατφόρμας, αναδεικνύοντας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το πρόσωπο της εταιρείας στους καταναλωτές.
Στο πλαίσιο της συνεργασίας του με τους διανομείς παρέχει συμβάσεις ορισμένου και αορίστου χρόνου, καθώς και τη σύμβαση με πάροχο ανεξάρτητων υπηρεσιών ή έργου (freelancer). Στην σχέση εξαρτημένης εργασίας, οι διανομείς απολαμβάνουν ανταγωνιστικές αποδοχές, προσαυξήσεις σε ημέρες και ώρες που προβλέπονται, ασφαλιστικές εισφορές, μηνιαίο bonus απόδοσης, μηνιαία παροχή σε κάρτα καυσίμων, ιδιωτική ασφάλεια, αποζημίωση δικύκλου, πλήρη επαγγελματικό εξοπλισμό, εκπαίδευση και ευκαιρίες εξέλιξης.
Στο μοντέλο ανεξάρτητης συνεργασίας (freelancer), οι συνεργάτες – διανομείς απολαμβάνουν ανταγωνιστικές αποδοχές, αμοιβή ανά παραγγελία, πρόσθετη αμοιβή ανάλογα με τις χιλιομετρικές αποστάσεις, παροχή επαγγελματικού εξοπλισμού, προσωπικό προγραμματισμό στις ώρες και ημέρες εργασίας, απόλυτο έλεγχο των αποδοχών τους και εκπαίδευση.
Θα θέλαμε να διευκρινίσουμε προς τους διανομείς, συνεργάτες και χρήστες του efood πως η λανθασμένη διατύπωση της πρόσφατης επικοινωνίας που έγινε προς 115 διανομείς των οποίων η σύμβαση λήγει στις 30 Σεπτεμβρίου 2021, δεν εκφράζει τη φιλοσοφία και την κουλτούρα της εταιρείας και σε καμία περίπτωση δεν ήταν εκβιαστική. Ουδεμία πρόθεση είχε να δημιουργήσει κλίμα ανασφάλειας στους διανομείς, αλλά αντιθέτως να προσφέρει, σε όσους το επιθυμούν και λήγει η σύμβασή τους, έναν νέο τρόπο συνεργασίας με την εταιρεία που θα λειτουργήσει θετικά προς τις δύο πλευρές.
Το efood τοποθετεί την πετυχημένη επιχειρησιακή του ύπαρξη δίπλα στους διανομείς και τους διαβεβαιώνει πως με βασικές αρχές του τη διαφάνεια, τη συνέπεια και το σεβασμό προς τους συνεργάτες του ουδεμία πρόθεση έχει να μειώσει τον στόλο του, αντιθέτως τον αυξάνει διαρκώς».
Οι διαμαρτυρίες της αντιπολίτευσης
Ακόμα όμως και αν επρόκειτο για απλώς «λανθασμένη επικοινωνία» –πιο λανθασμένη δεν γίνεται, αν αναλογιστεί κανείς την αρνητική δημοσιότητα που προκάλεσε– και αν αυτή η «πρόταση» της efood αφορά όντως μόνο τους 115 –και όχι και τους επόμενους που θα λήξει σύντομα η σύμβασή τους και τους μεθεπόμενους κοκ–, η απόφαση της να αλλάξει με αυτόν τον τρόπο τις εργασιακές σχέσεις, αρκούσε για να κινητοποιήσει τα φιλεργατικά αντανακλαστικά των κομμάτων της Αριστεράς που βρήκαν και την πολιτική ευκαιρία να αποδώσουν αυτήν την εξέλιξη στον πρόσφατο νόμο Χατζηδάκη (την κατά Τσίπρα «μητέρα των μαχών»).
Οπως αναμενόταν, στον ΣΥΡΙΖΑ έσπευσαν να πλειοδοτήσουν σε αγανάκτηση και σε καταγγελία. Η Εφη Αχτσιόγλου, βουλευτής Επικρατείας και τομεάρχης Οικονομικών του ΣΥΡΙΖΑ, είπε στον Alpha 98,9 ότι πρόκειται για «εφαρμογή του νόμου Χατζηδάκη» και προέβλεψε «χιλιάδες ανθρώπους» στην ανεργία από την efood –ασχέτως αν η εταιρεία κάνει λόγο για 115 εργαζόμενους και όχι για χιλιάδες. Η Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου, βουλευτής Βόρειου Τομέα και τομεάρχης Εργασίας του ΣΥΡΙΖΑ, δεν ανέφερε νούμερο· είπε σε δήλωσή της ότι ο νόμος Χατζηδάκη οδηγεί «σε ομαδικές απολύσεις και εργοδοτικούς εκβιασμούς» και τόνισε τις ανησυχίες των σωματείων. Από κοντά και το ΚΚΕ που σε ανακοίνωσή του ανέφερε ότι «πριν ακόμη στεγνώσει το μελάνι του αντεργατικού τερατουργήματος Χατζηδάκη, οι μεγάλες επιχειρήσεις σπεύδουν να εφαρμόσουν τις διατάξεις του. Πρόσφατο κρούσμα η επιχείρηση-πλατφόρμα efood, που, με την απειλή της απόλυσης, μετατρέπει τους διανομείς σε “συνεργάτες-freelancer”, τσακίζοντας ακόμα περισσότερο μισθούς, εργασιακά κι ασφαλιστικά δικαιώματα, ωράρια, μέτρα προστασίας».
«Ο ΣΥΡΙΖΑ καταγγέλλει τον… εαυτό του»
Στις φωνές της αξιωματικής αντιπολίτευσης απάντησε το υπουργείο Εργασίας, παρατηρώντας, σε ανακοίνωσή του, ότι «ο ΣΥΡΙΖΑ καταγγέλλει τον εαυτό του για τις συνεργατικές πλατφόρμες» και κατηγορώντας την αξιωματική αντιπολίτυεση για «πολιτική υποκρισία».
Το υπουργείο Εργασίας έκανε και αυτό λόγο για «εσφαλμένη» και «ατυχή» επικοινωνία από την efood και παραδέχτηκε εμμέσως πλην σαφώς ότι πρόκειται για «αρνητική πρακτική», την οποία ο ΣΥΡΙΖΑ εκμεταλλεύεται για να διαστρεβλώσει το περιεχόμενο του νόμου 4808/2021. Και υπενθύμισε ότι αυτές οι πρακτικές επιτρέπονταν και αυτού του είδους οι συμβάσεις υπογράφονταν επί κυβερνήσεως ΣΥΡΙΖΑ.
Ανέφερε το υπουργείο Εργασίας:
«Η εσφαλμένη και ατυχής επικοινωνία συνεργατικής πλατφόρμας με υπαλλήλους της, με σύμβαση εργασίας ορισμένου χρόνου, για την αλλαγή του τρόπου απασχόλησής τους, χρησιμοποιείται από κόμματα της αντιπολίτευσης για να διαστρεβλωθεί ακόμα μια φορά το περιεχόμενο του πρόσφατου εργασιακού νόμου 4808/2021.
»Ισχυρίζονται ότι δήθεν ο νόμος αυτός είναι που επέτρεψε τις συμβάσεις παροχής υπηρεσιών στο συγκεκριμένο χώρο, όταν είναι γνωστό ότι τέτοιου είδους συμβάσεις υπάρχουν σχεδόν σε όλη τη Ευρώπη και ακόμα περισσότερο ότι επιτρέπονταν και υπογράφονταν όταν κυβέρνηση ήταν ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ. Τι καταγγέλλει λοιπόν σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ; Τον εαυτό του; Τις πρακτικές του; Τους νόμους του; Η πολιτική υποκρισία έχει και όρια!
»Αντίθετα ο πρόσφατος εργασιακός νόμος ενισχύει τα δικαιώματα των εργαζομένων στις συνεργατικές πλατφόρμες καθώς εισάγει τον συνδικαλισμό για τους freelancers, αλλά και επιβάλει συγκεκριμένες υποχρεώσεις για την κάλυψη του εξοπλισμού τους. Το δε ελληνικό δίκαιο στο συγκεκριμένο τομέα είναι εναρμονισμένο με τις πρακτικές που ακολουθούνται σχεδόν σε όλες τις χώρες της Ευρώπης.
»Η κατάχρηση διατάξεων του εργατικού δικαίου είναι προφανώς καταδικαστέα. Και οι αρμόδιες αρχές επιβάλλουν τις αντίστοιχες κυρώσεις όπου χρειάζεται. Η εκμετάλλευση όμως μιας αρνητικής πρακτικής προκειμένου να διαστρεβλωθεί ξεδιάντροπα το περιεχόμενο ενός νόμου που ενισχύει τα δικαιώματα των εργαζομένων στο συγκεκριμένο εργασιακό χώρο, σε σχέση με την προϋπάρχουσα κατάσταση, είναι μια ακόμα απόδειξη μιας χολερικής αντιπολίτευσης που δεν έχει καμία σχέση με την αλήθεια».
Στο ίδιο μήκος κύματος ήταν στην παρέμβασή του, μέσω social media, o Αλέξης Πατέλης, επικεφαλής του Οικονομικού Γραφείου του Πρωθυπουργού.
«Η μόνη αλλαγή που έφερε ο νέος εργασιακός νόμος στους ντελιβεραδες free lancers είναι να τους δώσει επιπλέον δικαιώματα: το δικαίωμα στην συνδικαλιστική εκπροσώπηση και το δικαίωμα στην υγιεινή και ασφάλεια εν ώρα εργασίας. Όλα τα αλλά είναι, απλώς, ψεμματα», ανέφερε ο κ. Πατέλης σε ανάρτησή του στο Twitter.