Η κρίση ενός πρώην προέδρου των ΗΠΑ για εν ενεργεία και μη ηγέτες έχει πάντα ενδιαφέρον, όποτε και αν έλθει. Λίγοι άνθρωποι στον κόσμο έχουν τη δυνατότητα να μιλήσουν απευθείας μαζί τους ή να τους συναντήσουν, πολλές φορές για αρκετή ώρα ώστε να τους ψυχογραφήσουν.
Αν και πάντα δεσμεύεται τουλάχιστον από μια αίσθηση διακριτικότητας που δεν του επιτρέπει να εκφραστεί ελεύθερα, οι προσεκτικά γραμμένες κρίσεις του προέδρου έχουν την αξία τους. Εδώ δεν είναι η αμερικανική γραφειοκρατική μηχανή που κρίνει, αλλά ο ίδιος ο ηγέτης…
Στα απομνημονεύματά του ο Μπαράκ Ομπάμα μιλά για τις συναντήσεις του με τους ηγέτες που συνάντησε στα ταξίδια του. Οι κρίσεις του, όπως τις συγκέντρωσε το BBC, είναι ευθείες, έχουν (κομψούς) χαρακτηρισμούς, αλλά δεν είναι απαραίτητα θετικές – μια απόδειξη ότι με προσεκτικές διατυπώσεις μπορείς να πεις πολλά.
Βλαντίμιρ Πούτιν
Πρόεδρος πριν από το 2008 και πρόεδρος μετά το 2016, ο ρώσος ηγέτης θύμισε στον Μπαράκ Ομπάμα τα μεγαλοστελέχη της πολιτικής που γνώρισε στην αρχή της πολιτικής καριέρας του στο Σικάγο. Ο Πούτιν είχε όμως «πυρηνικά και βέτο στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ».
Σκληρός, με αίσθηση του «πεζοδρομίου» και χωρίς συναισθηματισμούς σαν αυτούς τους τύπους, περιγράφει ο Ομπάμα τον ρώσο ομόλογό του και συνεχίζει με όχι και τόσο κολακευτικά λόγια για τους πολιτικούς του Σικάγου και τον «τσάρο» στη Μόσχα: Δεν κινούνται πέρα από τις στενές εμπειρίες τους, ενώ βλέπουν την απάτη και το «λάδωμα», ενίοτε και τη βία, σαν μέρος της δουλειάς.
Ντέιβιντ Κάμερον
Ο σπουδαγμένος στο Ιτον πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας φάνηκε στον Ομπάμα ότι έχει «τρόπους και αυτοπεποίθηση», που μάλιστα δεν έκρυβε τις διαφωνίες του με τον αμερικανό πρόεδρο στην οικονομική πολιτική.
«Μου άρεσε σαν άτομο ακόμη και αν τα “τσουγκρίζαμε”», γράφει ο Ομπάμα και επικρίνει την τάση του Κάμερον να ακολουθεί την «ορθοδοξία των ελεύθερων αγορών», η οποία όχι μόνο δεν έφερε ό,τι υποσχέθηκε, αλλά και βύθισε τη Βρετανία σε ακόμη μεγαλύτερη ύφεση.
Νικολά Σαρκοζί
Σαν μια φιγούρα από πίνακα του Τουλούζ-Λωτρέκ περιγράφει τον πρώην πρόεδρο της Γαλλίας ο Ομπάμα. Επιρρεπής σε ξεσπάσματα και υπερβολικά λόγια ο Σαρκοζί, οι συζητήσεις του οποίου κυμαίνονταν μεταξύ διασκέδασης και απελπισίας.
Ακόμη και ο διερμηνέας πάλευε να μεταφέρει όχι μόνο τα λόγια του Σαρκοζί, αλλά και τις κινήσεις του, καθώς ο γάλλος πρόεδρος κουνούσε τα χέρια συνεχώς. Έτσι μεταξύ κολακείας, φωνασκιών και έξυπνων παρατηρήσεων, κυλούσε η συζήτηση χωρίς να ξεμακραίνει από τον στόχο του Σαρκοζί, που ήταν, κατά τον Ομπάμα, να μένει πάντα στο επίκεντρο της προσοχής και να παίρνει τα εύσημα για όσα περισσότερα μπορούσε.
Ανγκελα Μέρκελ
Σαφώς καλύτερη εικόνα είχε για τη γερμανίδα καγκελάριο Ανγκελα Μέρκελ, η οποία για τον Ομπάμα είναι «έντιμη και σταθερή, διανοητικά μεθοδική και από ένστικτο ευγενική».
Η καγκελάριος στην αρχή τον έβλεπε με καχυποψία λόγω της ενθουσιώδους ρητορικής του, γράφει ο Ομπάμα, κάτι που πάντως δεν φαίνεται να τον πείραξε. «Φαντάστηκα ότι σαν ηγέτιδα της Γερμανίας, η αποστροφή στη δημαγωγία είναι κάτι καλό», εξηγεί.
Ταγίπ Ερντογάν
«Εγκάρδιος και δεκτικός στα αιτήματά μου» ήταν προς τον Ομπάμα ο Ταγίπ Ερντογάν, η φωνή του οποίου ανέβαινε κάθε φορά που έκανε παράπονα. «Έμενα με την εντύπωση ότι η δέσμευσή του στη δημοκρατία και στο κράτος δικαίου μάλλον κρατούσαν μόνο όσο διατηρούσε την ισχύ του», είναι η κρίση του πρώην προέδρου των ΗΠΑ.
Μανμοχάν Σινγκ
Ενας έντιμος άνθρωπος, μακριά από τη διαφθορά που πλήττει τη χώρα του, ήταν για τον Ομπάμα ο πρώην πρωθυπουργός της Ινδίας Μανμοχάν Σινγκ. «Σοφός και τίμιος», ο Σινγκ πιστώνεται, όπως γράφει ο Ομπάμα, με τον οικονομικό μετασχηματισμό της Ινδίας, ένας τεχνοκράτης που δεν επικαλέστηκε τα αισθήματα των πολιτών, αλλά κέρδισε την εμπιστοσύνη τους με φέρνοντας υψηλότερα πρότυπα διαβίωσης.
Βάτσλαβ Κλάους
Τον πρόδρομο του κύματος ευρωσκεπτικισμού μετά την οικονομική κρίση του 2008-2009 είδε στο πρόσωπο του προέδρου της Τσεχίας Βάτσλαβ Κλάους ο Μπαράκ Ομπάμα. Μακριά από τον προκάτοχό του Βάτσλαβ Χάβελ (τον οποίο ο Ομπάμα θαύμαζε), ο Κλάους ήταν ένα δείγμα ότι η εποχή φιλελευθερισμού και ενσωμάτωσης που είχε εγκαινιαστεί μετά τον Ψυχρό Πόλεμο σταδιακά υποχωρούσε.