Στις 17 Δεκεμβρίου του 2010, ο Μοχάμεντ Μπουαζίζι αυτοπυρπολήθηκε στο χωριό του, Σίντι Μπουζίντ, στην Τυνησία. Εκείνη την ημέρα, αν οι δικτάτορες, βασιλιάδες και στρατιωτικοί ηγέτες των αραβικών χωρών μπορούσαν να δουν το μέλλον τους σε μία κρυστάλλινη σφαίρα, θα είχαν τρομοκρατηθεί. Η Αραβική Ανοιξη είχε μόλις ξεκινήσει και μαζί της η αντίστροφη μέτρηση για το δικό τους τέλος.
Τους επόμενους μήνες και χρόνια, η Μέση Ανατολή και η Βόρεια Αφρική ταρακουνήθηκαν από τα σαθρά τους θεμέλια. Καθεστώτα γκρεμίστηκαν από το λαϊκό κίνημα ανατροπής τους, αλλά τα αποτελέσματα δεν ήταν αυτά που ήλπιζαν οι συμμετέχοντες. Τα περισσότερα αντικαταστάθηκαν από άλλα εξίσου αυταρχικά ή από τρομακτικούς εμφύλιους πολέμους.
Τι απέγιναν όμως, οι ηγέτες που ανατράπηκαν; Από τον σύρο πρόεδρο που προτίμησε να καταστρέψει τη χώρα του από την παραίτησή του, στον μονάρχη που κατάφερε να κρατήσει τα ηνία και στον λίβυο συνταγματάρχη που βασανίστηκε μέχρι θανάτου, ο Guardian ακολουθεί την πορεία τους στον θάνατο, τη φυλακή, την εξορία ή την παραμονή στην εξουσία.
Τυνησία: Ο εξόριστος Ζινέ αλ-Αμπιντίν Μπεν Αλι
Ο πρώην πρόεδρος της Τυνησίας, στη θέση του επί 23 χρόνια, ήταν από τους πρώτους αυταρχικούς ηγέτες που εκδιώχθηκε. Διέφυγε με την οικογένειά του στην Σαουδική Αραβία, τον Ιανουάριο του 2011, μετά από ένα μήνα αντικυβερνητικών διαδηλώσεων τη χώρα του, οι οποίες έδωσαν το έναυσμα για την Αραβική Ανοιξη.
Ο Μπεν Αλι καταδικάστηκε σε ισόβια εν απουσία του, για τον ρόλο του στη δολοφονία πολλών διαδηλωτών από τις δυνάμεις ασφαλείας.
Μετά από χρόνια θεραπείας για καρκίνο του προστάτη, ο Μπεν Αλι πέθανε το 2019, σε ηλικία 83 ετών, αφήνοντας πίσω του κληρονομιά εκτεταμένη κρατική διαφθορά και αιματηρή καταστολή των διαφωνούντων στη χώρα του.
Αίγυπτος: Το γκρέμισμα του Χόσνι Μουμπάρακ
Ηγέτης της Αιγύπτου για τρεις δεκαετίες, ο Χόσνι Μουμπάρακ ήταν ο δεύτερος άραβας που γκρεμίστηκε από την εξουσία λόγω των διαδηλώσεων. Παραιτήθηκε στις 11 Φεβρουαρίου στη διάρκεια μαζικών διαδηλώσεων στην πλατεία Ταχρίρ του Καΐρου και άλλες πόλεις.
Μετά από πολύκροτη δίκη, ο Μουμπάρακ φυλακίστηκε με την ποινή των ισοβίων, το 2012, για τη συμμετοχή του στη δολοφονία διαδηλωτών, αλλά αργότερα αθωώθηκε. Πέθανε τον Φεβρουάριο του 2020, αφήνοντας παρακαταθήκη την στρατιωτική κυριαρχία στην Αίγυπτο. Ο στρατηγός Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι, κατέλαβε την εξουσία με στρατιωτικό πραξικόπημα, το 2013, ανατρέποντας την μοναδική δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση της χώρας. Λεπτομέρεια: επρόκειτο για κυβέρνηση ελεγχόμενη από τους Αδελφούς Μουσουλμάνους, κάτι που δύσκολα θα ανεχόταν (και δεν ανέχθηκε) ο δημιουργημένος από τον εθνικιστή και σοσιαλίζοντα Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ αιγυπτιακός στρατός.
Υεμένη: Η ανατροπή του Αλί Αμπντουλάχ Σαλέχ
Παρά τις διαδηλώσεις σε όλη τη χώρα, ο Αλί Αμπντουλάχ Σαλέχ, πρόεδρος στην Υεμένη από το 1980, κατάφερε να παραμείνει στην εξουσία πολλούς μήνες. Και ενώ έλεγε ότι θα παραιτηθεί, διαπραγματευόταν μυστικές συμφωνίες με την ελίτ της χώρας και ξένες κυβερνήσεις
Μετά από εννέα μήνες μαζικών διαδηλώσεων και μία βομβιστική επίθεση στο παλάτι του, η οποία τον άφησε με σοβαρά εγκαύματα στο κρεβάτι, ο Σαλέχ συμφώνησε να μεταβιβάσει την εξουσία στον αντιπρόεδρο του με αντάλλαγμα αμνηστία.
Τα επόμενα χρόνια, ήταν στο πλευρό των ανταρτών Χούτις στον καταστροφικό εμφύλιο πόλεμο, οι οποίοι τον σκότωσαν τον Δεκέμβριο του 2017 κατηγορώντας τον για προδοσία σε βάρος τους.
Λιβύη: Το τέλος του Μουαμάρ Καντάφι
Ο Μουαμάρ Καντάφι, απόλυτος κυρίαρχος στη Λιβύη επί 42 χρόνια, ήταν ο πρώτος που δολοφονήθηκε μετά την Αραβική Ανοιξη. Καταστέλλοντας με αίμα τις μαζικές διαδηλώσεις στη χώρα του, την βύθισε σε έναν εμφύλιο που κράτησε οκτώ μήνες.
Αποκαλώντας τους επικριτές του, αρουραίους, ο Καντάφι έστειλε στρατό στην Βεγγάζη, στα ανατολικά της χώρας, η οποία είχε επαναστατήσει. Ως απάντηση, το ΝΑΤΟ επέβαλε ζώνη απαγόρευσης των πτήσεων πάνω από τη Λιβύη, συμμαχώντας με τις δυνάμεις των ανταρτών. Στις 20 Οκτωβρίου του 2011, ο Καντάφι, που εξακολουθούσε να μάχεται σε έναν χαμένο πόλεμο, συνελήφθη, βασανίστηκε και δολοφονήθηκε από τους αντάρτες, στη Σίρτη. Ηταν 69 ετών.
Συρία: Η καταστροφική επιλογή του Μπασάρ αλ-Ασαντ
Με τη βοήθεια της ιδιαίτερα βίαιης μυστικής αστυνομίας της Συρίας, ο Μπασάρ αλ-Ασαντ έμοιαζε να έχει το πάνω χέρι στη χώρα, στις αρχές του 2011, και να μην απειλείται από τη λαϊκή δυσαρέσκεια για το καθεστώς του.
Ομως, ο Ασαντ υποτίμησε τον ίδιο του τον λαό και οι διαδηλώσεις της Αραβικής Ανοιξης επεκτάθηκαν και στη Συρία, στις οποίες απάντησε με αιματηρή καταστολή, που εξελίχθηκε στον πιο αιματηρό εμφύλιο των τελευταίων δεκαετιών στην Μέση Ανατολή και συνεχίζεται μέχρι σήμερα.
Βομβαρδίζοντας νοσοκομεία και ακόμα και φούρνους και κάνοντας επιθέσεις σε άμαχους με φρικτά χημικά όπλα, και με τη βοήθεια της Μόσχας και της Τεχεράνης, ο σύρος πρόεδρος διατήρησε τη θέση του. Η χώρα του όμως καταστράφηκε, ενώ εκατομμύρια κατοίκων της την εγκατέλειψαν ως πρόσφυγες.
Μπαχρέιν: Η επιβίωση του βασιλιά Χαμάντ μπιν Ισα αλ-Χαλίφα
Από όλες τις μοναρχίες στον Περσικό Κόλπο, ο βασιλιάς του Μπαχρέιν φαινόταν να είναι αυτός που κινδύνευε περισσότερο να εκθρονιστεί στη διάρκεια της Αραβικής Ανοιξης.
Ο βασιλιάς Χαμάντ μπιν Ισα αλ-Χαλίφα απάντησε με βία στις διαδηλώσεις στη μικρή του χώρα, οι οποίες συνεχίζονται σποραδικά. Η κυβέρνησή του κατηγορεί το Ιράν για υποκίνηση των αντιφρονούντων, ενώ ο ίδιος έχει καταφέρει να παραμείνει στην εξουσία με την υποστήριξη της Σαουδικής Αραβίας.