Στη αγωνία για την επόμενη ημέρα του Θεσσαλικού Κάμπου μετά το καταστροφικό χτύπημα της θεομηνίας Daniel, κυριαρχούν- πέρα από τον αφανισμό του ζωικού κεφαλαίου και τις ανυπολόγιστες ζημιές στη φυτική παραγωγή- οι μακροπρόθεσμες συνέπειες που θα έχουν οι πλημμύρες για την παραγωγή και τον πρωτογενή τομέα της χώρας συνολικά.
Προ ημερών, σε δηλώσεις του στο Μega, ο καθηγητής Δυναμικής Τεκτονικής Εφαρμοσμένης Γεωλογίας & Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών, Ευθύμης Λέκκας έκανε μία εφιαλτική πρόβλεψη. Εξαιτίας των πλημμυρών στη Θεσσαλία – είπε- καταστράφηκε περίπου το 22% της αγροτικής παραγωγής της Ελλάδας –και αυτό ενώ ήδη η αγορά αντιμετωπίζει πρόβλημα στην προσφορά, με την ακρίβεια στα τρόφιμα να επιμένει εδω και μήνες.
Τα χωράφια όπου έχει γίνει εναπόθεση λάσπης θα αργήσουν πάρα πολύ να φιλοξενήσουν καλλιέργειες και ο Θεσσαλικός Κάμπος θα χρειαστεί τουλάχιστον πέντε χρόνια για να γίνουν τα εδάφη ξανά εύφορα, προειδοποίησε ο κ. Λέκκας.
Από την πλευρά του, ο καθηγητής Γεωργίας και Οικολογίας Φυτών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και Διευθυντής του Εργαστηρίου Γεωργίας Τμήματος Γεωπονίας, Νίκος Δαναλάτος εκτίμησε ότι τα εδάφη που επλήγησαν από τις πλημμύρες μπορούν να καλλιεργηθούν από την επόμενη χρονιά, αλλά για μερικά χρόνια θα έχουν μειωμένη απόδοση από 15 – 50%,
Σε καμία περίπτωση όμως, εξήγησε μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, «η πλημμύρα δεν θα ακυρώσει ή θα κάνει ανενεργά τα εδάφη, πέρα από μια προσωρινή υποβάθμιση κάποιου βαθμού της παραγωγικότητας».
Αναλυτικά, όπως διευκρίνισε ο κ. Δαναλάτος, «εδάφη όπου τα φερτά υλικά έχουν πάχος μικρότερο του βάθους άροσης (20-30 εκ.) δεν θα επηρεαστούν, καθότι όταν αποτραβηχτούν τα νερά και η υγρασία του εδάφους μειωθεί σε βαθμό που επιτρέπει την εδαφοκατεργασία (ρώγος), θα γίνει άροση και ανάμιξη με το γόνιμο υπόστρωμα».
Αντιστοιχα, «σε περιοχές όπου το βάθος των φερτών υλικών είναι πάχους μεγαλύτερο των 50-60 εκ., ανάλογα και με τα φερτά υλικά θα είναι δύσκολη η καλλιέργεια και το σχηματισθέν νέο εδαφικό υπόστρωμα θα είναι στρωσιγενές (stratified), θα έχει μικρό πορώδες, θα συμπιέζεται εύκολα, θα ταρατσώνει (λόγω της ιλύος) και γενικά θα έχει για μερικά χρόνια υποβαθμισμένες φυσικές ιδιότητες έτσι ώστε αναμένεται μείωση της παραγωγικότητας που σύμφωνα με προηγούμενες παρατηρήσεις πεδίου θα κυμαίνεται από 10-30% ίσως και παραπάνω».
Και σε αυτά τα υποστρώματα, ωστόσο, σταδιακά, μέσα λίγα χρόνια (2-5) θα δημιουργηθεί εδαφική δομή και πορώδες, θα γίνει ανάμιξη με το υπέδαφος και θα επανέλθει σταδιακά η παραγωγικότητα στα αρχικά επίπεδα.
Οσον αφορά τα εδάφη όπου τα φερτά υλικά έχουν ενδιάμεσο πάχος, αναμένεται και αναλογικά ενδιάμεση επίδραση ως προς την παραγωγικότητα.
Μιλώντας στη συνέχεια για τα εδάφη που θα έχουν το μεγαλύτερο πρόβλημα, ο καθηγητής Δαναλάτος, επισημαίνει ότι «συνήθως το μεγαλύτερο πρόβλημα θα έχουν τα εδάφη στο πεδίο πλημμυρών του ποταμού (π.χ. σε μια ακτίνα περί το 1 χλμ από τις κοίτες του ποταμού και κατά μήκος αυτού και των παραποτάμων και χειμάρρων). Σε μεγαλύτερη απόσταση βρίσκεται το μαιανδρικό πεδίο με αποθέσεις μικρότερου πάχους και λεπτότερης υφής (π.χ. αργίλου) και εκεί το πρόβλημα θα είναι αρκετά μικρότερο».
«Σε καμία περίπτωση όμως -υπογραμμίζει- η πλημμύρα δεν θα ακυρώσει ή θα κάνει ανενεργά τα εδάφη, πέρα από μια προσωρινή υποβάθμιση κάποιου βαθμού της παραγωγικότητας όπως προανέφερα».
«Βεβαίως -σημειώνει- αύξηση των εισροών υπό την μορφή της προσθήκης οργανικής ουσίας και οργανικών λιπασμάτων μπορεί να ανασχέσει σε μεγάλο βαθμό τις όποιες αρνητικές επιπτώσεις. Επίσης, εισηγούμαστε μειωμένη κατεργασία λόγω του κινδύνου συμπίεσης, ταρατσώματος και καταστροφής της δομής, έως και τη χρήση μηχανών ακαλλιέργειας (σποράς κατευθείαν στο χωράφι)».
«Κυρίως επηρεάζονται οι ετήσιες αροτραίες καλλιέργειες (βαμβάκι, αραβόσιτος, σιτηρά, λαχανικά, κλπ). Θα επηρεαστούν σε πολύ μικρότερο βαθμό οι βαθύριζες δενδρώδεις καλλιέργειες», κατέληξε στις δηλώσεις του στο Αθηναϊκό Πρακτορείο, ο καθηγητής Γεωργίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Ο πρωταρχικός στόχος
Σε κάθε περίπτωση, πρωταρχικός στόχος του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και του ΕΛΓΟ – ΔΗΜΗΤΡΑ είναι η άμεση αποκατάσταση της γονιμότητας στις πλημμυρισμένες εκτάσεις, μετά την αποστράγγισή τους.
Το σχέδιο για τη συνολική αποκατάσταση των καλλιεργειών που εκπονήθηκε από τον ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ περιλαμβάνει μεταξύ άλλων:
1. Επιτόπιες επισκέψεις και αρχική μακροσκοπική εκτίμηση της έκτασης των ζημιών του πλημμυρικού φαινομένου δίνοντας έμφαση στην απώλεια επιφανειακού εδάφους (ειδικά σε επικλινή εδάφη) και την πιθανή αλλαγή της κοκκομετρίας και δομής των εδαφών (λόγω φερτών υλικών).
2. Συμβουλευτική υποστήριξη για τις άμεσες ενέργειες που θα πρέπει να ληφθούν ή να αποφευχθούν, προκειμένου να μην επιτείνονται τα προβλήματα της διάβρωσης και της συμπίεσης του εδάφους.
3. Εδαφολογικές αναλύσεις για τη μέτρηση της γονιμότητας των εδαφών από τα διαπιστευμένα εργαστήρια του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ και κινητή μονάδα για άμεσες δειγματοληψίες και αναλύσεις σε όλα τα πλημμυρισμένα χωράφια.
4. Μέτρα αποκατάστασης βασισμένα στις εδαφολογικές αναλύσεις για τη βελτίωση της γονιμότητας των εδαφών, συμπεριλαμβανομένου ενός σχεδίου διαχείρισης μακροχρόνιας διάρκειας σε βάθος 3ετίας ή 5ετίας.
5. Συνεχής συμβουλευτική υποστήριξη προς τους παραγωγούς για την υλοποίηση των προτεινόμενων μέτρων αποκατάστασης.
Σε ό,τι αφορά τις εκτάσεις που έχουν απλά πλημμυριστεί, εκτιμάται ότι θα μπορέσουν να καλλιεργηθούν άμεσα μετά την αποστράγγισή τους, ενώ οι εκτάσεις που αναμείχθηκαν με φερτά υλικά (ιδιαίτερα σε επίπεδες ζώνες) θα είναι καλλιεργήσιμες υπό προϋποθέσεις.
Σύμφωνα με ανακοίνωση του ΥΠΑΑΤ, με επίκεντρο το Ινστιτούτο Βιομηχανικών και Κτηνοτροφικών Φυτών Λάρισας και σε συνεργασία με άλλα Ινστιτούτα του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ (Ινστ. Εδαφοϋδατικών Πόρων και Ινστ. Γενετικής Βελτίωσης & Φυτογενετικών Πόρων), έχουν εκκινήσει ήδη οι εργασίες που βασίζονται και στους ψηφιοποιημένους εδαφολογικούς χάρτες που διαθέτουν. Χάρτες που σύμφωνα με τη διοίκηση του οργανισμοί αποτελούν ζωτικό εργαλείο για την ακριβή κατανόηση και την αντιμετώπιση των επιπτώσεων που προκαλούνται από τα πλημμυρικά φαινόμενα στη γονιμότητα των εδαφών της περιοχής.
Τέλος, επισημαίνεται ότι το κινητό εδαφολογικό/υδρολογικό εργαστήριο του Ινστιτούτου Βιομηχανικών και Κτηνοτροφικών Φυτών Λάρισας είναι σε ετοιμότητα και, όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν, θα ξεκινήσει τις εργασίες του στο Θεσσαλικό κάμπο άμεσα.
Τέσσερα σημεία διανομής ζωοτροφών
Στο πλαίσιο εξάλλου της διανομής ανθρωπιστικής βοήθειας για τους πλημμυροπαθείς των δήμων της Δυτικής Θεσσαλίας, δημιουργήθηκαν τέσσερα κέντρα διανομής ζωοτροφών για τη στήριξη των κτηνοτρόφων της περιοχής:
-Στο πάρκινγκ Μουζακίου (περιφερειακός απέναντι από την Πυροσβεστική Υπηρεσία).
-Στο γήπεδο της Τοπικής Κοινότητας Κρανέας.
-Στο γήπεδο της Τοπικής Κοινότητας Αγναντερού.
-Στο πρώην Βενζινάδικο Παγουρτζή (δίπλα στο Αναψυκτήριο Χαλίλη) στην Ε.Ο. Καρδίτσας-Μουζακίου.
Η διανομή άρχισε από σήμερα και θα γίνεται καθημερινά, κατά τις απογευματινές ώρες, για όσες ημέρες χρειαστεί.
Παράλληλα η Π.Ε. Τρικάλων ενημερώνει τις πληγείσες επιχειρήσεις ότι ξεκινά η καταγραφή των ζημιών από κλιμάκια υπαλλήλων της Π.Ε. Τρικάλων.
Συγκεκριμένα, όπως τονίζεται, οι επιχειρήσεις (βιομηχανικές και βιοτεχνικές μονάδες, εμπορικά καταστήματα, κτηνοτροφικές μονάδες, επιχειρήσεις που ασκούν νόμιμη οικονομική δραστηριότητα, συμπεριλαμβανομένων και των ατομικών επιχειρήσεων και των ελεύθερων επαγγελματιών, καθώς και των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην παραγωγή, μεταποίηση ή εμπορία προϊόντων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας) και οι μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα φορείς που έχουν πληγεί από τις πρόσφατες πλημμύρες της κακοκαιρίας Daniel, δικαιούνται κρατική αρωγή.