Πρόκειται, όντως, να αποκαλυφθεί επιτέλους η ταυτότητα του Banksy, αυτού του φαντάσματος της παγκόσμιας σύγχρονης τέχνης, που κατάφερε να αναρτήσει πίνακές του στην Tate Britain, ακόμη και στο Λούβρο (μια δική του εκδοχή της Μόνα Λίζα) δίχως να γίνει αντιληπτός;
Το ερώτημα θέτει σε ανταπόκρισή του από το Μάντσεστερ ο Αντονέλο Γκουερέρα της ιταλικής La Repubblica. Ο ιταλός δημοσιογράφος θυμίζει ότι εικασίες περί της πραγματικής ταυτότητας του μυστηριώδους βρετανού καλλιτέχνη, τα έργα του οποίου είναι πλέον διάσπαρτα ανά τον κόσμο και κοστίζουν εκατομμύρια, κυκλοφορούν εδώ και περισσότερο από μία εικοσαετία.
Τώρα, όμως, δεν αποκλείεται να ήρθε η ώρα να βγάλει, ή μάλλον να αναγκαστεί να βγάλει, ο Banksy τη μάσκα που φοράει εδώ και πολλά χρόνια, ενώπιον, μάλιστα, της Δικαιοσύνης, στο Ανώτερο Δικαστήριο της Αγγλίας και της Ουαλίας, που εδρεύει στο Λονδίνο.
Τουλάχιστον αυτό υποστηρίζει ο Ρίτσαρντ Εντεν, ένας δημοσιογράφος της Daily Mail με πολύ καλές διασυνδέσεις, ο οποίος υπογράφει την κοσμική στήλη του βρετανικού ταμπλόιντ και τη Δευτέρα έγραψε πως έλαβε γνώση μιας μήνυσης για συκοφαντική δυσφήμιση κατά του Banksy.
Σύμφωνα με τον βρετανό δημοσιογράφο, οι δύο κατηγορούμενοι είναι η Pest Control Ltd, δηλαδή η εταιρεία που ίδρυσε ο Banksy και εμπορεύεται τα έργα του σε ολόκληρο τον κόσμο, και ο Ρόμπιν Γκάνινγχαμ, ένας άνδρας ηλικίας 53 χρόνων από το Μπρίστολ, ο οποίος υποδεικνύεται εδώ και καιρό ως ο Νο 1 ύποπτος να είναι ο Banksy και τώρα ενδέχεται να υποχρεωθεί να εμφανιστεί στο δικαστήριο, επιβεβαιώνοντας την ταυτότητά του.
Η Daily Mail υποστηρίζει εδώ και πολλά χρόνια ότι ο Banksy είναι στην πραγματικότητα ο Ρόμπιν Γκάνινγχαμ, ένας άνθρωπος για τον οποίο δεν είναι πολλά γνωστά, πέραν του ότι οι γονείς του διηύθυναν μια συμβουλευτική εταιρεία, φοίτησε στο Bristol Cathedral School και άλλα ιδιωτικά σχολεία και είχε ανέκαθεν πάθος με την τέχνη και το γκράφιτι.
Τους δύο άνδρες, εκτός από το Μπρίστολ (όπου γεννήθηκε, μεγάλωσε και ανδρώθηκε καλλιτεχνικά ο Banksy), συνδέει και μια μελέτη του 2016 που εκπόνησαν ερευνητές του Πανεπιστημίου Queen Mary, σύμφωνα με την οποία οι κινήσεις του Γκάνινγχαμ έχουν επανειλημμένως συμπέσει στο παρελθόν με τις κινήσεις του Banksy.
Το 1998, για παράδειγμα, ο Γκάνινγχαμ ζούσε στo Ιστον, μια περιοχή στο κέντρο του Μπρίστολ, όπου κάποια στιγμή την επόμενη χρονιά εμφανίστηκε το έργο «Mild Mild West» του Banksy. Το 2000 άρχισαν να εμφανίζονται ξαφνικά διάφορα έργα του Banksy στο Λονδίνο, όπου μόλις είχε μετακομίσει, στο Χάκνεϊ συγκεκριμένα, ο Γκάνινγχαμ, μαζί με τον καλό του φίλο και συνάδελφο καλλιτέχνη Λουκ Ιγκαν, έργα του οποίου εμφανίστηκαν περιέργως την επόμενη χρονιά σε μια έκθεση του Banksy στο Δυτικό Λονδίνο.
Μάλιστα, όταν ο Γκάνινγχαμ και ο Ιγκαν έφυγαν από το Μπρίστολ, το σπίτι όπου έμενε ο πρώτος πουλήθηκε στην Καμίλα Στέισι, μια επιμελήτρια εκθέσεων, η οποία βρήκε μεν ορισμένους πίνακες όταν μετακόμισε εκεί, αλλά αποφάσισε να τους πετάξει. «Ακόμη το μετανιώνω και καταριέμαι εκείνη τη μέρα. Ενδεχομένως να ήμουν εκατομμυριούχος τώρα» δεν σταματάει να επαναλαμβάνει έκτοτε.
Πάντως, σύμφωνα με τον Λουκ Ιγκαν, ο φίλος του Ρόμπιν Γκάνινγχαμ δεν είναι ο Banksy, «ή τουλάχιστον δεν το αντιλήφθηκα εγώ» είπε πριν από ένα-δυο χρόνια. Αυτό όμως δεν αλλάζει το γεγονός ότι το 2003 η Turf War, η πρώτη μεγάλη έκθεση με έργα του Banksy στη βρετανική πρωτεύουσα, στήθηκε σε ένα παλιό κατάστημα της Kingsland Road, στο ανατολικό Λονδίνο, μόλις μερικά μέτρα μακριά από το διαμέρισμα όπου έμενε τότε ο Γκάνινγχαμ.
Ο μηνυτής του Banksy, ονόματι Αντριου Γκάλαχερ, είναι ένας 56χρονος επιχειρηματίας ο οποίος, πριν στραφεί στον κόσμο του γκράφιτι και της εμπορικής εκμετάλλευσής του, εργαζόταν στη μουσική βιομηχανία. «Δεν το είχα συνειδητοποιήσει εκείνη τη στιγμή, αλλά τα περισσότερα από τα έργα που φωτογράφιζα ήταν ενός νέου παιδιού στο μπλοκ που ονομαζόταν Banksy» εξήγησε σε συνέντευξή του πέρυσι, προσθέτοντας ότι οι κάρτες με έργα γκράφιτι και άλλα συναφή εμπορεύματα που πουλάει είναι «προϊόντα σε προσιτές τιμές για θαυμαστές – και υπάρχουν εκατομμύρια θαυμαστές», του Banksy στην προκειμένη περίπτωση.
Οσον αφορά τη μήνυση που κατέθεσε, αρνήθηκε να προβεί σε κάποιο σχόλιο, ενώ ο δικηγόρος του δήλωσε ότι οι λεπτομέρειες παραμένουν «εμπιστευτικές» έως ότου ο Banksy ή η Pest Control επιβεβαιώσουν ότι κλητεύθηκαν. Πάντως, σύμφωνα με το δημοσίευμα της Daily Mail, o μηνυτής επιδιώκει να αμφισβητήσει το δικαίωμα αποκλειστικής χρήσης ορισμένων έργων του Banksy.
To 2014 η Pest Control και o Banksy υπέβαλαν επιτυχώς αίτηση κατοχύρωσης εμπορικού σήματος στην ΕΕ, αλλά η σχετική απόφαση ανατράπηκε τελικά έπειτα από έφεση που άσκησε ο Αντριου Γκάλαχερ το 2021. Οι δικαστές είχαν αναφέρει τότε ότι ο Banksy όχι μόνο περιφρονούσε για χρόνια τα πνευματικά δικαιώματα, υποστηρίζοντας πως είναι «για τους αποτυχημένους», αλλά και πως ήταν δύσκολο να τα επικαλείται και να τα διεκδικεί ενόσω παραμένει ανώνυμος.
Στην αρχή της καριέρας του, σε μερικές σπάνιες συνεντεύξεις, ο Banksy είχε πει ότι ήθελε να παραμείνει ανώνυμος επειδή το γκράφιτι είναι «μια δραστηριότητα που χαρακτηρίζεται ως εγκληματική από τη βρετανική νομοθεσία», αλλά και γιατί δεν του άρεσε η διασημότητα. Κατά καιρούς η περσόνα του συνδέθηκε επίσης με τον Ρόμπερτ ντελ Νάγια, ιδρυτικό μέλος των Massive Attack, πρωτοπόρων του τριπ-χοπ ήχου του Μπρίστολ, αλλά και με τον άγγλο καλλιτέχνη και παρουσιαστή της δημοφιλούς σειράς «Art Attack», Νιλ Μπιουκάναν.
Μέσω συνεργατών του ο Banksy έχει αρνηθεί αρκετές φορές πως είναι ο Ρόμπιν Γκάνινγκχαμ, ακόμη και μετά την κυκλοφορία μιας υποτιθέμενης φωτογραφίας του δεύτερου το 2004 στην Τζαμάικα ενώ ετοιμαζόταν να ζωγραφίσει, εκεί όπου λίγο αργότερα επρόκειτο να εμφανιστούν ορισμένα έργα του αφανούς Banksy. Ωστόσο, ένα από τα πιο συναρπαστικά μυστήρια του κόσμου της τέχνης ενδέχεται, επιτέλους, να λυθεί στο Ανώτερο Δικαστήριο της Βρετανίας.