Καθώς οι ουκρανικές δυνάμεις σημειώνουν σημαντικές επιτυχίες στην περιφέρεια του Χαρκόβου, τρέποντας σε φυγή του ρώσους εισβολείς, στο Κίεβο (αλλά και στη Δύση) επικρατεί κλίμα αισιοδοξίας, δεδομένου ότι ο Βλαντίμιρ Πούτιν αναμφίβολα βρίσκεται εκ νέου σε δύσκολη θέση. Το ότι η ουκρανική αντεπίθεση θα μπορούσε να είναι νικηφόρα δεν το υποστηρίζει μόνον ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι αλλά και αρκετοί αναλυτές στη Δύση. Αλλοι, ωστόσο, εφιστούν την προσοχή στο ενδεχόμενο ένας Πούτιν με την πλάτη στον τοίχο να καταστεί ακόμη πιο επικίνδυνος.
Πως «είναι τελειωμένος» ο Πούτιν στην Ουκρανία, καθώς οι ουκρανικές δυνάμεις που αντεπιτίθενται στα βορειοανατολικά της χώρας «τον έχουν ρίξει στα σκοινιά», υποστηρίζει για παράδειγμα ο δρ. Μάικ Μάρτιν, πρώην αξιωματικός του βρετανικού στρατού και επισκέπτης ερευνητής στο Τμήμα Πολεμικών Μελετών του King’s College του Λονδίνου. Σε ανάλυσή του που δημοσιεύτηκε την Κυριακή 11 Σεπτεμβρίου στην Telegraph ενημερώνει τους αναγνώστες πως «έως ότου να διαβάσετε αυτό το άρθρο, πιθανότατα θα έχει χάσει την επικαιρότητά του, τέτοια είναι η ταχύτητα της προέλασης των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων».
Σύμφωνα με τον βρετανό ειδικό «κατά πάσα πιθανότητα οι τελευταίες 72 ώρες του πολέμου στην Ουκρανία θα μελετώνται από γενιές μελλοντικών αξιωματικών και ιστορικών», καθώς οι ουκρανικές Ενοπλες Δυνάμεις έχουν ανακαταλάβει εκατοντάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα της ρωσοκρατούμενης Ουκρανίας.
Και είναι αλήθεια πως οι Ουκρανοί συνεχίζουν να προελαύνουν σε βορειοανατολικές περιοχές της Ουκρανίας, με την στρατιωτική ηγεσία της χώρας να ανακοινώνει μέσω του Facebook το πρωί της Δευτέρας πως οι ρωσικές δυνάμεις εκδιώχθηκαν από ακόμη είκοσι κοινότητες τις τελευταίες 24 ώρες.
Ο δρ. Μάρτιν προβλέπει πως οι Ουκρανοί μάλλον θα καταφέρουν να διατηρήσουν υπό τον έλεγχό τους τα εδάφη που έχουν ανακαταλάβει. «Οι Ρώσοι δυσκολεύονται να αμυνθούν, πόσω μάλλον να αντεπιτεθούν. Απλώς δεν έχουν τα στρατεύματα, ούτε την επιμελητεία, και το ηθικό τους – αυτό το απαραίτητο σε ένα πόλεμο άυλο στοιχείο – έχει πιάσει νέο πάτο», γράφει, υποστηρίζοντας πως «παρατηρούμε τη διάλυση των ρωσικών δυνάμεων στην Ουκρανία. Μπορεί να μπορέσουν να σταθεροποιήσουν τις γραμμές τους προσωρινά, αλλά έχουμε περάσει ένα σημείο από το οποίο δεν υπάρχει επιστροφή. Οι δυνάμεις της Ρωσίας ήταν προηγουμένως ανεπαρκώς εξοπλισμένες, εφοδιασμένες και με χαμηλό ηθικό. Σε αυτήν τη λίστα μπορεί να προστεθεί τώρα πως είναι τρομοκρατημένες από το ενδεχόμενο να μην περικυκλωθούν».
Αλλά ο πονοκέφαλος που προκαλεί στον Πούτιν η ουκρανική επέλαση δεν είναι μόνος στρατιωτικός, είναι και πολιτικός. «Οι προσπάθειες του Κρεμλίνου να δημιουργήσει ένα λαμπερό αφήγημα προπαγάνδας για τον πόλεμό του στην Ουκρανία έχουν ακυρωθεί, καθώς δημοφιλείς πιστοί (στο καθεστώς) μπλόγκερ, στοχαστές και ακόμη και πολιτικοί αρχίζουν να θέτουν άβολα ερωτήματα σχετικά με τις ήττες στην πρώτη γραμμή», αναφέρει σχετικά ο Σεγκέι Κουζνέτσοφ στο Politico.
Στο άρθρο του εξηγεί πως προς το παρόν ο θυμός τους στρέφεται αποκλειστικά κατά της ανώτατης στρατιωτικής ηγεσίας της Ρωσίας, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως ο ρώσος πρόεδρος δεν πρέπει να ανησυχεί για αυτό το «ασυνήθιστο κροτάλισμα διαφωνίας. Εάν αποτύχει να αντιδράσει στις καταγγελίες κατά των διοικητών του, η πολιτική πίεση που ασκείται στο αυταρχικό καθεστώς του θα μπορούσε να αυξηθεί».
Συνοψίζοντας την κατάσταση κατά την 201η ημέρα του πολέμου, ο Guardian αναφέρει σχετικά πως ο Ιγκόρ Κίρκιν, εθνικιστής, πρώην στέλεχος της FSB που συνέβαλε στην οργάνωση στης ρωσικής εισβολής στο Ντονμπάς το 2014, συνέκρινε την κατάρρευση των ρωσικών δυνάμεων σε ένα από τα κύρια μέτωπα του πολέμου με μια καταστροφική ήττα (Μάχη του Μούκντεν στη Μαντζουρία) που υπέστησαν οι Ρώσοι κατά τη διάρκεια του Ρωσοϊαπωνικού Πολέμου και προκάλεσε το ξέσπασμα της Επανάστασης του 1905.
Ενώπιον των σημαντικών επιτυχιών των Ουκρανών στα βορειονατολικά της πατρίδας τους, την ηγεσία του ρωσικού στρατού επέκρινε και μάλιστα δημοσίως, μέσω ηχογραφημένου μηνύματός του στο Telegram, και ο Ραμζάν Καντίροφ, ο διορισμένος από τον Πούτιν ηγέτης της Τσετσενίας.
«Εάν δεν σημειωθούν αλλαγές στη στρατηγική όσον αφορά τη διεξαγωγή της ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης σήμερα ή αύριο, θα πρέπει να πάω στην ηγεσία του υπουργείου Αμυνας, στην ηγεσία της χώρας, για να εξηγήσω την πραγματική κατάσταση επί του πεδίου», σημείωσε.
Η οπισθοχώρηση των ρωσικών δυνάμεων και η ανακατάληψη σημαντικών πόλεων, του Ιζιούμ και του Κουπιάνσκ μεταξύ άλλων, από τις ουκρανικές δυνάμεις, προκάλεσε ρίγη συγκίνησης και ενθουσιασμού στο Κίεβο με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι να δηλώνει βέβαιος πως θα ανακαταληφθούν όλες οι κατεχόμενες από τους Ρώσους περιοχές της χώρας.
Μέσα σε αυτό το κλίμα ευφορίας και αισιοδοξίας, ανώτατος oυκρανός αξιωματούχος στην πρωτεύουσα της Ουκρανίας δήλωσε πως επιδίωξη του ουκρανικού στρατού στην παρούσα φάση είναι ο ακρωτηριασμός της πολεμικής μηχανής του Κρεμλίνου, ακόμη και εάν χρειαστεί να καταδιώξουν τον ρωσικό στρατό εντός της ρωσικής επικράτειας.
«Εάν η Ρωσία παραμείνει όπως είναι, είναι θέμα χρόνου να είναι σε θέση να αρχίσει έναν άλλον πόλεμο», δήλωσε ο Ολεξίι Ντανίλοφ, επικεφαλής του συμβουλίου εθνικής ασφάλειας της Ουκρανίας. «Το καθήκον μας είναι να μετατρέψουμε τη Ρωσία στο είδος της χώρας που δεν έχει καν την επιθυμία να σκεφτεί ότι μπορεί να επιτεθεί στους γείτονές της», είπε στο ραδιόφωνο Voice of America. «Οι ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας θα σταματήσουν (την αντεπίθεση) εκεί που τελειώνουν τα συμφέροντά μας και αυτό θα εξαρτηθεί από πολλές περιστάσεις».
Ωστόσο «ένας πληγωμένος Πούτιν θα μπορούσε να είναι ακόμη πιο επικίνδυνος», επισημαίνει ο Μαρκ Μπένετς των λονδρέζικων Times. Στο κείμενό του αναφέρει πως ο ουκρανός αξιωματούχος προέβη στις εν λόγω δηλώσεις, απευθυνόμενος και στους υποστηρικτές της Ουκρανίας στη Δύση, αλλά δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως «οποιαδήποτε απόπειρα μεγάλης κλίμακας εισβολής στη Ρωσία θα ωθούσε τον πόλεμο σε μια ακόμη πιο επικίνδυνη φάση».
Ο ρώσος πρόεδρος προειδοποίησε πέρυσι πως η Ρωσία δεν θα διστάσει να καταφύγει στη χρήση πυρηνικών όπλων σε περίπτωση που απειληθεί η εθνική κυριαρχία της. Τον περασμένο Φεβρουάριο, απευθυνόμενος στη Δύση, απείλησε πως οποιαδήποτε απόπειρα εμπλοκής στον πόλεμο θα επιφέρει πρωτοφανείς επιπτώσεις και έπειτα από μερικές ημέρες έθεσε τις πυρηνικές δυνάμεις του σε κατάσταση επιφυλακής.
Ο Μπένετς αναφέρει πως το Κρεμλίνο θα μπορούσε επίσης (πιο άμεσα και πιο εύκολα) να αρχίσει να εξαπολύει επιθέσεις με πυραύλους κρουζ κατά του Κιέβου, όπως προτείνουν εδώ και πολύ καιρό οι πιο σκληροπυρηνικοί από τους υποστηρικτές του πολέμου στη Ρωσία, οι οποίοι εμφανίζονται ιδιαίτερα επικριτικοί και για το ότι ο ρώσος πρόεδρος εξακολουθεί να μην κηρύσσει γενική επιστράτευση.
«Ο Πούτιν έχει ήδη αποδείξει ότι είναι πρόθυμος να θυσιάσει ανείπωτο αριθμό ζωών για να παραμείνει στην εξουσία. Εισβάλλοντας στην Ουκρανία, άθελα του εισήγαγε ένα στοιχείο απροβλεψιμότητας σε ένα πολιτικό σύστημα το οποίο είχε εκκαθαρίσει με επιτυχία από κάθε αβεβαιότητα. Ο ρώσος δικτάτορας έχει ελάχιστες καλές επιλογές. Ο κόσμος πρέπει να ελπίζει ότι δεν θα επιλέξει τη χειρότερη από αυτές».
Το ότι θα μπορούσε να καταφύγει στη χρήση πυρηνικών όπλων ο Βλαντίμιρ Πούτιν το αναφέρει στην ανάλυσή και ο δρ. Μάικ Μάρτιν του King’s College. Το θεωρεί απίθανό, όμως, εάν οι Ουκρανοί παραμείνουν εντός της επικράτειάς τους, κυρίως επειδή ο ρώσος πρόεδρος γνωρίζει πως η καταφυγή στα πυρηνικά, συνεπάγεται αναπόφευκτα «το τέλος του και ενδεχομένως και της Ρωσίας».
Εστιάζοντας στο πεδίο ο βρετανός ειδικός εξηγεί πως, επί του παρόντος, οι Ουκρανοί επιδιώκουν να διαιρέσουν τις ρωσικές δυνάμεις σε μικρούς θυλάκους, ούτως ώστε να αντιμετωπίσουν τον καθένα μεμονωμένα στη συνέχεια. Θεωρεί πως πιο δύσκολα θα πέσει η Κριμαία, αλλά με το που θα καταστραφεί η γέφυρα που συνδέει τη χερσόνησο με τη Ρωσία, η ανακατάληψή της θα καταστεί «ζήτημα χρόνου», εκτιμά.
Οσον αφορά τις εξελίξεις στο εσωτερικό της Ρωσίας, ολοκληρώνοντας την ανάλυσή του ο δρ. Μάρτιν υποστηρίζει πως θα μπορούσε να επέλθει ακόμη και το τέλος του Πούτιν και του καθεστώτος του. «Αυτός ήταν ο δικός του πόλεμος. Και όχι μόνο απέτυχε, αλλά πέτυχε το αντίθετο από αυτό που έλεγε ότι θα έκανε: η Ρωσία είναι πλέον περιθωριοποιημένη, υπό κυρώσεις, έχει ενώσει τους εχθρούς της και πρόκειται να ηττηθεί ο στρατός της στο πεδίο. Αυτό μπορεί να εκλαμβάνεται ως κάτι το καλό, αλλά υπάρχει μόνο ένα πράγμα χειρότερο από μια ισχυρή Ρωσία, και αυτό είναι μια αδύναμη Ρωσία», προειδοποιεί.
Και διερωτάται (ενδεχομένως κάπως πρόωρα) ποιες θα είναι οι εξελίξεις σε μια Ρωσία δίχως τον Πούτιν στην εξουσία; Θα σημειωθεί κάποιο πραξικόπημα; Ποιος θα αναλάβει την ηγεσία της χώρας; Ποιος θα ελέγχει το πυρηνικό οπλοστάσιο της Ρωσίας κατά την περίοδο μετάβασης της εξουσίας; «Οπότε, ενώ η προσοχή όλων είναι στραμμένη σε όλα όσα συμβαίνουν στην Ουκρανία, ελπίζω κάποιος να σκέφτεται τι μπορεί να συμβεί σύντομα στην Ουκρανία», καταλήγει.