Οι Financial Times σταχυολογούν τις τελευταίες εξελίξεις. Πρώτα υπήρξε μια μυστηριώδης επίθεση με drones στο Κρεμλίνο. Ακολούθησε η διασυνοριακή επιδρομή σε εδάφη της Ρωσίας, η οποία θα μπορούσε να αναγκάσει τη Μόσχα να εκτρέψει στρατεύματα της πρώτης γραμμής σε παραμεθόριες περιοχές.
Στη συνέχεια, στα τέλη της περασμένης εβδομάδας, η Ουκρανία εξαπέλυσε επίθεση με μη επανδρωμένο αεροσκάφος σε ρωσικό κατασκοπευτικό πλοίο στη Μαύρη Θάλασσα. Το πρωί της Τρίτης, πάνω από 20 drones χτύπησαν τη Μόσχα…
Εν όψει της πολυαναμενόμενης αντεπίθεσης του Κιέβου, με την οποία στοχεύει να ανακαταλάβει τα κατεχόμενα εδάφη, οι επιθέσεις αυτές είναι μερικές απλώς από τις -ολοένα και πιο τολμηρές- επιχειρήσεις που έχει ξεκινήσει η Ουκρανία αυτό τον μήνα.
Οι FT κάνουν λόγο για επιχειρήσεις που διαμορφώνουν το έδαφος για την επερχόμενη αντεπίθεση (sharing operations) και οι οποίες κυμαίνονται από συμβολικά χτυπήματα έως πιο στρατηγικά σημαντικές επιθέσεις. Αποτελούν μέρος της τυπικής στρατιωτικής πρακτικής: επιθέσεις που έχουν στόχο να εξαπατήσουν τον εχθρό και να «παίξουν» με το μυαλό του. Αλλιώς, να «διαμορφώσουν» το πεδίο της μάχης πριν από μια μεγάλη επίθεση.
«Οι επιχειρήσεις εξαπάτησης ήταν πάντα μέρος του πολέμου, αλλά τώρα η επίδρασή τους μεγεθύνεται από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης» ανέφερε στη βρετανική εφημερίδα ο Τζον Σπένσερ, πρώην ταγματάρχης του αμερικανικού στρατού, επικεφαλής σήμερα του τμήματος μελετών αστικού πολέμου στο Ινστιτούτο Σύγχρονου Πολέμου των ΗΠΑ.
Πρόκειται για ουκρανικές επιχειρήσεις που απαιτούν από τη Ρωσία να ξοδέψει δυνάμεις, είτε πρόκειται για στρατεύματα, είτε για αξιωματούχους του τομέα των πληροφοριών. Λειτουργούν παρελκυστικά. Στόχος είναι να παραπλανήσουν τον εχθρό και να στρέψουν αλλού την προσοχή του.
Η έκρηξη δύο drones με φόντο τον χρυσό θόλο του Κρεμλίνου στις 3 Μαΐου, για την οποία το Κίεβο αρνήθηκε οποιαδήποτε ευθύνη, ήταν η πρώτη κίνηση στην πρόσφατη σειρά των επιθέσεων της Ουκρανίας, αναφέρουν οι FT. Στη συνέχεια είχαμε τα πλήγματα της Τρίτης 30/5 στη Μόσχα, που ακολούθησαν ένα κύμα ρωσικών επιθέσεων στο Κίεβο.
Η Ρωσία ισχυρίστηκε ότι κατέρριψε όλα τα drones πριν φτάσουν στους στόχους τους, αλλά η επίθεση αποκάλυψε και πάλι ότι ακόμη και η ρωσική πρωτεύουσα είναι ευάλωτη.
«Μια επιτυχημένη επίθεση ξεκινά με μια επιτυχημένη ψυχολογική επίθεση», ανέφερε ανώτερος ουκρανός αξιωματούχος στους FT. «Το ρωσικό ηθικό δεν είναι στο υψηλότερο επίπεδο» πρόσθεσε. Ενα εξίσου παράξενο συμβάν σημειώθηκε στις 22 Μαΐου με την εισβολή δύο ομάδων φιλοουκρανών ρώσων μαχητών που υποστηρίζονται από την Ουκρανία στη ρωσική συνοριακή επαρχία Μπέλγκοροντ.
Ο ίδιος ουκρανός αξιωματούχος είπε πως το περιστατικό αυτό έδειξε στους Ρώσους ότι «τα σύνορά τους δεν είναι αδιαπέραστα». Τα ουκρανικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης γέμισαν με χιουμοριστικά μπάνερ που μιλούσαν για την ίδρυση της «Λαϊκής Δημοκρατίας του Μπέλγκοροντ».
Στη Ρωσία, αντίθετα, η επιδρομή τρόμαξε τους σκληροπυρηνικούς στρατιωτικούς μπλόγκερ. Ασκήθηκε μάλιστα έντονη κριτική στο υπουργείο Αμυνας από τον Γεβγκένι Πριγκόζιν, τον ιδρυτή της παραστρατιωτικής οργάνωσης Βάγκνερ η οποία πρωτοστάτησε στις ρωσικές επιθέσεις στην πόλη Μπαχμούτ, στην περιοχή του Ντονμπάς.
Σε ένα βίντεο διάρκειας μιας ώρας, ο Πριγκόζιν έκανε διάλεξη σε τοπικούς μαχητές για το πώς να οργανώνουν καλύτερα την άμυνά τους και είπε ότι η Ρωσία θα έπρεπε να ενισχύσει τη στρατιωτική της παρουσία στα σύνορα. Στην περιοχή που επλήγη από ουκρανικούς βομβαρδισμούς τη Δευτέρα, ο κυβερνήτης του Μπέλγκοροντ δήλωσε ότι «ζούμε σε μια de facto κατάσταση πολέμου».
«Η βασική ιδέα είναι να δημιουργηθούν πολλά διλήμματα για τη δομή της ρωσικής διοίκησης» σχολίασε ο Μάικ Μάρτιν, πρώην αξιωματικός του βρετανικού στρατού. «Τα διλήμματα παραλύουν τη δράση» εξήγησε.
Οι κινήσεις διαμόρφωσης του πεδίου ενόψει της αντεπίθεσης των Ουκρανών, φαίνεται ότι είχαν κάποια ψυχολογική επίδραση στη Μόσχα. Σχολιάζοντας την εισβολή στο Μπέλγκοροντ, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ είπε ότι ο πόλεμος είναι μια «πολύ δύσκολη δουλειά που γεννά συνεχώς ερωτήματα».
Μετά την επίθεση με drone στη Μόσχα την Τρίτη 30/5 ο Ράιμπαρ (Rybar), ένας δημοφιλής όσο και φιλοπόλεμος ρώσος μπλόγκερ, σχολίασε στην εφαρμογή κοινωνικής δικτύωσης Telegram: «Εάν ο στόχος της επίθεσης ήταν να προκαλέσει στρες τον πληθυσμό, τότε από μόνο του το γεγονός της εμφάνισης ουκρανικών drones στον ουρανό πάνω από τη Μόσχα έχει ήδη πετύχει αρκετά σε αυτή την κατεύθυνση».
Ενας ουκρανός αξιωματούχος στο πεδίο των στρατιωτικών πληροφοριών σχολίασε εν τω μεταξύ ότι η επιδρομή της Τρίτης- και άλλες που θα μπορούσαν να ακολουθήσουν- είχαν στόχο «να καταφέρουν ένα πλήγμα στο ηθικό των Ρωσών και να τους αναγκάσουν να αναδιατάξουν στρατεύματά τους» κατά μήκος των συνόρων. Ωστόσο παραδέχτηκε ότι «δεν έχουμε δει ακόμη καμία ένδειξη» γι’ αυτό.
Η Ουκρανία χρησιμοποίησε με επιτυχία παρόμοιες τακτικές το περασμένο καλοκαίρι. Επί εβδομάδες συζητούσε την ιδέα μιας αντεπίθεσης στον Νότο. Οταν οι ρωσικές δυνάμεις κινήθηκαν νότια εν αναμονή αυτής της επίθεσης, το Κίεβο εξαπέλυσε ένα blitzkrieg στα βόρεια που διαπέρασε τις αραιωμένες ρωσικές γραμμές γύρω από το Χάρκοβο.
Βεβαίως και η Ρωσία από την πλευρά της δεν έχει μείνει άπραγη. Εχει εντείνει τις επιθέσεις με πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη σε πόλεις της Ουκρανίας και σε στρατιωτικούς -όπως ισχυρίζεται- στόχους. Στις 13 Μαΐου μια τεράστια έκρηξη, πιθανόν σε αποθήκη πυρομαχικών, συγκλόνισε την πόλη Χμελνίτσκι της δυτικής Ουκρανίας, προκαλώντας ζημιές σε σχολεία, ιατρικά κέντρα, πολυκατοικίες και βιομηχανικές εγκαταστάσεις. Η αεροπορική βάση της πόλης χτυπήθηκε επίσης την Δευτέρα 29/5.
Επιπλέον, η Ρωσία έχει αναπτύξει τις δικές της επιχειρήσεις παραπληροφόρησης, όπως η πλαστογράφηση των δεδομένων παρακολούθησης εμπορικών πλοίων ώστε να δημιουργήσει την εντύπωση του σχηματισμού ενός ρωσικού συμβόλου Z, μήκους 65 χιλιομέτρων, στη Μαύρη Θάλασσα. Ενώ εδώ και καιρό έχει κατασκευάσει σημαντικές αμυντικές οχυρώσεις κατά μήκος της πρώτης γραμμής.
Δυτικοί αξιωματούχοι προειδοποιούν ότι δεν είναι σαφές πόσο αποτελεσματική θα είναι η αντεπίθεση της Ουκρανίας. Ωστόσο, όπως σημειώνουν οι FT, η Ουκρανία θα συνεχίσει τις επιχειρήσεις για τη διαμόρφωση του πεδίου, όπως οι επιθέσεις ακριβείας που επιδιώκουν να αποπροσανατολίσουν τα ρωσικά στρατιωτικά και να κρατάνε απασχολημένες δυνάμεις του Κρεμλίνου. Στις επιθέσεις θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν και πλήγματα μεγάλης εμβέλειας με τους πυραύλους κρουζ Storm Shadow που παρέδωσε στο Κίεβο το Ηνωμένο Βασίλειο. Ετσι, ένα μέρος της στρατηγικής των Ουκρανών είναι να αναγκάζουν τους Ρώσους να κάνουν διαρκώς νέα σενάρια για το πότε και πού θα μπορούσε να εκδηλωθεί η ουκρανική αντεπίθεση.