Τρεις επιστήμονες που έβαλαν τα ένζυμα και τις πρωτεΐνες να «εργαστούν» για τον άνθρωπο και να παρασκευάσουν νέα υλικά και φαρμακευτικές ουσίες βράβευσε η Σουηδική Ακαδημία με το Νομπέλ Χημείας για το 2018.
Πρόκειται για την Φράνσις Αρνολντ, τον Τζορτζ Σμιθ και τον σερ Γκρέγκορι Γουίντερ.
Το βραβείο απονέμεται μισό στην Αρνολντ – τη δεύτερη γυναίκα σε δύο ημέρες μετά τη Ντόνα Στρίκλαντ που βραβεύτηκε με Νομπέλ Φυσικής – ενώ το άλλο μισό δίνεται στους Σμιθ και Γουίντερ. Είναι η μόλις πέμπτη γυναίκα που κερδίζει το Νομπέλ Χημείας. Η πρώτη ήταν η Αντα Γιόναθ από το Ισραήλ που βραβεύτηκε μόλις το 2009, έναν αιώνα μετά την καθιέρωση του βραβείου.
Η Φράνσις Αρνολντ, που εργάζεται στο Caltech της Καλιφόρνιας, ήταν η πρώτη που διεξήγαγε «κατευθυνόμενη εξέλιξη των ενζύμων», των πρωτεϊνών που επιταχύνουν χημικές αντιδράσεις στα κύτταρα των ζωντανών οργανισμών.
Η μέθοδός της μιμείται τη φυσική επιλογή και δημιουργεί ένζυμα κατά παραγγελία που μπορούν να παρασκευάσουν ευρεία γκάμα υλικών για τη βιομηχανία, από βιοκαύσιμα μέχρι και φαρμακευτικές ουσίες.
Ο Γουίντερ βραβεύτηκε για την μέθοδο παραγωγής αντισωμάτων τα οποία αδρανοποιούν τοξίνες, αντιμετωπίζουν αυτοάνοσα νοσήματα και θεραπεύουν τον μεταστατικό καρκίνο.
Ο Σμιθ ήταν αυτός που επινόησε την μέθοδο που ονομάζεται «phage display», κατά την οποία ένας βακτηριοφάγος (ιός που επιτίθενται σε βακτήρια) μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την εξέλιξη νέων πρωτεϊνών.
Το πρώτο αντίσωμα που παρήχθη με τη μέθοδο των δύο επιστημόνων είναι το adalimumab, το οποίο από το 2002, οπότε και εγκρίθηκε από τις Αρχές, χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της ρευματοειδούς αρθρίτιδας, της ψωρίασης και του συνδρόμου του ευερέθιστου εντέρου.
Γενικότερα, σημειώνει η επιτροπή, οι μέθοδοι που ανέπτυξαν οι επιστήμονες που βραβεύτηκαν σήμερα βοηθούν στο πέρασμα σε μια «πράσινη» βιομηχανία χημικών, στην κατασκευή νέων υλικών και βιοκαυσίμων. Βέβαια σώζονται και πολλές ανθρώπινες ζωές χάρη στις χρήσεις στην ιατρική.
Την Παρασκευή πρόκειται να απονεμηθεί το Νομπέλ Ειρήνης και τη Δευτέρα το Νομπέλ Οικονομίας. Φέτος δεν πρόκειται να δοθεί Νομπέλ Λογοτεχνίας.