Με την προσάρτηση του Ντονέτσκ στη Ρωσία ασχολήθηκε ο Φραντσέκο Μπατιστίνι, απεσταλμένος της Coriere della Sera στο Κίεβο, δηλαδή με την εκλογική διαδικασία που διεξήχθη στην περιοχή, την οποία χαρακτήρισε «φάρσα». Οι ΗΠΑ και τα κράτη της Δύσης δεν πρόκειται να αναγνωρίσουν το ρωσικό Anschluss έγραψε, συνδέοντας τα τρέχοντα με τα ναζιστικά παρελθόντα, αν και τα χέρια του ΟΗΕ είναι δεμένα λόγω του βέτο της Ρωσίας στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Οσο για τους κυβερνώντες στο Κίεβο, δεν τίθεται κανένα ζήτημα: θα προχωρήσουν, λένε οι ίδιοι, και «θα απελευθερώσουν τα κατεχόμενα εδάφη».
Κατόπιν ο Μπατιστίνι παρέθεσε τα εξής: «Επειτα από επτά μήνες στρατιωτικής εισβολής, το 95% των ψηφισάντων είπε ‘‘ναι’’ στην προσάρτηση αλλά με το όπλο στον κρόταφο και με τους περισσότερους ντόπιους να είναι φυγάδες. Η Ρωσία επεκτείνει τα σύνορά της, όπως ακριβώς έκανε και το 2014, μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων στην Κριμαία. Μόνο που τότε δεν γινόταν πόλεμος, οι άνθρωποι πανηγύριζαν στους δρόμους με πυροτεχνήματα. Τότε η διεθνής κοινότητα είχε περιοριστεί σε κυρώσεις». Ο ιταλός δημοσιογράφος προτίμησε τον τρόπο των ερωταπαντήσεων για να εξηγήσει το θέμα του.
– Τι ζητούσαν τα δημοψηφίσματα;
«Οι ερωτήσεις ήταν διαφορετικές. Οι αυτοαποκαλούμενες λαϊκές δημοκρατίες του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ, οι δύο πρώτες περιοχές του Ντονμπάς που κατελήφθησαν στις 24 Φεβρουαρίου, κλήθηκαν να ενσωματωθούν στη Ρωσική Ομοσπονδία. Είχε γίνει δημοψήφισμα το 2014 και είχε ανακηρυχθεί η ανεξαρτησία από την Ουκρανία. Τον περσινό Δεκέμβριο είχαν υπογράψει με τη Ρωσία συμφωνία αμοιβαίας βοηθείας και τον περασμένο Φεβρουάριο οι ντόπιοι ηγέτες ζήτησαν από τη Ρωσία να επέμβει στρατιωτικά. Η Ζαπορίζια και η Χερσώνα, που κατακτήθηκαν από τον Πούτιν, ζήτησαν δύο πράγματα: απόσχιση από την Ουκρανία και προσάρτηση στη Ρωσία, παρακάμπτοντας την πλασματική διακήρυξη ανεξαρτησίας».
– Τι συμβαίνει τώρα;
«Με προβλέψιμα τα αποτελέσματα των δημοψηφισμάτων γεννιέται η γεννήθηκε η 9η Περιφέρεια της Ρωσικής Ομοσπονδίας, η οποία περιλαμβάνει πέντε περιοχές: το Ντονέτσκ, το Λουγκάνσκ, τη Ζαπορίζια, τη Χερσώνα και την Κριμαία. Η Μόσχα είναι έτοιμη να δώσει και όνομα σε αυτές τις προσαρτημένες περιοχές που θα γίνουν Ρωσία από κάθε άποψη. Την Παρασκευή 30 του μηνός ο Πούτιν θα μιλήσει στη Δούμα – εκεί, κατά πάσα πιθανότητα, θα ανακοινώσει την προσάρτηση. Η επικύρωση από τα αρμόδια κοινοβουλευτικά όργανα της Ρωσίας θα γίνει στις 4 Οκτωβρίου. Ο Πούτιν θα επιλέξει και τον ειδικό απεσταλμένο του στην περιοχή, τον Ντμίτρι Ρογκόζιν, που είναι αρχηγός ενός δεξιού κόμματος, πρώην διευθυντής της ρωσικής διαστημικής υπηρεσίας και πρώην πρεσβευτής στο ΝΑΤΟ».
– Τι θα αλλάξει στο Ντονμπάς;
«Σύμφωνα με τους Ουκρανούς, τίποτα. ‘‘Ας προχωρήσουμε στην αντεπίθεση για να απελευθερώσουμε τις περιοχές μας’’ δηλώνει ο υπουργός Εξωτερικών Ντμίτρο Κουλέμπα. Ομως ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, λέει ότι όλα θα αλλάξουν: ‘‘Εσωτερικοί νόμοι, διεθνείς σχέσεις, ασφάλεια’’. Η ασφάλεια είναι η λέξη-κλειδί αυτήν τη στιγμή. Σύμφωνα με τη Ρωσία, τυχόν ουκρανική αντεπίθεση στις περιοχές του Ντονμπάς θα ισοδυναμεί με επίθεση στη ρωσική κυριαρχία, συνεπώς η Ρωσία θα δύναται να χρησιμοποιήσει κάθε μέσο (και πυρηνικά όπλα) για να αμυνθεί. Κατ’ αυτόν τον τρόπο και βάσει της λογικής του Κρεμλίνου η ‘‘ειδική στρατιωτική επιχείρηση’’ μετατρέπεται σε αμυντικό πόλεμο. Και οι νέοι ρώσοι πολίτες αυτών των περιοχών καλούνται να στρατευτούν στο πλαίσιο της ‘‘μερικής επιστράτευσης’’, όπως όλοι».
– Πόσο μέρος της Ουκρανίας ελέγχει η Ρωσία;
«Οι τέσσερις προσαρτημένες περιοχές και η Κριμαία αποτελούν μαζί το 15% της ουκρανικής επικράτειας. Αλλά η Μόσχα δεν τα ελέγχει όλα. Στη Ζαπορίζια ο ρωσικός στρατός κυριαρχεί στην ύπαιθρο, όχι όμως στην πρωτεύουσα. Στη Χερσώνα έχει κυριαρχία στα στα αστικά κέντρα, όχι όμως στην ύπαιθρο. Ακόμη και στο Ντονέτσκ και στο Λουγκάνσκ εξακολουθούν να υπάρχουν αμφισβητούμενες περιοχές. Μόνο η Κριμαία, που καταλήφθηκε το 2014, είναι σταθερά προσαρτημένη στη Ρωσία και συνδέεται με τη γέφυρα του Κερτς που κατασκεύασε ο Πούτιν μετά το Anschluss και την οποία οι Ουκρανοί θέλουν να κατεδαφίσουν».
– Πώς θα αντιδράσει η διεθνής κοινότητα;
«Προς το παρόν, κανείς δεν αναγνωρίζει την προσάρτηση. Ούτε καν χώρες που ήταν πάντα πιστές στη Μόσχα, όπως το Καζακστάν ή το Ουζμπεκιστάν. Μόνο η Λευκορωσία του δικτάτορα Λουκασένκο και δύο κράτη-μαριονέτες που γεννήθηκαν από αποσχίσεις, με φιλορώσους ηγέτες και απομονωμένα από τον κόσμο, όπως η Αμπχαζία και η Υπερδνειστερία, έχουν πει ότι θα αποδεχτούν τα νέα ρωσικά σύνορα. Ενα καταδικαστικό ψήφισμα παρουσιάστηκε ήδη στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, με υπογράφουσες χώρες τις ΗΠΑ και την Αλβανία, όμως η δύναμη του βέτο της Μόσχας καθιστά αδύνατη την έγκριση. Θα ήταν ένα μήνυμα, ωστόσο, αν η Κίνα και η Ινδία δήλωναν αποχή. Πολλά πράγματα, πάντως, μπορούν να αλλάξουν στην πορεία: το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Κριμαίας δεν αναγνωρίστηκε στην αρχή, όμως σταδιακά αρκετές χώρες, όπως η Κούβα, η Νικαράγουα, η Βόρεια Κορέα, η Συρία, ευθυγραμμίστηκαν. Πόσο θα μετρήσει αυτή τη φορά η σκληρή απάντηση της Δύσης;»