Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αλλά και δημοσιεύματα στον Τύπο έχουν δημιουργήσει ένα εξαιρετικά αρνητικό κλίμα, με αποτέλεσμα οι Γερμανοί να αρνούνται σε βαθμό… πείσματος να κάνουν το εμβόλιο της AstraZeneca!
Σε πολλές περιπτώσεις, το εμβόλιο περιγράφεται ως λιγότερο αποτελεσματικό, ενώ σε κάποιες άλλες με πολλές παρενέργειες.
Αναφορικά με την αποτελεσματικότητα, και σύμφωνα με την τελική αξιολόγηση που έχει κάνει η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Φαρμάκων (ΕΜΑ), «το εμβόλιο φαίνεται ότι είναι 60% αποτελεσματικό».
Διευκρινίζεται ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΕΕ) είχε δηλώσει ότι όποιο εμβόλιο έχει πάνω από 50% αποτελεσματικότητα θα λαμβάνει άδεια κυκλοφορίας, καθώς θεωρείται ότι το ποσοστό προστασίας είναι υψηλό.
Αν βέβαια το συγκρίνει κάποιος με τα εμβόλια των Pfizer-BioTNech και Moderna, που έχουν περίπου 95% αποτελεσματικότητα, τότε σαφώς και είναι χαμηλότερη. Ωστόσο, σύμφωνα με ειδικούς, είναι λάθος να κάνουμε τέτοιου είδους αξιολογήσεις και τελικά επιλογές.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το αρνητικό κλίμα για το εμβόλιο της βρετανοσουηδικής φαρμακοβιομηχανίας είχε αρχίσει να καλλιεργείται μερικές ημέρες πριν λάβει άδεια έγκρισης από την ΕΕ.
Οι πρώτες βολές
Δύο γερμανικές εφημερίδες, η Bild και η Handelsblatt, είχαν υποστηρίξει ότι η γερμανική κυβέρνηση αμφισβητεί την αποτελεσματικότητα του εμβολίου που ανέπτυξαν Οξφόρδη και AstraZeneca σε άτομα άνω των 65 ετών, η οποία τελικά φτάνει μόλις στο 8% (εδώ).
Η AstraZeneca από την πλευρά της είχε διαψεύσει τις αναφορές των δύο γερμανικών μέσων ενημέρωσης, σχολιάζοντας ότι τα άρθρα ήταν απολύτως αναληθή (εδώ).
Στη Γερμανία το εμβόλιο της AstraZeneca χορηγείται προς το παρόν κυρίως στο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό στα νοσοκομεία.
Ωστόσο, η διάθεση του προσωπικού να κάνει το συγκεκριμένο εμβόλιο είναι ελάχιστη. Από τις 30.000 δόσεις της AstraZeneca που παραδόθηκαν στο Βερολίνο την περασμένη εβδομάδα, έχουν εμβολιαστεί μόνο οι 1.000 άτομα.
Χαρακτηριστική της κατάστασης που επικρατεί ήταν η στάση του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού στο κρατίδιο του Ζάαρ, όπου το μεγαλύτερο μέρος των εργαζομένων του νοσοκομείου, που επρόκειτο να εμβολιαστεί το Σαβββατοκύριακο με εμβόλια της AstraZeneca, δεν εμφανίστηκε στο ραντεβού.
Την Παρασκευή χορηγήθηκαν μόνο 150.000 δόσεις του εμβολίου, ενώ είχαν προγραμματιστεί να πραγματοποιηθούν 1,5 εκατομμύριο δόσεις. Δεν ήταν λίγοι εκείνοι που παρέλειψαν σκοπίμως το ραντεβού, αφότου ενημερώθηκαν ότι θα λάβουν το προϊόν της AstraZeneca, όπως γράφουν οι Times του Λονδίνου.
Μάλιστα, στο μέγκα-εμβολιαστικό κέντρο που έχει στηθεί στις εγκαταστάσεις του πρώην αεροδρομίου Τέγκελ στο Βερολίνο, προσήλθαν μόλις 200 άτομα από τα 3.800 ραντεβού που είχαν προγραμματιστεί.
Σάλος και με υποτιθέμενες παρενέργειες
Αιτία για αυτή τη στάση των Γερμανών δεν είναι μόνο η σύγκριση της αποτελεσματικότητας του εμβολίου AstraZeneca με αυτά των άλλων εταιρειών, αλλά και υποτιθέμενες παρενέργειες.
Στις πόλεις Μπράουνσβαϊγκ και Εμντεν σταμάτησαν οι εμβολιασμοί στο προσωπικό των νοσοκομείων, επειδή μεγάλος αριθμός των εμβολιασμένων δήλωσαν ανίκανοι για εργασία λόγω ασθένειας που τους προκάλεσαν οι παρενέργειες του εμβολίου.
Το αρμόδιο για την αδειοδότηση φαρμάκων κρατικό ινστιτούτο Πάουλ Ερλιχ εξετάζει τώρα κατά πόσο οι αντιδράσεις που παρουσιάστηκαν είναι πιο σοβαρές από αυτές που διαπιστώθηκαν κατά τις κλινικές μελέτες του εμβολίου που κατατέθηκαν στην ΕΜΑ.
«Οι παρενέργειες των εμβολίων κινούνται σε χαμηλά επίπεδα και είναι αυτές που περιμένουμε από όλα εμβόλια. Οι σοβαρές παρενέργειες είναι μερικές στο εκατομμύριο. Αρα δεν υπάρχει κάποιος λόγος ανησυχίας. Η ακριβής αποτελεσματικότητα όλων θα φανεί από τη χρήση τους σε ευρεία κλίμακα» εξηγεί ο Νίκος Παπαδόπουλος, καθηγητής Αλλεργιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Οι συχνότερες ανεπιθύμητες ενέργειες κατά τη διάρκεια των δοκιμών ήταν συνήθως ήπιας έως μέτριας μορφής και παρουσίασαν βελτίωση μέσα σε λίγες ημέρες μετά τον εμβολιασμό.
Οι πιο συχνές, σύμφωνα με την τελική ανάλυση της ΕΜΑ, είναι πόνος και ευαισθησία στο σημείο της ένεσης, κεφαλαλγία, κόπωση, μυαλγία, γενική αίσθηση αδιαθεσίας, ρίγη, πυρετός, πόνος στις αρθρώσεις και ναυτία, έμετος και διάρροια. Αυτές εμφανίστηκαν σε περισσότερα από ένα στα 10 άτομα. Σε λιγότερα από ένα στα 100 άτομα παρατηρήθηκε μειωμένη όρεξη, ζάλη, εφίδρωση, πόνος στην κοιλιά και εξάνθημα.
Το φαινόμενο nocebo
«Δεκάδες εκατομμύρια άτομα στη Βρετανία και την Ινδία έχουν κάνει το εμβόλιο της AstraZeneca χωρίς σημαντικές παρενέργειες. Ωστόσο, οι πρώτοι υγειονομικοί υπάλληλοι στη Γερμανία, την Αυστρία, την Ισπανία και τη Γαλλία έχουν πείσει τον εαυτό τους ότι προκαλεί σημαντικές ανεπιθύμητες ενέργειες και επίσης ότι είναι αναποτελεσματικό. Το φαινόμενο του nocebo είναι γνωστό στην ιατρική επιστήμη ως παθολογική κατάσταση», γράφει στη βρετανική Telegraph ο αναλυτής Αμπρόζ Εβανς-Πρίτσαρντ.
Το φαινόμενο nocebo περιγράφει τη μείωση στην αποτελεσματικότητα ενός εμβολίου ή μιας θεραπείας και επιδείνωση των ανεπιθύμητων ενεργειών ή ακόμη και την εμφάνιση παρενεργειών, ανεξάρτητα από τη δράση του ενεργού συστατικού της θεραπείας. Αυτό οφείλεται στην προσδοκία ή στην αντίληψη ότι η θεραπεία μπορεί να προκαλέσει κακό στην υγεία.
Ο Εβανς-Πρίτσαρντ εκτιμά ότι η κατάσταση αυτή στη Γερμανία έχει δημιουργηθεί καθώς οι ψευδείς ειδήσεις κυκλοφορούν δίχως κανέναν έλεγχο και προκαλούν μαζική υστερία.
Την έντονη ανησυχία τους για την άρνηση του εμβολιασμού με το συγκεκριμένο σκεύασμα εκφράζουν και γερμανοί ειδικοί και πολιτικοί. Ο γερμανός επιδημιολόγος Κρίστιαν Ντρόστεν, διευθυντής του Ινστιτούτου Επιδημιολογίας της Πανεπιστημιακής Κλινικής Τσαριτέ του Βερολίνου υπερασπίζεται το εμβόλιο της AstraZeneca, λέγοντας ότι «είναι πολύ καλό και ο κόσμος δεν θα έπρεπε να αρνείται να το κάνει».
Παρόμοιες δηλώσεις έκανε και ο γερμανός υπουργός Υγείας Γενς Σπαν. Μάλιστα, λόγω της κατάστασης που έχει δημιουργηθεί, όταν ρωτήθηκε από δημοσιογράφο του τηλεοπτικού σταθμό RTL αν θα έκανε ο ίδιος το συγκεκριμένο εμβόλιο, απάντησε ότι τη στιγμή που θα έρθει η σειρά του, θα κάνει όποιο εμβόλιο του διατεθεί. «Θα εμβολιαζόμουν και με το εμβόλιο της Astrazeneca. Είναι ασφαλές και αποτελεσματικό εμβόλιο», τόνισε Σπαν.
Η κατάσταση στη Γερμανία είναι πλέον τόσο σοβαρή, που προκειμένου να μην πάει πίσω το εμβολιαστικό πρόγραμμα στη χώρα, η κυβέρνηση έχει φτάσει σε σημείο να απευθύνει έκκληση σε όποιον επιθυμεί να κάνει το εμβόλιο της AstraZeneca, να το κάνει χωρίς να ανήκει σε κάποια από τις ομάδες προτεραιότητας.