Οι ηγέτες των Δυτικών Βαλκανίων χαιρέτησαν τη «νέα νοοτροπία» στην αντιμετώπιση των χωρών τους από την Ευρωπαϊκή Ενωση, την Τρίτη στα Τίρανα, καθώς πέτυχαν σειρά συμφωνιών με τις Βρυξέλλες, χωρίς όμως να σημειωθεί ουσιαστική πρόοδος στη διαδικασία ένταξής τους στο μπλοκ.
Ο Εντι Ράμα, οικοδεσπότης της Συνόδου ΕΕ – Δυτικών Βαλκανίων, τόνισε τα θετικά σημεία που προέκυψαν, στη συνέντευξη Τύπου με τον Σαρλ Μισέλ και την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
«Τα πράγματα αλλάζουν», είπε. «Για πρώτη φορά οι Βρυξέλλες δείχνουν σοβαρό ενδιαφέρον στην περιοχή για γεωπολιτικούς, στρατηγικούς λόγους», πρόσθεσε.
Από την πλευρά τους, οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι τόνισαν τις οικονομικές δεσμεύσεις των Βρυξελλών στα Δυτικά Βαλκάνια: ένα οικονομικό και επενδυτικό σχέδιο ύψους 30 δισ. ευρώ επικεντρωμένο σε έργα υποδομής.
Την επόμενη εβδομάδα, στη Σύνοδο Κορυφής στην Τσεχία, η ΕΕ θα αντιμετωπίσει το πρώτο τεστ για τη δέσμευσή της να ενταχθούν περισσότερες χώρες στο μπλοκ. Τότε, οι ηγέτες των 27 κρατών-μελών θα κληθούν να αποφασίσουν αν θα χορηγήσουν την ιδιότητα υποψήφιας χώρας στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη.
Η απόφαση για το καθεστώς της υποψήφιας προς ένταξη χώρας απαιτεί ομοφωνία αλλά προς το παρόν, δεν συμφωνούν όλες οι χώρες της ΕΕ.
Απαντώντας σε ερώτηση του Politico, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου δήλωσε πως ελπίζει ότι «θα δοθεί ένα καλό μήνυμα» τις προσεχείς ημέρες σχετικά με τη χορήγηση του καθεστώτος υποψήφιας χώρας στη βαλκανική χώρα.
Οι ευρωπαίοι υπουργοί πρόκειται να συζητήσουν το θέμα στις 13 Δεκεμβρίου στις Βρυξέλλες, αφού η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε την εκχώρηση καθεστώτος υποψήφιας προς ένταξη χώρας στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη τον Οκτώβριο, υπό τον όρο ότι θα ληφθούν ορισμένα μέτρα.
Αλλά μερικά μέλη της ΕΕ είναι επιφυλακτικά για το άνοιγμα τoυ μπλοκ στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, μία από τις χώρες που προέκυψαν από τον αιματηρό πόλεμο στην πρώην Γιουγκοσλαβία στη δεκαετία του 1990.
Η χώρα χρειάζεται να εκπληρώσει 14 κριτήρια για να ξεκινήσουν οι ενταξιακές συνομιλίες, τα οποία αφορούν πολλούς τομείς, από το κράτος Δικαίου έως τη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης.
Σε κοινή διακήρυξη που εκδόθηκε μετά τη σύνοδο, η ΕΕ επιβεβαίωσε την «πλήρη δέσμευσή της στην προοπτική ένταξης των Δυτικών Βαλκανίων στην Ευρωπαϊκή Ενωση».
Αλλά αυτή πρέπει να βασίζεται σε «αξιόπιστες μεταρρυθμίσεις από τους εταίρους, δίκαιες και αυστηρές προϋποθέσεις», ανέφερε το ανακοινωθέν.
Η δήλωση ανέφερε επίσης ότι οι εταίροι πρέπει να ευθυγραμμιστούν με τα περιοριστικά μέτρα της ΕΕ –έμμεση αναφορά κατά της Σερβίας, που αρνείται να υιοθετήσει τις κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας.
Ακόμα και έτσι, το κλίμα στα Τίρανα ήταν πιο θετικό από ό,τι στην σύνοδο στις Βρυξέλλες πριν από έξι μήνες, Τότε, στη συνέντευξη Τύπου, οι ηγέτες της Σερβίας, της Βόρειας Μακεδονίας και της Αλβανίας είχαν εκφράσει την απογοήτευσή τους για τον αργό ρυθμό προόδου.
Οι συμφωνίες που ανακοινώθηκαν στη σύνοδο των Τιράνων περιλαμβάνουν δεσμευτικούς όρους για τους παρόχους τηλεπικοινωνιών ώστε να μειώσουν τις χρεώσεις περιαγωγής το 2023, καθώς και τη συμπερίληψη χωρών των Δυτικών Βαλκανίων στην Πρωτοβουλία Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων, η οποία ενισχύει τις συνεργασίες μεταξύ εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και συνήθως περιορίζεται σε κράτη-μέλη της ΕΕ.
Η ΕΕ κάλεσε επίσης για «γρήγορη ευθυγράμμιση» της πολιτικής εισόδου των πολιτών ανάμεσα στην Ενωση και τις δυτικοβαλκανικές χώρες, ενώ ζήτησε τη δέσμευση από χώρες εκτός ΕΕ για την εκπλήρωση των συμφωνιών επανεισδοχής. Αυτό αποσκοπεί στη μείωση της εισόδου παράνομων μεταναστών στην ΕΕ μέσω της διαδρομής των Δυτικών Βαλκανίων, κάτι που αποτελεί βασική ανησυχία πολλών κρατών-μελών της ΕΕ.