Σαν σκηνή από κινηματογραφική μεταφορά κατασκοπικού μυθιστορήματος του Τζον Λε Καρέ: Το FBI συνέλαβε αυτή την εβδομάδα δύο άνδρες που κατηγορούνται ότι διεξήγαγαν μυστική αστυνομική επιχείρηση στη Νέα Υόρκη, για λογαριασμό των κινεζικών αρχών.
Οι κατηγορίες ακολούθησαν μια επιδρομή σε ένα κοινοτικό κέντρο Fujianese στην Τσάιναταουν τον Οκτώβριο του 2022. Ο Λιού Τζιανγουάνγκ και ο Τσεν Τζινπίνγκ, και οι δύο κάτοχοι αμερικανικού διαβατηρίου, κατηγορούνται ότι χρησιμοποίησαν τις εγκαταστάσεις για να διευθύνουν ένα «ανεπίσημο αστυνομικό τμήμα».
Οι αστυνομικές αρχές στο Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία, την Ολλανδία και τον Καναδά έχουν ξεκινήσει έρευνες για παρόμοιες καταγγελίες στις χώρες τους. Την Τετάρτη, ο υπουργός Εσωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου, Κρις Φιλπ, δήλωσε ότι οι κινεζικές «αστυνομικές» επιχειρήσεις προκαλούν «μεγάλη ανησυχία», αναφέρει ρεπορτάζ του Guardian.
Σύμφωνα με την ομάδα ανθρωπίνων δικαιωμάτων «Safeguard Defenders», η οποία επέστησε για πρώτη φορά την προσοχή στο θέμα το 2022, υπάρχουν 102 ξένα «αστυνομικά τμήματα» σε 53 χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ιταλίας, της Γαλλίας, του Καναδά, της Βρετανίας και της Ολλανδίας. Αναφορές που δημοσιεύτηκαν στα κινεζικά μέσα, δείχνουν ότι βρίσκονται στις περισσότερες ηπείρους.
Πρωτοεμφανίστηκαν το 2016, όταν τα γραφεία δημόσιας ασφάλειας των Ναντόνγκ και Γουενζού, άρχισαν να εφαρμόζουν πιλοτικά αστυνομικά προγράμματα στο εξωτερικό. Ακολούθησαν παρόμοιες πρωτοβουλίες από τις αρχές της Κινγκτιάν το 2018, και πιο πρόσφατα, επιχειρήσεις που διευθύνονται από το γραφείο δημόσιας ασφάλειας της Φουζού, για το οποίο ο Λιου και ο Τσεν κατηγορούνται ότι εργάζονται.
Η Ναντόνγκ, η Γουενζού, η Κινγκτιάν και η Φουζού είναι όλες πόλεις πάνω, ή κοντά στη νοτιοανατολική ακτή της Κίνας, μια περιοχή από την οποία τεράστιος αριθμός Κινέζων μεταναστών έχουν ιστορικά ταξιδέψει στο εξωτερικό. Οι περισσότεροι από τους 1,7 εκατομμύρια Κινέζους μετανάστες στην Ευρώπη σήμερα, προέρχονται από την Γουενζού ή την Κινγκτιάν.
Το κατηγορητήριο εναντίον των Λου και Τσεν αναφέρει ότι έδρασαν ως «πράκτορες της κυβέρνησης της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας». Ωστόσο, η κατηγορία φαίνεται να σχετίζεται κυρίως με τους ισχυρισμούς ότι από το 2015 έχουν βοηθήσει στη διοργάνωση διαδηλώσεων στην Ουάσιγκτον κατά των κινέζων αντιφρονούντων.
Τα ξένα «αστυνομικά τμήματα», που εμφανίστηκαν πρόσφατα, είναι το πνευματικό τέκνο των περιφερειακών γραφείων δημόσιας ασφάλειας της Κίνας, και όχι της κεντρικής κυβέρνησης ή του κομμουνιστικού κόμματος. Ο Τζέρεμι Ντάουμ, ανώτερος συνεργάτης στο «Paul Tsai China Center» του πανεπιστημίου Γέιλ, σημειώνει ότι στην Κίνα, «οι τοπικές κυβερνήσεις έχουν χώρο να πειραματιστούν ριζικά στην εφαρμογή εντολών που έρχονται από ψηλά».
Οπως ήταν αναμενόμενο, η κινεζική ηγεσία διαψεύδει τις κατηγορίες. Ο Γουάνγκ Γουένμπιν, εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών, είπε ότι «δεν υφίσταται τέτοιο πράγμα όπως “αστυνομικό τμήμα” εκτός της κινεζικής επικράτειας».
Οι σταθμοί δεν φαίνεται να στελεχώνονται από πραγματικούς αστυνομικούς. Ο φαινομενικός σκοπός τους είναι να βοηθούν κινέζους πολίτες στο εξωτερικό σε διάφορα διοικητικά ζητήματα, όπως η ανανέωση αδειών οδήγησης. Ωστόσο, υπάρχουν επίσης αναφορές ότι οι σταθμοί εμπλέκονται σε επιχειρήσεις «πίεσης για επιστροφή» στην πατρίδα.
Οι επιχειρήσεις αφορούν προσπάθειες των κινεζικών αρχών, είτε απευθείας είτε μέσω πληρεξουσίων, να πείσουν υπόπτους εγκλημάτων –ή αντιφρονούντες– να επιστρέψουν στην Κίνα. Οι συγγενείς καταζητούμενων στην Κίνα συχνά χρησιμοποιούνται ως πιόνια, στα πλαίσια αυτών των κινήσεων.
Το 2022, ένας αξιωματούχος του υπουργείου Δημόσιας Ασφάλειας της Κίνας είπε ότι 210.000 άνθρωποι πείστηκαν να επιστρέψουν στη χώρα το 2021, κυρίως ως εμπλεκόμενοι με υποθέσεις ύποπτης τηλεπικοινωνιακής απάτης. Αλλά η Λόρα Χαρθ, διευθύντρια εκστρατειών των «Safeguard Defenders», λέει ότι οι σταθμοί αυτοί είναι «μόνο η κορυφή του παγόβουνου μιας εκστρατείας ευρύτερων διεθνικών μεθόδων καταστολής».
Το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα έχει στα χέρια του μια σειρά από εργαλεία για την παρενόχληση των αντιφρονούντων στο εξωτερικό. Τη Δευτέρα, το υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ ανακοίνωσε κατηγορίες εναντίον 40 αξιωματικών από το υπουργείο Δημόσιας Ασφάλειας της Κίνας, και τεσσάρων άλλων αξιωματούχων, ότι διεξήγαγαν μια επιχείρηση τρολαρίσματος στο διαδίκτυο εναντίον αντιφρονούντων.
Σε άλλες περιπτώσεις, άτομα που καταζητούνται από την κινεζική κυβέρνηση έχουν απλώς εξαφανιστεί από τοποθεσίες του εξωτερικού, για να βρεθούν αργότερα στα κινεζικά κρατητήρια. Τέτοιες ενέργειες απαιτούν συχνά τη συνεργασία τρίτων χωρών. Η Χαρθ καταλήγει: «Αστυνομικά τμήματα ή όχι, αυτές οι επιχειρήσεις συμβαίνουν παντού».