Η νορβηγική επιτροπή απένειμε το φετινό Νομπέλ Ειρήνης στην ιαπωνική οργάνωση Νιχόν Χιντάνκιο, που αποτελείται από τους «Χιμπακούσα», τους επιζώντες της ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι.
Οπως αναφέρεται στο σκεπτικό της απόφασης, η ιαπωνική οργάνωση λαμβάνει το Νομπέλ Ειρήνης 2024 για τις προσπάθειές της να απαλλαγεί ο πλανήτης από τα πυρηνικά όπλα και για τις συγκλονιστικές μαρτυρίες των μελών της, που αποδεικνύουν ότι τα πυρηνικά όπλα δεν πρέπει να χρησιμοποιηθούν ποτέ ξανά.
Ως απάντηση στις επιθέσεις με ατομικές βόμβες τον Αύγουστο του 1945, δημιουργήθηκε ένα παγκόσμιο κίνημα, τα μέλη του οποίου εργάζονται ακούραστα για την ευαισθητοποίηση σχετικά με τις καταστροφικές ανθρωπιστικές συνέπειες της χρήσης πυρηνικών όπλων, σημείωσε η νορβηγική επιτροπή του Νομπέλ Ειρήνης.
Σταδιακά, αναπτύχθηκε ένας ισχυρός διεθνής κανόνας, που στιγματίζει τη χρήση πυρηνικών όπλων ως ηθικά απαράδεκτη. Αυτός ο κανόνας έγινε γνωστός ως «το πυρηνικό ταμπού», ανέφερε ο Γιόργκεν Βάτνε Φρίντνες, πρόεδρος της Επιτροπής στο Οσλο, την Παρασκευή.
Η μαρτυρία των Χιμπακούσα είναι πολύτιμη σε αυτό το ευρύτερο πλαίσιο, τόνισε.
«Αυτοί οι ιστορικοί μάρτυρες συνέβαλαν στη δημιουργία και εδραίωση μιας ευρείας αντιπολίτευσης στα πυρηνικά όπλα σε όλο τον κόσμο, βασιζόμενοι σε προσωπικές ιστορίες, δημιουργώντας εκπαιδευτικές εκστρατείες βασισμένες στις δικές τους εμπειρίες και εκδίδοντας επείγουσες προειδοποιήσεις κατά της εξάπλωσης και της χρήσης πυρηνικών όπλων», όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση της βράβευσης.
«Οι Χιμπακούσα μάς βοηθούν να περιγράψουμε το απερίγραπτο, να σκεφτούμε το αδιανόητο και να κατανοήσουμε με κάποιο τρόπο τον αδιανόητο πόνο και τη δυστυχία που προκαλούν τα πυρηνικά όπλα», πρόσθεσε ο πρόεδρος.
Η νορβηγική επιτροπή επιθυμεί ωστόσο να αναγνωρίσει ένα ενθαρρυντικό γεγονός: κανένα πυρηνικό όπλο δεν έχει χρησιμοποιηθεί σε πόλεμο εδώ και σχεδόν 80 χρόνια, συνέχισε.
Οι εξαιρετικές προσπάθειες της Νιχόν Χιντάνκιο και άλλων εκπροσώπων των Χιμπακούσα συνέβαλαν σε μεγάλο βαθμό στην καθιέρωση του «πυρηνικού ταμπού». Είναι επομένως ανησυχητικό το γεγονός ότι σήμερα αυτό το ταμπού κατά της χρήσης πυρηνικών όπλων δέχεται πιέσεις, τόνισε, αναφερόμενος στις συχνές απειλές του Βλαντίμιρ Πούτιν και άλλων ρώσων αξιωματούχων.
Οι πυρηνικές δυνάμεις εκσυγχρονίζουν και αναβαθμίζουν τα οπλοστάσιά τους, νέες χώρες φαίνεται να ετοιμάζονται να αποκτήσουν πυρηνικά όπλα και διατυπώνονται απειλές για χρήση πυρηνικών όπλων σε συνεχείς πολεμικές συγκρούσεις. «Αυτή τη στιγμή της ανθρώπινης Ιστορίας, αξίζει να θυμηθούμε τι είναι τα πυρηνικά όπλα: τα πιο καταστροφικά όπλα που έχει δει ποτέ ο κόσμος», είπε χαρακτηριστικά.
Το επόμενο έτος συμπληρώνονται 80 χρόνια από τότε που δύο αμερικανικές ατομικές βόμβες σκότωσαν περίπου 120.000 κατοίκους της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι. Αλλοι τόσοι πέθαναν από εγκαύματα και τραυματισμούς από ακτινοβολία κατά τους μήνες και τα χρόνια που ακολούθησαν.
Τα σημερινά πυρηνικά όπλα έχουν πολύ μεγαλύτερη καταστροφική ισχύ. Μπορούν να σκοτώσουν εκατομμύρια ανθρώπους και να επηρεάσουν καταστροφικά το κλίμα. Ένας πυρηνικός πόλεμος θα μπορούσε να καταστρέψει τον πολιτισμό μας, τόνισε ο ίδιος.
Ποια είναι η οργάνωση Νιχόν Χιντάνκιο
Η μοίρα όσων επέζησαν από την κόλαση της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι αποκρύφτηκε και παραμελήθηκε για πολύ καιρό. Το 1956, οι τοπικές ενώσεις «Χιμπακούσα» μαζί με τα θύματα των δοκιμών πυρηνικών όπλων στον Ειρηνικό σχημάτισαν την Ιαπωνική Συνομοσπονδία των Οργανώσεων των θυμάτων από τις βόμβες ατόμου και υδρογόνου. Το όνομα αυτό συντομεύτηκε στα ιαπωνικά σε Νιχόν Χιντάνκιο. Αυτή εξελίχθηκε στη μεγαλύτερη οργάνωση «Χιμπακούσα» στην Ιαπωνία.
Ο πυρήνας του οράματος του Αλφρεντ Νομπέλ ήταν η πεποίθηση ότι τα αφοσιωμένα άτομα μπορούν να κάνουν τη διαφορά, αναφέρεται στο σκεπτικό της απόφασης. «Απονέμοντας το φετινό βραβείο Νόμπελ Ειρήνης στη Νιχόν Χιντάνκιο, η νορβηγική επιτροπή επιθυμεί να τιμήσει όλους τους επιζώντες που, παρά τη σωματική ταλαιπωρία και τις οδυνηρές αναμνήσεις, επέλεξαν να χρησιμοποιήσουν την εμπειρία τους για να καλλιεργήσουν την ελπίδα και τη δέσμευση για την ειρήνη».
Οπως είπε ο πρόεδρος της επιτροπής, η Νιχόν Χιντάνκιο έχει παράσχει χιλιάδες μαρτυρίες, έχει εκδώσει ψηφίσματα και δημόσιες εκκλήσεις και έχει στείλει ετήσιες αντιπροσωπείες στα Ηνωμένα Εθνη και σε διάφορα συνέδρια ειρήνης για να υπενθυμίσει στον κόσμο την επιτακτική ανάγκη για πυρηνικό αφοπλισμό.
«Μια μέρα, οι Χιμπακούσα δεν θα βρίσκονται πλέον ανάμεσά μας ως μάρτυρες της Ιστορίας. Αλλά με μια ισχυρή κουλτούρα μνήμης και συνεχή δέσμευση, οι νέες γενιές στην Ιαπωνία μεταφέρουν την εμπειρία και το μήνυμα των μαρτύρων. Εμπνέουν και εκπαιδεύουν ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Με αυτόν τον τρόπο συμβάλλουν στη διατήρηση του πυρηνικού ταμπού -προϋπόθεση για ένα ειρηνικό μέλλον για την ανθρωπότητα», συνέχισε η ανακοίνωση.
Η απόφαση να απονεμηθεί το βραβείο Νομπέλ Ειρήνης για το 2024 στη Νιχόν Χιντάνκιο είναι σταθερά εδραιωμένη στη διαθήκη του Αλφρεντ Νομπέλ. Το φετινό βραβείο προστίθεται σε έναν διακεκριμένο κατάλογο βραβείων ειρήνης που η επιτροπή έχει απονείμει στο παρελθόν σε υπέρμαχους του πυρηνικού αφοπλισμού και του ελέγχου των εξοπλισμών.
«Το Νομπέλ Ειρήνης για το 2024 εκπληρώνει την επιθυμία του Αλφρεντ Νομπέλ να αναγνωρίζει τις προσπάθειες που αποφέρουν το μεγαλύτερο όφελος στην ανθρωπότητα», κατέληξε ο Φρίντνες.
Επικεφαλής Νιχόν Χιντάνκιο: Δεν μπορούσε ποτέ να το φανταστώ
Ο επικεφαλής της ιαπωνικής οργάνωσης εκτίμησε πως το βραβείο θα δώσει μια ισχυρή ώθηση στις προσπάθειές της να καταδείξει ότι είναι δυνατή η κατάργηση των πυρηνικών όπλων.
«Θα ήταν μια μεγάλη δύναμη να πούμε στον κόσμο πως η κατάργηση των πυρηνικών όπλων μπορεί να επιτευχθεί», είπε ο επικεφαλής της Νιχόν Χιντάνκιο, Τοσιγούκι Μιμάκι, σε συνέντευξη Τύπου.
«Τα πυρηνικά όπλα θα πρέπει απολύτως να καταργηθούν», είπε.
Ο Μαμάκι δήλωσε στους δημοσιογράφους με δάκρυα στα μάτια πως δεν είχε «ποτέ φανταστεί» ότι θα μπορούσε να βραβευθεί η οργάνωσή του.
«Δεν είχα ποτέ φανταστεί πως αυτό θα μπορούσε να συμβεί», είπε και πρόσθεσε: «κάποιος είπε πως, χάρη στα πυρηνικά όπλα, η ειρήνη θα διατηρηθεί σε όλο τον κόσμο. Όμως τα πυρηνικά όπλα μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τρομοκράτες».
«Και για παράδειγμα, αν η Ρωσία τα χρησιμοποιήσει εναντίον της Ουκρανίας, και το Ισραήλ εναντίον της Γάζας, αυτό δεν θα σταματήσει εκεί. Οι πολιτικοί ηγέτες πρέπει να το συνειδητοποιήσουν», επέμεινε.
Το 2020, οι Χιμπακούσα, που σημαίνει «άνθρωποι που έχουν επηρεαστεί από τη βόμβα», αριθμούσαν περίπου 136.700 στην Ιαπωνία.
Πολλοί ήταν νεογέννητα παιδιά ή βρίσκονταν ακόμη στην κοιλιά της μητέρας τους τα πρωινά της 6ης και της 9ης Αυγούστου 1945.
Με παραρτήματα σε όλη την Ιαπωνία, «είμαστε μια οργάνωση τα μέλη της οποίας έχουν μέσο όρο ηλικίας περίπου τα 85. Ελπίζω πως η επόμενη γενιά και το κοινό γενικότερα θα συνεχίσουν να συμμετέχουν στον ακτιβισμό για την ειρήνη, για μια ειρήνη χωρίς πυρηνικά», συνέχισε ο Μιμάκι.
Από την πλευρά του, ο ιάπωνας πρωθυπουργός, Σιγκέρου Ισίμπα, χαιρέτισε τη βράβευση εκτιμώντας πως το βραβείο αυτό είναι «εξαιρετικά σημαντικό».
«Το γεγονός ότι το Νομπέλ Ειρήνης δόθηκε σε αυτή την οργάνωση, που εργάζεται επί πολλά χρόνια για την κατάργηση των πυρηνικών όπλων είναι εξαιρετικά σημαντικό», δήλωσε στους δημοσιογράφους.
Διεθνείς δηλώσεις για τη βράβευση
Καζούμι Ματσούι, δήμαρχος Χιροσίμα
Τα πυρηνικά όπλα αποτελούν «το απόλυτο κακό», σχολίασε ο δήμαρχος της Χιροσίμα, της ιαπωνικής πόλης που καταστράφηκε το 1945 από αμερικανική πυρηνικό βόμβα.
«Οι Χιμπακούσα γερνούν γρήγορα και υπάρχουν ολοένα και λιγότεροι άνθρωποι ικανοί να αποτελέσουν μάρτυρες του πόσο ανώφελο είναι να έχει κανείς ατομικές βόμβες, του απόλυτου κακού τους», δήλωσε ο Καζούμι Ματσούι.
Ινστιτούτο Ερευνας για την Ειρήνη του Οσλο
«Το έργο της Νιχόν Χιντάνκιο μάς θυμίζει το καταστροφικό ανθρώπινο κόστος των πυρηνικών όπλων, ένα μήνυμα που δεν μπορούμε να αγνοήσουμε. Σε μια εποχή όπου κάνουν την εμφάνισή τους αυτοματοποιημένα συστήματα όπλων και συγκρούσεις με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης η έκκλησή της για αφοπλισμό δεν είναι μόνο ιστορική – είναι ένα κρίσιμο μήνυμα για το μέλλον μας. Αυτό το βραβείο υπογραμμίζει την ανάγκη για παγκόσμια συνεργασία ώστε η ανθρωπότητα να οδηγηθεί μακριά από έναν νέο παγκόσμιο πόλεμο και προς μια διαρκή παγκόσμια ειρήνη».
Νταν Σμιθ, επικεφαλής του Διεθνούς Ινστιτούτου Έρευνας για την Ειρήνη της Στοκχόλμης (SIPRI)
«“Η Επιτροπή εφιστά την προσοχή σε μια επικίνδυνη κατάσταση στον κόσμο, με τις σχέσεις μεταξύ της Κίνας και των ΗΠΑ και μεταξύ της Ρωσίας και των ΗΠΑ να είναι περισσότερο τοξικές από όσο έχουν υπάρξει ποτέ μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου.
Αν υπάρχουν πολεμικές συγκρούσεις, υπάρχει κίνδυνος να κλιμακωθούν με τη χρήση πυρηνικών όπλων (…) (Η Nihon Hidankyo) είναι μια πραγματικά σημαντική φωνή για να μας θυμίζει την καταστροφική φύση των πυρηνικών όπλων».
Ο Σμιθ εκτίμησε εξάλλου ότι η επιτροπή κατάφερε να επιστήσει την προσοχή της παγκόσμιας κοινότητας σε τρία πράγματα: στα ανθρώπινα δεινά των επιζώντων των ατομικών βομβών, στους κινδύνους των πυρηνικών όπλων και στο γεγονός ότι ο κόσμος έχει επιβιώσει χωρίς τη χρήση τους εδώ και σχεδόν 80 χρόνια.
Ραβίνα Σαμντασάνι, εκπρόσωπος της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα
«Για εμάς, πρόκειται για την αναγνώριση της σημασίας των οργανισμών ‘από τα κάτω’ και κυρίως των επιζώντων φρικτών παραβιάσεων για το ακούραστο και επίμονο έργο τους, συχνά μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, χωρίς πολλή αναγνώριση, με πολλά εμπόδια, χωρίς να έχουν πάντα στη διάθεσή τους τεράστιους πόρους], ανέφερε η Σαμντασάνι.
Αλεσάντρα Βελούτσι, εκπρόσωπος του ΟΗΕ στη Γενεύη
«Είδαμε τις επιπτώσεις της βόμβας τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Τώρα έχουμε όπλα τα οποία είναι τόσο πολύ πιο ισχυρά από αυτά που χρησιμοποιήθηκαν στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι. Και πιστεύω ότι το έργο αυτής της οργάνωσης εθελοντών είναι να πολεμήσει (…) ακόμη και την ιδέα ότι μπορεί να ξεσπάσει ξανά ένας τέτοιος πόλεμος, είναι απολύτως κρίσιμο και γι’ αυτό πιστεύω ότι αυτό το Νομπέλ Ειρήνης είναι τόσο σημαντικό σήμερα».
Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πρόεδρος Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Η βράβευση αυτή προσφέρει μια «ανεκτίμητη» αξία στη μάχη της κατά των πυρηνικών όπλων και στέλνει ένα «ισχυρό μήνυμα», είπε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
«Έχουμε το καθήκον της μνήμης. Και ένα ακόμη μεγαλύτερο καθήκον να προστατεύσουμε τις επόμενες γενιές από τη φρίκη ενός πυρηνικού πολέμου», τόνισε.