Καλό χειμώνα! Μπήκε επισήμως το μεσημέρι της Τετάρτης, στις 12:44 ώρα Ελλάδος, καθώς ο Ηλιος έφτασε στο χειμερινό ηλιοστάσιο, σηματοδοτώντας τη μικρότερη ημέρα της χρονιάς. Το νιώσατε στο πετσί σας, καθώς η θερμοκρασία έπεσε ακόμη και υπό τους μηδέν βαθμούς Κελσίου στα βόρεια της χώρας, το είδατε και στο Google, που παρουσίασε τον κρύο χειμώνα με ένα νέο doodle.
Κι αν δεν το καταλάβατε, το βράδυ που πέρασε ήταν η μεγαλύτερη νύχτα της χρονιάς. Το μεσημέρι που ακολούθησε, για όσους το παρατηρήσατε, ο ήλιος βρέθηκε ασυνήθιστα χαμηλά και η σκιά που προκάλεσε στα αντικείμενα ήταν η μεγαλύτερη δυνατή. Κι ενώ στο βόρειο ημισφαίριο ζήσαμε τη μικρότερη ημέρα της χρονιάς, οι χώρες του νοτίου ημισφαιρίου απόλαυσαν τις περισσότερες ώρες ηλιοφάνειας, είδαν τον ήλιο να ανατέλλει νωρίς και μπήκαν επισήμως στο καλοκαίρι.
Αλλά η ημέρα αυτή γιορτάζεται κυρίως στο βόρειο ημισφαίριο. Γιατί είναι η ημέρα που σηματοδοτεί την αντίστροφη μέτρηση για το άλλο ηλιοστάσιο, το θερινό. Με άλλα λόγια, η μέρα αρχίζει σιγά σιγά να μεγαλώνει, μέχρι να φτάσει ο Ιούνιος. Επομένως η μικρότερη ημέρα της χρονιάς δεν ταυτίζεται με το σκοτάδι ή τον χειμώνα αλλά με την ανανέωση του ηλίου.
Και βέβαια υπάρχει και το Στόουνχετζ. Το μνημείο – σύμβολο του Ηλίου. Κανείς δεν ξέρει με βεβαιότητα γιατί χτίστηκε πριν από 5.000 χρόνια, αλλά οι περισσότεροι συμφωνούν ότι σηματοδοτούσε τα ηλιοστάσια και τις ισημερίες. Δεν μπορεί να είναι τυχαίο το ότι η δομή του είναι ευθυγραμμισμένη με το ηλιοβασίλεμα κατά το χειμερινό ηλιοστάσιο.
Αλλά γιατί το χειμερινό; «Ενώ το θερινό ηλιοστάσιο προσελκύει μεγαλύτερο πλήθος, το χειμερινό ίσως να ήταν σημαντικότερο για τους αρχαίους κατασκευαστές του. Σε αυτή τη φάση, σφάζονταν πολλά ζώα για να μη χρειάζεται να ταΐζονται κατά τη διάρκεια του χειμώνα, και η μπύρα και το κρασί που είχαν φτιαχτεί νωρίτερα ήταν έτοιμα», δήλωσε στο Vox η Τερέζα Γουΐλσον, μέλος της American Astronomical Society.
Για άλλη μία χρονιά, λοιπόν, βρετανοί και τουρίστες συγκεντρώθηκαν από τα χαράματα στο αρχαίο μνημείο του Στόουνχεντζ, στη νότια Αγγλία, για να παρακολουθήσουν την ανατολή του «χειμερινού» ηλίου. Οι περισσότεροι από αυτούς είναι οπαδοί παγανιστικών θρησκειών, ωστόσο, υπάρχει κάποιο νόημα και για τους υπόλοιπους -μη ενταγμένους- που βρίσκονταν ανάμεσά τους: το μνημείο είναι ευθυγραμμισμένο με το σημείο από όπου φαίνεται να ανατέλλει ο ήλιος κατά το χειμερινό ηλιοστάσιο.