Ο ιάπωνας ερευνητής Γιοσινόρι Οσούμι βραβεύτηκε με το Νομπέλ Ιατρικής για το 2016, ανακοίνωσε τη Δευτέρα η σουηδική Ακαδημία.
Ο Οσούμι βραβεύτηκε για τις ανακαλύψεις του σχετικά με τους μηχανισμούς της αυτοφαγίας, δηλαδή μίας φυσιολογικής διαδικασίας ανακύκλωσης κυτταρικών συστατικών που είναι δυσλειτουργικά ή δεν χρειάζονται πια.
Γεννήθηκε το 1945 στη Φουκουόκα και έλαβε το διδακτορικό του από το Πανεπιστήμιο του Τόκιο το 1974. Μετά από τριετή παραμονή στις ΗΠΑ επέστρεψε στην Ιαπωνία, στο Πανεπιστήμιο του Τόκιο. Από το 2009 είναι καθηγητής στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας του Τόκιο.
Η ανακοίνωση βρήκε τον Οσούμι στο εργαστήριο, όπως είπε ο ίδιος. Σε δηλώσεις του στη δημόσια τηλεόραση NHK είπε ότι νιώθει «εξαιρετικά μεγάλη τιμή» για τη βράβευση. Σε ερώτημα γιατί ασχολήθηκε με την αυτοφαγία, απάντησε ότι «ήθελα να κάνω κάτι διαφορετικό από τους άλλους ανθρώπους και σκέφτηκα ότι η αποσύνθεση θα ήταν ένα ενδιαφέρον ζήτημα». Αυτή την αυτοαποσύνθεση την επαναλαμβάνει συνέχεια το σώμα σε μια λεπτή ισορροπία ανάμεσα στον σχηματισμό και την αποσύνθεση, πρόσθεσε.
Το βραβείο συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 8 εκατομμυρίων κορώνων (830.000 ευρώ).
Οταν το σώμα καννιβαλίζει τον εαυτό του
Τα ευκαρυωτικά κύτταρα, δηλαδή στην πράξη όλα τα ζωικά κύτταρα άρα και τα ανθρώπινα (και όχι μόνο αυτά), απομονώνουν και χωνεύουν κατά κάποιο τρόπο ένα μέρος τους. Με τον τρόπο αυτό καθαρίζουν μικροοργανισμούς που ενδεχομένως έχουν εισχωρήσει στο κύτταρο ή τοξικές ουσίες.
Η αυτοφαγία άρχισε να απασχολεί τους επιστήμονες τη δεκαετία του 1960, όταν οι επιστήμονες παρατήρησαν πώς τα κύτταρα περικλείουν σε μεμβράνες ένα μέρος από το περιεχόμενό τους και το μεταφέρουν στο λυσόσωμα, ένα οργανίδιο-καταστροφέα εντός του κυττάρου. (Η ανακάλυψη του λυσοσώματος βραβεύτηκε με Νομπέλ Ιατρικής το 1974, στον Βέλγο Κριστιάν ντε Ντιβέ, που είναι και πατέρας της λέξης «αυτοφαγία»).
Για πολλά χρόνια επρόκειτο για ένα φαινόμενο που ήταν δύσκολο να παρατηρηθεί, μέχρι τη δεκαετία του 1990 όταν ο καθηγητής Οσούμι με μια σειρά πειραμάτων και δημοσιεύσεων έριξε περισσότερο φως. Οι έρευνες του Οσούμι έγιναν πάνω στην κοινή μαγιά, στην οποία οι μηχανισμοί δεν διαφέρουν από αυτούς στα ζωικά κύτταρα.
Η αυτοφαγία θεωρείται ένας από τους μηχανισμούς που ενέχονται σε διαδικασίες όπως οι μολύνσεις και ή άμυνα του οργανισμού από αυτές και στη γήρανση. Ακόμη περισσότερο, οι μεταλλάξεις στα γονίδια που ρυθμίζουν την αυτοφαγία ενέχονται και στην καρκινογένεση και νευρολογικές παθήσεις.
Πέρυσι το βραβείο είχε δοθεί σε τρεις ερευνητές που είχαν εργαστεί στην καταπολέμηση της ελονοσίας και παθήσεων από παράσιτα.
Βραβευμένοι είναι η Γιούγιου Του που ανακάλυψε την αρτεμισίνη, μία από τις πιο αποτελεσματικές ουσίες για την καταπολέμηση της ασθένειας και ο Σατόσι Ομούρα με τον Γουίλιαμ Κάμπελ για την ανακάλυψη μίας ουσίας για την καταπολέμηση της λεμφικής φιλαρίασης (ελεφαντίαση) και της ογκοκέρκωσης με αβερμεκτίνη. Και οι τρεις ασθένειες προκαλούνται από νηματοειδή παράσιτα που μεταδίδονται με τσιμπήματα εντόμων.