Στον Highway 61 με τη Leica της Τζέσικα Λανγκ

Ταξιδεύει στον Αυτοκινητόδρομο 61 με μια πράσινη  Mercedes-Benz 250S του 1967, βαριά σαν τανκ με ζώνες αμφιβόλου ασφαλείας, που κάποτε ανήκε στον Μίλος Φόρμαν. Αυτή την παλιά Mercedes χάρισε στη Τζέσικα Λανγκ, ο ρώσος χορευτής Μιχαήλ Μπαρίσνικοφ, σύντροφός της για έξι χρόνια και πατέρας της πρώτης της κόρης (είναι επίσης χορεύτρια). Στα χέρια της, κατέληξε προς έκπληξή της και η τσέχικη ταυτότητα του σπουδαίου σκηνοθέτη, που είχε μείνει παρατημένη στο ντουλαπάκι του αυτοκινήτου μέσα σε μια ροζ θήκη.

Η διάσημη αμερικανίδα ηθοποιός χαίρεται να οδηγεί το αυτοκίνητο, με το οποίο ο τσέχος σκηνοθέτης δραπέτευσε το 1968 από την πατρίδα του για να γλυτώσει από την εισβολή των Σοβιετικών. Κάθε τόσο σταματάει για ένα κλικ με τη φωτογραφική της μηχανή. Απολαμβάνει την ανωνυμία της καθώς λίγοι την αναγνωρίζουν στα μέρη που συχνάζει για να βγάζει τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες της.

Και στην εποχή του Instagram, που «ο καθένας γίνεται φωτογράφος», η Λανγκ απολαμβάνει επίσης τον έλεγχο που μπορεί να έχει στον φακό της μηχανής της. Που είναι μια Leica, φυσικά.

Γεννημένη το 1949 στο Κλοκέτ της Μινεσότα, με ρίζες φινλανδικές, γερμανικές και ολλανδικές, η Τζέσικα Λανγκ μπορεί άνετα να θεωρηθεί ντόπια αφού εκεί μεγάλωσε, έζησε και σπούδασε στο πανεπιστήμιο Καλές Τέχνες και Φωτογραφία, μέχρι το 1970 που έφυγε για το Παρίσι γοητευμένη από τον Μάη του 1968. Από τα παιδικά της χρόνια, λοιπόν, της ήταν οικείος ο Αυτοκινητόδρομος 61, η πολυτραγουδισμένη εθνική οδός των ΗΠΑ που διασχίζει και την πολιτεία της Μινεσότα συνδέοντας το Γουαϊόμινγκ με τη Λουιζιάνα, γι’αυτό και συχνά τον αποκαλούν «Αυτοκινητόδρομο των μπλουζ».

Σε αυτόν τον δρόμο είναι αφιερωμένο το «Highway 61», το νέο φωτογραφικό λεύκωμα της Τζέσικα Λανγκ, που θα κυκλοφορήσει την 1η Οκτωβρίου, τεκμηριώνοντας με 84 ασπρόμαυρες φωτογραφίες τη ζωή σε όλο το μήκος του, από τα καναδικά σύνορα  μέχρι τη Νέα Ορλεάνη, όπου η ηθοποιός και φωτογράφος έζησε επίσης για ένα διάστημα.

Ο αυτοκινητόδρομος ήταν κομβική αρτηρία για τις μετακινήσεις της  οικογένειάς της, που κάθε τόσο μετακόμιζε από τη μία πόλη στην άλλη γιατί το απαιτούσε η δουλειά του πωλητή πατέρα της. Η Λανγκ καταγράφει, όμως, επίσης τις αλλαγές που παρατήρησε σε κομμάτια του δρόμου «έρημα, άθλια, εγκαταλειμμένα, σα να θρηνούν για ό,τι έχει χαθεί», όπως είπε σε συνέντευξή της στους New York Times.

Πολυβραβευμένη ηθοποιός, η 70χρονη Λανγκ έλαμψε στον κινηματογράφο και την τηλεόραση αλλά και στο θέατρο, τιμήθηκε μάλιστα με δύο Οσκαρ, Β’ γυναικείου ρόλου για το «Τούτσι» το 1982 και Α΄γυναικείου ρόλου για τον «Μπλέ Ουρανό», και ενθουσίασε κοινό και κριτικούς με τις εκπληκτικές ερμηνείες της σε ταινίες όπως «Ο ταχυδρόμος χτυπάει πάντα δυο φορές», «Ακρωτήρι του φόβου», και «Φράνσις, μια αδέσμευτη γυναίκα». Στα γυρίσματα της «Φράνσις» συνδέθηκε με τον Σαμ Σέπαρντ, επί 28 χρόνια σύντροφό της με τον οποίο απέκτησε ακόμη μία κόρη και έναν γιο.

Αν και τα τελευταία χρόνια έχει περιορίσει τις εμφανίσεις της στην οθόνη, η πολυτάλαντη Τζέσικα Λανγκ –έχει γράψει επίσης ένα παιδικό βιβλίο- δεν έπαψε ποτέ να εργάζεται ως ηθοποιός. Η τηλεοπτική σειρά «American Horror Story», που της χάρισε δύο από τα τρία βραβεία Emmy της καριέρας της – άρχισε να προβάλλεται το 2011 και του χρόνου μπαίνει στη δέκατη σεζόν της-, την κράτησε για τέσσερις σεζόν απασχολημένη. Και τώρα θα τη δούμε στον «Πολιτικό», τη νέα κωμική σειρά του Netflix, που θα αρχίσει να προβάλλεται την Παρασκευή 27 Σεπτεμβρίου.

Υποδύεται την Ντάστι Τζάκσον, υπερπροστατευτική μητέρα της Ινφίνιτι που υποφέρει από τις συνέπειες της υπέρμετρης φιλοδοξίας του αγοριού της Πέιτον Χόμπαρτ (Μπεν Πλατ). Ο Πέιτον πλουσιόπαιδο από τη Σάντα Μπάρμπαρα της Καλιφόρνιας, ξέρει απ’ τα επτά του ότι θα γίνει πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών. Αλλά πρώτα, θα πρέπει να τα βγάλει πέρα στο  ύπουλο πολιτικό τοπίο του Λύκειο Σεντ Σεμπάστιαν. (Δείτε παρακάτω το trailer της σειράς)

Μετά την υποκριτική, η φωτογραφία είναι το μεγάλο πάθος της Τζέσικα Λανγκ και κάτι πολύ περισσότερο από χόμπι. Εκανε σπουδές φωτογραφίας, στα 20 της παντρεύτηκε μάλιστα τον καθηγητή της, φωτογράφο Φρανσίσκο «Πάκο» Γκράντε, και οι δυο τους ταξίδεψαν στο Μεξικό πριν φύγουν για το Παρίσι. Στην πραγματικότητα, όμως, άρχισε να ασχολείται σοβαρά με τη φωτογραφία τη δεκαετία του 1990, όταν ο τότε σύντροφός της, θεατρικός συγγραφέας και ηθοποιός Σαμ Σέπαρντ, επιστρέφοντας από ένα ταξίδι στη Γερμανία, της έφερε δώρο μια Leica.

Τα τελευταία έξι χρόνια, αν και πλέον ζει στη Νέα Υόρκη, η Λανγκ πέρασε πολύ καιρό τεκμηριώνοντας τη ζωή και στις οκτώ πολιτείες, τις οποίες διασχίζει ο Αυτοκινητόδρομος 61. Στο τέλος του βιβλίου, γράφει πως το πρώτο άλμπουμ που αγόρασε ήταν το «Highway 61 Revisited» του, πατριώτη της από τη Μινεσότα, Μπομπ Ντίλαν που κυκλοφόρησε το 1965.

Όταν έφυγε από το σπίτι της στα 18 της, το Αυτοκινητόδρομο 61 πήρε, «κατευθυνόμενη προς τα νότια φεύγοντας από την πόλη», λέει, «και από κει για την Ευρώπη και πέρα ​​από αυτήν, κάνοντας την αρχή μιας νέας ζωής».

Οι φωτογραφίες της κοκκώδεις, με έντονο φως και σκιές, συλλαμβάνουν στιγμές με ανθρώπους, πινακίδες σήμανσης, ορίζοντες, καρναβάλια, δείπνα. «Είναι εκφραστική, συναισθηματική φωτογραφία δρόμου», δήλωσε ο Χάουαρντ Γκρίνμπεργκ, ο οποίος θα παρουσιάσει τις φωτογραφίες της Λανγκ με μια έκθεση στη γκαλερί του στη Νέα Υόρκη από τις 21 Νοεμβρίου έως τις 18 Ιανουαρίου, «Δεν πρόκειται για τουριστική ματιά. Πλησιάζει πολύ κοντά στα θέματα της».

Στα βήματα των μεγάλων της φωτογραφίας

Με μια πρώτη ματιά, ο «Αυτοκινητόδρομος 61» της Λανγκ θα θυμίσει ίσως σε κάποιους, φωτογραφίες του Γουίλιαμ Έγκλεστον και του Ρόμπερτ Φρανκ, (ο οποίος πέθανε πρόσφατα), δύο φωτογράφων που η Λανγκ γνώριζε προσωπικά και θαύμαζε πολύ. Αλλά ο αγαπημένος της φωτογράφος είναι ο τσέχος Γιόζεφ Κουντέλκα, γνωστός για τη δουλειά του με το πρακτορείο Magnum και τις ιστορικές φωτογραφίες του από τη σοβιετική εισβολή στην Πράγα.

Η Λανγκ δεν χρησιμοποιεί φλας ή φώτα, ούτε κροπάρει τις φωτογραφίες της: «Νομίζω ότι είναι οίηση. Αλλά πάντα μου άρεσε ο Ανρί Καρτιέ Μπρεσόν, που σου δείχνει όλη την εικόνα», λέει. Διαβάζει θεωρία της φωτογραφίας –πρόσφατα τέλειωσε το δοκίμιο του Ρολάν Μπαρτ «Camera Lucida» αλλά οι λήψεις της είναι περισσότερο ενστικτώδες παρά θεωρητικές: «Είναι αφήγηση» λέει.

Αυτό που συλλαμβάνει η φωτογραφία είχε ανέκαθεν μεγάλη δύναμη για την Τζέσικα Λανγκ. Όταν ήταν 5-6 ετών, θυμάται, κοίταζε φωτογραφίες σε ένα κουτί που υπήρχε στη σοφίτα του σπιτιού των παππούδων της: «Ένας άντρας κοιτούσε κατευθείαν στον φακό και το βλέμμα του ήταν συγκλονιστικό για μένα που ήμουν τότε μικρό κορίτσι», λέει, «Και σκέφτηκα, “συνδέομαι μαζί του με κάποιον τρόπο”. Αυτή είναι η δύναμη της φωτογραφίας».

Μια παρόμοια φωτογραφία, και μια από τις πιο εντυπωσιακές εικόνες της, κοσμεί το εξώφυλλο του βιβλίου: ένας πιτσιρικάς αφροαμερικανός, που κοιτάζει κατευθείαν στον φακό με πολύ έντονο βλέμμα.