Η φωτογραφία του Ανρί Καρτιέ-Μπρεσόν στη Σίφνο το 1961 | Henri Cartier-Bresson / Artnet
Επικαιρότητα

«Στο σφυρί» η Σίφνος του Μπρεσόν

Η υπέροχη ασπρόμαυρη φωτογραφία που τραβήχτηκε το 1961 στον παραδοσιακό οικισμό του Αρτεμώνα από τον γάλλο μετρ της «αποφασιστικής στιγμής», βγήκε σε διαδικτυακή δημοπρασία με τιμή εκκίνησης τα 26.000 δολάρια. Πώς ήταν και πώς έγινε σήμερα το γραφικό στενάκι της διάσημης εικόνας;
Αστερόπη Λαζαρίδου

Μία ιστορική φωτογραφία της Σίφνου από τον φακό του Ανρί – Καρτιέ Μπρεσόν (1908-2004) δημοπραττείται με τιμή εκκίνησης τα 26.000 δολάρια. Η φωτογραφία, στο λευκό πλαίσιο της οποίας φιγουράρει η πολύτιμη υπογραφή του διάσημου γάλλου φωτογράφου, είχε συμπεριληφθεί στην έκθεση «Recent Photographs» του MOMA το 1968.

Συνολικά βγαίνουν «στο σφυρί» 20 φωτογραφίες, οι οποίες έχουν τραβηχτεί από τον Μεσοπόλεμο ως και τη δεκαετία του 1960. Η τιμή πώλησης της φωτογραφίας της Σίφνου με χρονολογία το 1961, αναμένεται να «κλειδώσει» ανάμεσα στα 30.000 – 50.000 δολάρια σύμφωνα με εκτιμήσεις.

Η ιστορική φωτογραφία της Σίφνου, με την υπογραφή του σπουδαίου Μπρεσόν κάτω δεξιά (Artnet)

Η έναρξη της διαδικτυακής δημοπρασίας από την πλατφόρμα του Artnet πραγματοποιήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2019 και θα ολοκληρωθεί στις 17 Ιανουαρίου. «Στα μέσα τις δεκαετίας του ’60 ο Μπρεσόν γνώρισε τον τότε επιμελητή φωτογραφίας του MoMA, Τζον Σαρκόφσκι και αποφάσισαν την διεξαγωγή μίας μεγάλης έκθεσης με 150 έργα του καλλιτέχνη και τίτλο “Recent Photographs”, η οποία εγκαινιάστηκε το καλοκαίρι του 1968», δήλωσε εκπρόσωπος της αμερικανικής πλατφόρμας δημοπρασιών.

Η έκθεση εκείνη στέφθηκε με μεγάλη επιτυχία και μεταφέρθηκε σε αρκετά μουσεία των ΗΠΑ. Τα 20 έργα έχουν εκτυπωθεί από τα μέσα της δεκαετίας του ’50 ως και τη δεκαετία του ’60 και διατίθενται για πρώτη φορά προς πώληση.

Η ιστορία πίσω από τη φωτογραφία της Σίφνου

Οπως ανακαλύψαμε σε ένα πολύ ενδιαφέρον αφιέρωμα του The Sifnos Chronicler, η συγκεκριμένη φωτογραφία του Μπρεσόν έχει τραβηχτεί στον παραδοσιακό οικισμό του Αρτεμώνα στη Σίφνο. Σε εκείνο το γραφικό στενάκι, εδώ και πολλά χρόνια, καραδοκούν λάτρεις της φωτογραφίας, προκειμένου να επαναλάβουν το μικρό θαύμα που κατόρθωσε το 1961 η κοφτερή ματιά και η υπομονετική φύση του γάλλου μετρ.

Ο φωτογράφος της «αποφασιστικής στιγμής», που ανήγαγε τη φωτογραφία δρόμου και τον αυθορμητισμό των στιγμών σε ανώτερη μορφή τέχνης, είχε καταφέρει να «πιάσει» ένα μικρό κορίτσι που έτρεχε ανεβαίνοντας τα σκαλιά. Δευτερόλεπτα μετά, θα είχε χαθεί στη στροφή, μαζί με αυτό το μικρό φωτογραφικό αριστούργημα. Ευτυχώς όμως, όλα λειτούργησαν όπως έπρεπε.

Το «σκηνικό» της ασπρόμαυρης φωτογραφίας του Μπρεσόν, όπως είναι σήμερα (The Sifnos Chronicler)

Η φωτογραφία μπορεί να είναι ασπρόμαυρη, όμως ο πανίσχυρος ελληνικός ήλιος κάνει το θαύμα του ρίχνοντας μία γενναιόδωρη σκιά στο φευγαλέο διάβα της μικρούλας.

«Οι φωτογράφοι καταπιάνονται με πρόσωπα και πράγματα που διαρκώς εξαφανίζονται, και όταν εξαφανιστούν, δεν υπάρχει κανένας νόμος της φύσης που μπορεί να τα φέρει πίσω» είχε πει κάποτε ο Μπρεσόν, εξηγώντας τη σημασία του να πατήσεις το σωστό «κλικ» στη σωστή στιγμή.

Πολλά όμως έχουν αλλάξει στο συγκεκριμένο κυκλαδίτικο σκηνικό από το 1961, όπως μαρτυρούν οι φωτογραφίες τού σήμερα. Το κοριτσάκι, αν υπάρχει ακόμη ανάμεσά μας, θα είναι γύρω στα 55. Κι εκείνα τα πλατιά σκαλιά πάνω στα οποία έτρεχε, έχουν εξαφανιστεί, έχοντας δώσει τη θέση τους σε μία πλακόστρωτη ανηφόρα.

Η πόρτα στα δεξιά έχει μία πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία: το συγκεκριμένο κτίριο πέρασε από διάφορες ανακαινίσεις πριν από μερικά χρόνια και η οικογένεια στην οποία ανήκει, αποφασίζοντας ότι μία πόρτα στο συγκεκριμένο σημείο δεν ήταν πλέον αναγκαία, ζήτησε να τη χτίσουν. Ομως χάρη στην τεράστια αναγνωρισιμότητα που προσέφερε η φωτογραφία του Μπρεσόν σε αυτή τη νησιώτικη γωνιά, οι τοπικοί παράγοντες πάτησαν πόδι και είπαν όχι, δεν πρέπει ο τοίχος να μείνει άδειος και έτσι η πόρτα επανήλθε. Δεν είναι όμως η ίδια πόρτα, αλλά μία που της μοιάζει, καθώς εκείνη του 1961 ήταν ελαφρώς στραβή-αυτή βέβαια ήταν και η γοητεία της στο διάσημο κάδρο του Μπρεσόν.

Και κάπως έτσι, η πόρτα επανήλθε στον τοίχο, αλλά πλέον δεν οδηγεί πουθενά, πέρα από τη νοσταλγία για την Ελλάδα των ’60s. Λες και είναι σκηνικό κάποιας ακριβής χολιγουντιανής παραγωγής που διαδραματίζεται σε ελληνικό νησί.

Κι όμως, αν βρεθείς στο συγκεκριμένο σημείο και κοντοσταθείς, θα παρατηρήσεις και σήμερα τη ζωή που περνά βιαστικά από μπροστά σου, μέσα από παιδιά που τρέχουν, ηλικιωμένους που περπατούν αργά αλλά σταθερά, «καλημέρες» που αντηχούν στα σοκάκια και όχι στα άψυχα social media.

«Στη φωτογραφία, ακόμη και το πιο ασήμαντο πράγμα μπορεί να αποτελέσει ένα σπουδαίο θέμα» θα ακούσεις να σου ψιθυρίζει το πνεύμα του Μπρεσόν, καθώς σε βοηθά να αποφασίσεις ποια θα είναι η δική σου, αποφασιστική στιγμή για να κάνεις «κλικ».