Οι μαθήτριες των ιρανικών σχολείων αποτέλεσαν την τελευταία μεγάλη ομάδα πολιτών που κατέβηκε στους δρόμους της χώρας σε μεγάλους αριθμούς για να ενωθεί με τους υπόλοιπους αντικυβερνητικούς διαδηλωτές, καθώς η χώρα θρηνεί τον θάνατο ακόμη ενός νεαρού κοριτσιού, μίας έφηβης, η οποία σκοτώθηκε κατά τις πρώτες ημέρες των κινητοποιήσεων.
Η Νίκα Σακαράμι, η οποία ζούσε στην Τεχεράνη και θα έκλεινε τα 17 την Κυριακή, εξαφανίστηκε νωρίτερα τον Σεπτέμβριο. Δέκα ημέρες αργότερα η οικογένειά της βρήκε το πτώμα της στο νεκροτομείο ενός κέντρου κράτησης, σύμφωνα με το BBC Persian.
Την Τρίτη το θεοκρατικό καθεστώς αντέδρασε καλώντας εκ νέου σε ενότητα απέναντι στις διαμαρτυρίες, παρόλο που αυτές συνέχισαν να αυξάνονται, φέρνοντας κοντά πολίτες από όλη τη χώρα, πέρα από εθνοτικές και ταξικές διαφορές και παρά την κυβερνητική καταστολή. Ο ιρανός πρόεδρος, Εμπραχίμ Ραΐσι, επανέλαβε την επίσημη γραμμή της κυβέρνησης ότι το κίνημα διαμαρτυρίας καθοδηγήθηκε από ξένους προβοκάτορες, αν και αναγνώρισε ότι οι Ιρανοί είναι θυμωμένοι λόγω των «αδυναμιών» της Ισλαμικής Δημοκρατίας.
Η οργή της κοινής γνώμης είναι τόσο πλατιά που ακόμη και μέρος του φιλοκυβερνητικού Τύπου επέκρινε ανοιχτά τις Αρχές, κατηγορώντας τις ότι αρνούνται τις αποτυχίες τους, όπως και τη μη δημοτικότητά τους. «Ούτε οι ξένοι εχθροί ούτε η εγχώρια αντιπολίτευση μπορούν να φέρουν ταραχές στις πόλεις εάν δεν υπάρχει δυσαρέσκεια στο φόντο», ανέφερε άρθρο της εφημερίδας Jomhuri Eslami. «Η άρνηση αυτού του γεγονότος δεν θα βοηθήσει».
Οπως έγραψε ο Guardian την ίδια ημέρα, οι διαδηλώσεις, οι οποίες ήδη διήρκεσαν δύο εβδομάδες, συνιστούν τη σοβαρότερη λαϊκή αμφισβήτηση των ηλικιωμένων ηγετών του θεοκρατικού καθεστώτος εδώ και πάνω από μία δεκαετία. Και σε αντίθεση με κινήματα διαμαρτυρίας του παρελθόντος, επικεφαλής των τωρινών κινητοποιήσεων είναι οι γυναίκες.
Αρχικά τις διαδηλώσεις πυροδότησε ο θάνατος μίας νεαρής κούρδισας ενώ αυτή βρισκόταν υπό κράτηση από την αστυνομία ηθών, επειδή δε φόραγε σωστά τη μαντίλα της, ενώ το όνομα της, Μαχσά Αμινί, εξελίχθηκε σε μια ψηφιακή κραυγή για τις συγκεντρώσεις που ακολούθησαν για τον άδικο χαμό της. Στη συνέχεια, όμως, οι εξεγερμένοι, ένας πληθυσμός απογοητευμένος από τους πολιτικούς ελέγχους, την οικονομική απομόνωση και τη στασιμότητα, απηύθυναν ένα ευρύτερο κάλεσμα για αλλαγή.
Οι δυνάμεις ασφαλείας απάντησαν με πραγματικά πυρά και κτηνώδη βία, σκοτώνοντας περισσότερα από 50 άτομα και συλλαμβάνοντας πάνω από 1.500, σύμφωνα με το ίδιο ρεπορτάζ.
Ωστόσο οι Ιρανοί συνέχισαν να βγαίνουν στους δρόμους ενώ αφαίρεσαν ή βανδάλισαν τις φωτογραφίες των δύο ανώτατων ηγετών που κυβέρνησαν μετά την επανάσταση –του αγιατολάχ Χομεϊνί και τώρα του αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ– στα σπίτια, στα σχολεία ή και στα γραφεία τους.
Σε ένα βίντεο από μια τάξη που είδε το φως της δημοσιότητας, ένα κορίτσι διακρίνεται να αντικαθιστά τη φωτογραφία τους με το σύνθημα του κινήματος διαμαρτυρίας. Σε ένα άλλο στιγμιότυπο που κοινοποιήθηκε ευρέως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μία ομάδα εφήβων πόζαρε κάνοντας άσεμνες χειρονομίες προς τους δύο άνδρες.
Σε πλάνα από όλο το Ιράν γυναίκες διακρίνονται να καταλαμβάνουν τους δρόμους με τα μαλλιά τους ελεύθερα και να καίνε τις μαντίλες τους, ενώ στις συγκεντρώσεις κυριάρχησε ένα σύνθημα που προήλθε από τις κούρδισες μαχήτριες: «Γυναίκες. Ζωή. Ελευθερία».
Οπου οι άνθρωποι δεν μπόρεσαν να μετάσχουν ανοιχτά στις πορείες οργάνωσαν διαδηλώσεις σε εσωτερικούς χώρους και ορισμένοι κατάφεραν να «σπάσουν» το κυβερνητικό μπλακ άουτ στο διαδίκτυο και να ανεβάσουν βίντεο και φωτογραφίες από τις εκδηλώσεις τους ή από δράσεις και κινητοποιήσεις όπως οι παραπάνω.
Με φόντο τη μακρά ιστορία χρήσης θανατηφόρου βίας κατά των διαδηλωτών από τις ιρανικές Αρχές, μεταξύ άλλων το 2009 και το 2019, οι κυβερνήσεις της Δύσης κάλεσαν τον Χαμενεΐ να αποφύγει την κλιμάκωση, καθώς το κίνημα εξαπλώνεται και οι κυβερνώντες στην Τεχεράνη εμφανίζονται ολοένα και περισσότερο ανήσυχοι.
Ο Τζο Μπάιντεν δήλωσε ότι «ανησυχεί σοβαρά για τις αναφορές για την εντεινόμενη βίαιη καταστολή». Ηδη η Ουάσιγκτον υποστήριξε πρωτοβουλίες με σκοπό να επιτραπεί και πάλι η πρόσβαση των Ιρανών στο διαδίκτυο, πρόσθεσε ο αμερικανός πρόεδρος. Προειδοποίησε, δε, «με επιπλέον κόστος» τους υπεύθυνους για τη βία κατά των ειρηνικών διαδηλωτών.
Η Γαλλία πίεσε από την πλευρά της ώστε η ΕΕ «να επιβάλει κυρώσεις σε ανώτερους αξιωματούχους» του Ιράν, όπως ανέφερε το Associated Press. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η κυβέρνηση κάλεσε τον ιρανό πρεσβευτή με τον υπουργό Εξωτερικών, Τζέιμς Κλέβερλι, να περιγράφει τα επίπεδα βίας ως «πραγματικά σοκαριστικά».
Η Τεχεράνη προσπάθησε να επιβάλλει σιωπητήριο σε διασημότητες και δημοσιογράφους της χώρας και να αναγκάσει τους απλούς πολίτες να επιστρέψουν στα σπίτια τους, ωστόσο οι προσπάθειές τους δεν απέφεραν καρπούς μέχρι στιγμής, έγραψε η βρετανική εφημερίδα.
Τη Δευτέρα φοιτητές στη συντηρητική πόλη Μασχάντ διαδήλωσαν κατά των μαζικών συλλήψεων στην πρωτεύουσα του Ιράν, υποστηρίζοντας ότι βρέθηκαν υπό κράτηση τόσοι πολλοί σπουδαστές ώστε η πλέον διαβόητη φυλακή της χώρας να μοιάζει περισσότερο με πανεπιστημιούπολη. «Το Πανεπιστήμιο Σαρίφ έχει γίνει φυλακή! Η φυλακή Εβίν έγινε πανεπιστήμιο», φώναξαν.
Προηγήθηκε η μετατροπή του πανεπιστημίου Σαρίφ σε πεδίο μάχης το Σαββατοκύριακο, με τους φοιτητές του να πολιορκούνται από τις δυνάμεις καταστολής και πολλούς από αυτούς να συλλαμβάνονται ή να καταλήγουν στο νοσοκομείο.
Μαθήτριες παρέλασαν στους δρόμους χωρίς τα χιτζάμπ τους, φωνάζοντας «Γυναίκες. Ζωή. Ελευθερία» στην πόλη Καράτζ, δυτικά της πρωτεύουσας, και στην κουρδική πόλη Σανάντα, σύμφωνα με πλάνα που κοινοποιήθηκαν ευρέως –και πάλι μέσω των social media–, όπως τα παρακάτω:
Οι σκηνές αυτές θύμισαν τον απόηχο της Ισλαμικής Επανάστασης του 1979 που έφερε την σημερινή κυβέρνηση στην εξουσία, σχολίασε ο Guardian.
Τότε, όπως και σήμερα, μεγάλος αριθμός γυναικών βγήκε για να διαμαρτυρηθεί κατά της υποχρεωτικής μαντίλας, με τις μαθήτριες του λυκείου να παίζουν καθοριστικό ρόλο, αν και οι διαδηλώσεις τελικά καταπνίγηκαν.
«Because Of»
Στο μεταξύ, δεκάδες ιρανοί δημοσιογράφοι συνελήφθησαν σε μια προφανή προσπάθεια να «πνιγεί» η ενημέρωση γύρω από τις διαδηλώσεις –για τον ίδιο λόγο η κυβέρνηση προσπάθησε να περιορίσει και την πρόσβαση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι οποίοι χρησιμοποιούνται τόσο για την ανταλλαγής ειδήσεων όσο και για την οργάνωση κινητοποιήσεων.
Μάλιστα οι Αρχές δεn δίστασαν να συλλάβουν ακόμη και έναν μουσικό ο οποίος τόλμησε να μελοποιήσει τα συνθήματα και τις φωνές των διαδηλωτών.
Ο Σερβίν Χατζιπούρ, του οποίου το πένθιμο τραγούδι «Baraye» («Because Of») έγινε ο ανεπίσημος ύμνος του κινήματος μέσα σε μια νύχτα, αφέθηκε ελεύθερος με εγγύηση.
Σε μία αναγνώριση του κομβικού ρόλου των γυναικών στο κίνημα που συνταράσσει τη χώρα, οπ Χατζιπούρ τραγούδησε: «Για την αδερφή μου, για την αδερφή σου, για τις αδερφές μας»…