Δύο εκατομμύρια ξένοι εργάτες δούλεψαν στο Κατάρ για να γίνει εκεί το Μουντιάλ – χιλιάδες πέθαναν από τη ζέστη και την εξάντληση, ενώ όσοι επέζησαν έπεσαν θύματα άγριας εκμετάλλευσης | REUTERS/Hamad I Mohammed
Επικαιρότητα

Στο Μουντιάλ του Κατάρ θριάμβευσε ο εργασιακός Μεσαίωνας

Σε έναν μήνα θα αρχίσει το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου στη χώρα του Κόλπου, ωστόσο εκκρεμεί η νομοθετική κάλυψη όσων μεταναστών εργάστηκαν για την κατασκευή των εγκαταστάσεων – Οι αιτιάσεις της Διεθνούς Αμνηστίας
Protagon Team

Στο τελευταίο έγγραφό της πριν από το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου 2022, η Διεθνής Αμνηστία (ΔΑ) προέτρεψε τους κυβερνώντες το Κατάρ να δεσμευτούν εκ νέου για τη μεταρρύθμιση της εργατικής νομοθεσίας. Και αυτό διότι οι παραβιάσεις των δικαιωμάτων των μεταναστών εργατών, Ασιατών κατά βάσιν, συνεχίζονται.

Η Διεθνής Αμνησία ζήτησε και από τη FIFA να δημιουργήσει σε συνεργασία με την κυβέρνηση του Κατάρ ταμείο αποζημίωσης για μετανάστες εργάτες. Το 2017 αναθεωρήθηκε εν μέρει η εκεί εργατική νομοθεσία και βελτιώθηκε κάπως η ζωή των δύο εκατομμυρίων μεταναστών εργατών. Αλλο πράγμα είναι όμως η ύπαρξη του νόμου και άλλο πράγμα είναι η εφαρμογή του. Χιλιάδες εργάτες παραμένουν απλήρωτοι, εργάζονται χωρίς επαρκή ανάπαυση και σε καθεστώς ανασφάλειας, ενώ συναντούν και προβλήματα όταν επιχειρούν προσφυγή στην ντόπια Δικαιοσύνη. Ολα αυτά ενώ χιλιάδες θάνατοι δεν έχουν ερευνηθεί.

Μεταξύ των μεταρρυθμίσεων που τέθηκαν σε ισχύ το 2017 είναι και ο νόμος για τις συνθήκες εργασίας των οικιακών βοηθών, για την ίδρυση εργατικών δικαστηρίων, κ.ά. Το Κατάρ έχει επίσης επικυρώσει δύο συνθήκες για τα ανθρώπινα δικαιώματα, αν και δεν αναγνωρίζει το δικαίωμα των μεταναστών εργαζομένων στον συνδικαλισμό και απαγορεύει την ένταξή τους σε συνδικάτα. Η FIFA καθόρισε πρότυπα εργασίας στα γήπεδα, αλλά αυτά αφορούν λίγους εργάτες. Πολλοί, ιδίως στην ασφάλεια και στην οικιακή εργασία, εξακολουθούν να ζουν σε συνθήκες που συνιστούν καταναγκαστική εργασία. Στην οικιακή εργασία η καθημερινή εργασία είναι 14ωρη ή και 18ωρη και δεν υπάρχει ρεπό. Οι εργαζόμενοι στην ασφάλεια στερούνται την ανάπαυση και αναγκάζονται να εργάζονται με την απειλή κυρώσεων, όπως αυθαίρετες παρακρατήσεις μισθών, ακόμη και κατάσχεση διαβατηρίων. Οι χιλιάδες θάνατοι στα γιαπιά δεν ερευνήθηκαν, αν και πιθανότατα προκλήθηκαν από τις ακραίες θερμοκρασίες. Φυσικά, δεν τίθεται προς το παρόν θέμα αποζημιώσεων.

Οι μετανάστες εργάτες δεν δύνανται να ιδρύουν συνδικάτα, σε απόλυτη αντίθεση με το διεθνές δίκαιο. Οι κοινές επιτροπές που σχηματίζονται και διευθύνονται από εργοδότες αποτελούν μόνο το 2% του εργατικού δυναμικού του Κατάρ. Αυτά τα όργανα παρέχουν στους εργαζομένους κάποια μορφή εκπροσώπησης, όμως χαρακτηρίζονται από ελλείψεις: δεν διαθέτουν μηχανισμούς για συλλογικές διαπραγματεύσεις και δεν παρέχουν στους εργαζομένους τη στοιχειώδη νομική προστασία. Η δε μίζα στα γραφεία ευρέσεως εργασίας από εκείνους που αναζητούν εργασία στο Κατάρ παραμένει διαδεδομένο φαινόμενο.

Οι μεγάλες αλλαγές που εισήχθησαν στο σύστημα, το οποίο έκανε τους εργαζόμενους να εξαρτώνται πλήρως από τον εργοδότη τους, τώρα επιτρέπουν στην πλειοψηφία των μεταναστών εργατών να εγκαταλείψουν τη χώρα ή να αλλάξουν δουλειά χωρίς να χρειάζεται να ζητήσουν άδεια. Ωστόσο, εξακολουθούν να κινδυνεύουν να συλληφθούν ή να απελαθούν αν οι εργοδότες τους ακυρώσουν τη βίζα στο διαβατήριό τους, δεν ανανεώσουν την άδεια παραμονής τους ή τους δηλώσουν απόντες  από την εργασία τους. Αν και η κυβέρνηση του Κατάρ είπε ότι είχε εγκρίνει περισσότερα από 300.000 αιτήματα περί αλλαγής εργασίας από τον Οκτώβριο του 2020, η Διεθνής Αμνηστία έχει τεκμηριώσει αρκετές περιπτώσεις στις οποίες αδίστακτοι εργοδότες χρησιμοποίησαν τις εξουσίες τους για να ακυρώσουν βίζα τους τελευταίους μήνες.