Το τόνισε αμέσως μόλις ανέλαβε τα καθήκοντά της. Για την πρωθυπουργό της Βρετανίας Brexit σημαίνει Brexit και παρά τα όποια σημαντικά προβλήματα που καλείται να αντιμετωπίσει -όπως η πρόθεση της Σκωτίας να πραγματοποιήσει ένα δεύτερο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της- η Τερέζα Μέι έχει έναν και μόνο στόχο: την αποχώρηση της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Αλλά από την έναρξη των διαπραγματεύσεων με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και για τα επόμενα τουλάχιστον δύο χρόνια θα κληθεί να διαχειριστεί πληθώρα πολύπλοκων ζητημάτων.
Οι τύχες των Ευρωπαίων της Βρετανίας
Πρόσφατα, τα βρετανικά ΜΜΕ αναφέρθηκαν στο ενδεχόμενο στέρησης των δικαιωμάτων που απολαμβάνουν σήμερα οι τουλάχιστον τρία εκατομμύρια Ευρωπαίοι που διαμένουν στη Βρετανία αμέσως μετά την έναρξη των συνομιλιών για το Brexit. Η Ντάουνινγκ Στριτ, ωστόσο, έσπευσε να διαψεύσει τις εν λόγω αναφορές με τον εκπρόσωπο της βρετανικής κυβέρνησης να δηλώνει ξεκάθαρα ότι έως τη στιγμή που θα ολοκληρωθεί η όλη διαδικασία για το Brexit δεν πρόκειται να αλλάξει τίποτα όσον αφορά τους ευρωπαίους μετανάστες. Πολλοί, ωστόσο, εμφανίζονται ήδη ιδιαίτερα ανήσυχοι και γι’ αυτό πρόθυμοι να συμπληρώσουν το διαβόητο ερωτηματολόγιο των 85 σελίδων με απώτερο στόχο την έκδοση μόνιμης άδειας διαμονής. Το Λονδίνο από την πλευρά του σίγουρα δεν επιθυμεί να τιμωρήσει τους Ευρωπαίους που βρίσκονται ήδη στη Βρετανία και εγγυάται το σεβασμό των δικαιωμάτων τους. Ζητά επίσης τη διευθέτηση του ζητήματος αμέσως μετά την έναρξη των διαπραγματεύσεων με τις Βρυξέλλες. Απαιτεί, ωστόσο, από τους Ευρωπαίους να αντιμετωπίσουν ανάλογα τους περισσότερους από ένα εκατομμύριο βρετανούς πολίτες που διαμένουν σε χώρες – μέλη της ΕΕ.
Εργασία και Σπουδές
Το μέλλον δεν είναι τόσο ρόδινο για όλους όσους επιθυμούν να μεταβούν στη Βρετανία είτε για να βρουν τη δουλειά που δε βρίσκουν στην υπόλοιπη Ευρώπη είτε για να μορφωθούν. Γιατί τον περασμένο Ιούνιο οι Βρετανοί ψήφισαν υπέρ του Brexit όχι τόσο για να αποχωρήσουν από την ΕΕ αλλά κυρίως για να επανακτήσουν τον απόλυτο έλεγχο των συνόρων τους και να περιορίσουν σημαντικά τον αριθμό των μεταναστών προς τη χώρα τους. Και η κυβέρνηση της Τερέζα Μέι είναι εξίσου ξεκάθαρη και σ’ αυτό το ζήτημα: το Brexit θα σημάνει το τέλος της ελεύθερης μετακίνησης προσώπων. Δεν αποκλείεται, όποτε, να γίνονται δεκτοί στη χώρα μόνον όσοι έχουν ήδη βρει μια θέση εργασίας αλλά σε συγκεκριμένους τομείς με το Λονδίνο να επιθυμεί να επιβάλει ανώτατα όρια στην προσέλευση μεταναστών, αφότου αποφασίσει ποιοι παραγωγικοί τομείς της οικονομίας έχουν ανάγκη από αλλοδαπούς εργαζόμενους. Όσον αφορά τους ευρωπαίους φοιτητές, εάν σήμερα καλούνται να πληρώσουν τα ίδια (έως και 9.000 στερλίνες το χρόνο) με τους Βρετανούς για να σπουδάσουν στα πανεπιστήμιά τους, στο μέλλον ενδέχεται να χρειαστεί να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη και να δαπανήσουν για τη μόρφωσή τους όσο και ένας φοιτητής ή φοιτήτρια από την Ιαπωνία. Ήδη πάντως παρατηρείται μείωση στις αιτήσεις εγγραφής στα βρετανικά πανεπιστήμια.
Τέλος εισόδου στην ΕΕ;
Το να καταστεί η βίζα απαραίτητη για τα ταξίδια των Ευρωπαίων προς τη Βρετανία και των Βρετανών προς τις χώρες της ΕΕ δεν θεωρείται ιδιαίτερα πιθανό. Αλλά οι Βρυξέλλες έχουν ανακοινώσει ότι εξετάζουν το ενδεχόμενο επιβολής ενός τέλους εισόδου στην ευρωπαϊκή επικράτεια της τάξης των πέντε ευρώ και της δημιουργίας ενός συστήματος ηλεκτρονικής καταγραφής όλων των μη ευρωπαίων πολιτών που επιθυμούν να ταξιδέψουν σε χώρες της Ένωσης κατά το αμερικανικό πρότυπο – έως και 72 ώρες πριν από την αναχώρησή τους με προορισμό την Ευρώπη οι ταξιδιώτες, συμπεριλαμβανομένων και των Βρετανών, θα πρέπει να συμπληρώσουν ένα βασικό ερωτηματολόγιο. Η σημαντική πτώση της αξίας της στερλίνας, ωστόσο, σε σχέση με το ευρώ μετά το δημοψήφισμα του Ιουνίου αποτελεί έναν εξαιρετικό λόγο για να επισκεφτεί κανείς τη Βρετανία.
Εκτός της Ενιαίας Αγοράς
Τις περισσότερες δυσκολίες πρόκειται να τις αντιμετωπίσουν όλοι όσοι έχουν εμπορικές σχέσεις με τη Βρετανία. Το Λονδίνο εμφανίζεται πρόθυμο να θυσιάσει την πρόσβαση στην ενιαία αγορά της ΕΕ για να επανακτήσει τον έλεγχο των συνόρων του και να περιορίσει τις μεταναστευτικές ροές. Τέρμα, οπότε, στην ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών. Αλλά το τί ακριβώς θα συμβεί στην πράξη θα εξαρτηθεί από τις διαπραγματεύσεις με τις Βρυξέλλες. Σύμφωνα με το καλύτερο σενάριο, θα επιτευχθεί μια καλή συμφωνία και η Βρετανία, με αντάλλαγμα κάποια συνεισφορά στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, θα διατηρήσει το δικαίωμα πρόσβασης σε κάποιους τομείς της ενιαίας αγοράς – στον κλάδο της αυτοκινητοβιομηχανίας για παράδειγμα. Στην περίπτωση ενός «σκληρού» Brexit, ωστόσο, σημείο αναφοράς θα αποτελούν οι κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου ενώ αναγκαστική θα είναι και η επιβολή δασμών. Στην παρούσα στιγμή αυτό το «κακό» σενάριο είναι αρκετά πιθανό. Ένα «σκληρό» Brexit θα προκαλέσει σημαντικά προβλήματα και στις παγκοσμιοποιημένες αλυσίδες παραγωγής, καθώς η μεταφορά τμημάτων της παραγωγής στη Βρετανία θα καταστεί ασύμφορη.
Το τέλος του Σίτι;
Αποτελεί τον πυρήνα της βρετανικής οικονομίας ενώ οι υπηρεσίες που παράσχει το City του Λονδίνου είναι ζωτικής σημασίας για ολόκληρη την Ευρώπη. Όλες οι μεγάλες εταιρείες εδρεύουν εδώ, τα όποια επιχειρηματικά πρότζεκτ παρουσιάζονται στις όχθες του Τάμεση και οι επενδυτικές τράπεζες είναι γεμάτες με επαγγελματίες από την ηπειρωτική Ευρώπη. Αλλά οι μάνατζερ, οι χρηματιστές και οι τραπεζίτες κινδυνεύουν εξίσου να πληγούν σκληρά από το Brexit. Με την έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ, θα πάψει να υφίσταται και η ισοδυναμία μεταξύ των βρετανικών και των ευρωπαϊκών οικονομικών υπηρεσιών και το Λονδίνο δεν θα αποτελεί πλέον εφαλτήριο για το πέρασμα στην Ευρώπη. Οι αμερικανικές τράπεζες, για παράδειγμα, δεν θα έχουν κανέναν λόγο να χρησιμοποιούν την Βρετανία ως προγεφύρωμα για την οικονομική διείσδυσή τους στην ΕΕ. Με λίγα λόγια, έπειτα από το Brexit, τόσο το κύρος όσο και η επιρροή του City θα περιοριστούν σημαντικά.