Με συγκρατημένη αισιοδοξία προσέρχεται στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, στον απόηχο των προτάσεων που διατύπωσε η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, για την ενέργεια. Ο Πρωθυπουργός θα ταχθεί υπέρ της δέσμης προτάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ώστε να προχωρήσει στο στάδιο της υλοποίησης, αφού εγκριθεί από το συμβούλιο των υπουργών Ενέργειας, προκειμένου να οριστικοποιηθούν οι τεχνικές λεπτομέρειες του μηχανισμού διόρθωσης τιμών.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα επαναλάβει στους ομολόγους του ότι πρέπει να σταλεί ένα σαφές και ενιαίο μήνυμα από τους 27 προς τις αγορές ενέργειας ότι θα προστατεύσουν τους πολίτες και τις επιχειρήσεις απέναντι στις ακραίες διακυμάνσεις των τιμών και ότι οφείλουν να δράσουν αποφασιστικά, έχοντας στο οπλοστάσιό τους και έναν μηχανισμό που θα θέτει ανώτατο όριο στην τιμή του φυσικού αερίου.
Η κυβέρνηση θεωρεί τη δέσμη προτάσεων που παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θετική, σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της ευρωπαϊκής αντιμετώπισης του προβλήματος, που απαιτεί συνολική απάντηση, όπως είχε υπογραμμίσει τον Μάρτιο ο Πρωθυπουργός με την επιστολή του, που περιλάμβανε σχέδιο έξι σημείων, προς την πρόεδρο της Κομισιόν.
Το γεγονός άλλωστε ότι η τιμή του φυσικού αερίου υποχωρεί εν μέρει συνδέεται με το ότι η συζήτηση στην ΕΕ για το όριο τιμής παραμένει ανοικτή.
Στο Μέγαρο Μαξίμου θυμίζουν ότι μετά τη δημοσιοποίηση των προτάσεων, ο κ. Μητσοτάκης είχε καλωσορίσει την πρόταση της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με ένα ολοκληρωμένο πακέτο που περιλαμβάνει δύο προτάσεις που η Ελλάδα είχε κάνει εδώ και καιρό: μηχανισμό διόρθωσης τιμών στο TTF και περιορισμό των διακυμάνσεων στις αγορές παραγώγων ενέργειας. Το ερχόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είναι ευκαιρία να αποκαταστήσουμε τον έλεγχο στις αγορές ενέργειας, θέτοντας όριο στις τιμές και μειώνοντας τις ακραίες διακυμάνσεις. Αυτό μπορεί να είναι αποφασιστικό βήμα στην προσπάθειά μας να μειώσουμε τις τιμές της ενέργειας για τους ευρωπαίους πολίτες και τις επιχειρήσεις».
Επισημαίνουν ακόμη ότι το πρώτο σημείο της προτεινόμενης δέσμης που βασίζεται στην ελληνική πρόταση για την επιβολή πλαφόν στη χονδρική τιμή του φυσικού αερίου αφορά την πρόταση για μηχανισμό διόρθωσης των τιμών στο χρηματιστήριο ενέργειας TTF, σημείο αναφοράς για τις ενεργειακές συναλλαγές, ώστε νοικοκυριά και επιχειρήσεις να μην πλήττονται από υπερβολικές διακυμάνσεις των τιμών. Hδη τον Μάρτιο ο Κυριάκος Μητσοτάκης υπογράμμιζε πως οι διακυμάνσεις αυτές αποτελούν στρέβλωση της αγοράς, δεν ανταποκρίνονται στην προσφορά και στη ζήτηση.
Το πλαφόν, που θα λειτουργεί ως μηχανισμός διόρθωσης των τιμών, θα αφορά το χρηματιστήριο ενέργειας TTF, που αποτελεί σημείο αναφοράς στην Ευρώπη για την τιμολόγηση του εισαγόμενου αερίου. Έτσι, εξηγεί συνεργάτης του Πρωθυπουργού, «νοικοκυριά και επιχειρήσεις δεν θα είναι έρμαια των υπερβολικών και συχνά απότομων διακυμάνσεων, οι οποίες αφενός δεν αντικατοπτρίζουν την προσφορά και τη ζήτηση και αφετέρου δεν αντανακλούν επαρκώς την αυξημένη συμμετοχή του LNG στην ευρωπαϊκή αγορά».
Κυβερνητικές πηγές κρίνουν πως πρόκειται για την ουσία της πρότασης που έκανε ο Κυριάκος Μητσοτάκης με την επιστολή του στην πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, προτείνοντας την επιβολή πλαφόν, που επανήλθε με πρωτοβουλία και άλλων ηγετών και έχει εξασφαλίσει στήριξη από αρκετά κράτη-μέλη.
Η Κομισιόν θα ζητήσει εντολή να καταρτίσει νέο κανονισμό, ο οποίος θα επιτρέψει να διαμορφώσει μηχανισμό διόρθωσης τιμών, να επιβάλει δυναμικό όριο τιμής (πλαφόν) για τις συναλλαγές στο TTF για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, «o μηχανισμός διόρθωσης των τιμών θα καθιερώσει, σε προσωρινή βάση, δυναμικό όριο τιμής για τις συναλλαγές στο TTF. Συναλλαγές σε τιμή υψηλότερη από το δυναμικό όριο δεν θα επιτρέπεται να πραγματοποιούνται στο TTF».
Κυβερνητικές πηγές συμπληρώνουν ότι το δεύτερο σημείο που βασίστηκε σε ελληνική πρόταση (συμπεριλαμβανόταν επίσης στο σχέδιο έξι σημείων του Πρωθυπουργού) αφορά την αντιμετώπιση της υπερβολικής μεταβλητότητας στις αγορές. Πρόκειται για μηχανισμό εξομάλυνσης, μέσω προσωρινού μηχανισμού, της ημερήσιας μεταβλητότητας των τιμών, για να αποτρέπονται ακραίες μεταβολές εντός βραχείας χρονικής περιόδου («circuit breaker»). Σκοπός είναι ο περιορισμός των μεγάλων βραχυπρόθεσμων μεταβολών των τιμών στα χρηματιστήρια παραγώγων ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου.
Ερώτημα παραμένει η στάση που θα τηρήσει τελικά η Γερμανία στη Σύνοδο καθώς εμφανίζεται αρνητική τόσο σε μία παρέμβαση για το όριο τιμών του φυσικού αερίου, όσο και στο «δυναμικό όριο» για το χρηματιστήριο ενέργειας TTF.
Σε κάθε περίπτωση, οι ευρωπαίοι ηγέτες αναμένεται να δώσουν μόνο την «πολιτική κατεύθυνση» και προφανώς δεν θα μπουν σε τεχνικές λεπτομέρειες. Τα επιμέρους σύνθετα τεχνικά ζητήματα θα συζητηθούν στο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας την επόμενη εβδομάδα και στα μέσα Νοεμβρίου, ούτως ώστε ο νέος κανονισμός για τον περιορισμό των τιμών της ενέργειας να τεθεί σε λειτουργία περί τα τέλη Νοεμβρίου με αρχές Δεκεμβρίου.
Ευρωπαίος αξιωματούχος εμφανίστηκε συγκρατημένα αισιόδοξος, τονίζοντας ότι πλέον «ήρθε η ώρα των δράσεων και των αποφάσεων» για το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και ότι οι ευρωπαίοι ηγέτες προσέρχονται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με διάθεση συμβιβασμού, ώστε με ενότητα και αλληλεγγύη να αντιμετωπιστεί η αύξηση των τιμών που πλήττει εδώ και πολλούς μήνες τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις της ΕΕ.