Στην ΕΕ καταγράφηκε αριθμός-ρεκόρ πιθανών υποθέσεων απάτης και λανθασμένης επισήμανσης ελαιόλαδου κατά το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, καθώς οι πληθωριστικές πιέσεις τροφοδότησαν την «κρυφή» αγορά του προϊόντος.
Το κόστος του ελαιόλαδου, όπως γράφει ο Guardian, έχει υπερδιπλασιαστεί από το 2018, με την παραγωγή να πλήττεται από τα ακραία καιρικά φαινόμενα που προκαλούνται από την κλιματική κρίση και άλλους παράγοντες.
Καθώς η τιμή έχει εκτοξευθεί, αυξήθηκε και ο αριθμός των «διασυνοριακών ειδοποιήσεων στην ΕΕ», οι οποίες περιλαμβάνουν περιπτώσεις λανθασμένης επισήμανσης και υποθέσεις ασφάλειας που αφορούν μολυσμένα έλαια.
Κατά το πρώτο τρίμηνο του 2018, η ΕΕ είχαν καταγραφεί μόλις 15 τέτοιες περιπτώσεις. Αυξήθηκαν στις 50 τους πρώτους τρεις μήνες του τρέχοντος έτους, σύμφωνα με τα στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα, βάσει των νόμων περί ελευθερίας της πληροφόρησης.
Ωστόσο, τα κρούσματα αυτά είναι μόνο εκείνα που έχουν εντοπιστεί και αναφερθεί από τα κράτη-μέλη στη γενική διεύθυνση υγείας της ΕΕ. Από τον αριθμό αυτόν παραλείπονται οι εγχώριες περιπτώσεις και η πραγματική κλίμακα της απάτης είναι πιθανότατα πολύ μεγαλύτερη, όπως επισημαίνει ο Guardian. Οι αναφορές περιστατικών περιλάμβαναν έλαια μολυσμένα με μη εγκεκριμένες ουσίες, όπως φυτοφάρμακα, ορυκτέλαια και μια περίπτωση όπου ανακαλύφθηκαν θραύσματα γυαλιού μέσα στο λάδι.
Υπήρξαν επίσης πολλές περιπτώσεις όπου το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο βρέθηκε νοθευμένο, για παράδειγμα με ανάμειξη με έλαια κατώτερης ή φθηνότερης ποιότητας, περιπτώσεις όπου το παρθένο ελαιόλαδο αναγραφόταν ως έξτρα παρθένο (ένα πιο υψηλής ποιότητας μη εξευγενισμένο λάδι με χαμηλότερη οξύτητα), και αρκετές περιπτώσεις παραπλανητικής ή ψευδούς επισήμανσης προέλευσης.
Τον Φεβρουάριο, σε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, η Γερμανία ανέφερε μια περίπτωση ελαιολάδου από το Ισραήλ, κατά την οποία μια ποιότητα λαδιού που θεωρείται ακατάλληλη για ανθρώπινη κατανάλωση χωρίς περαιτέρω εξευγενισμό, κυκλοφορούσε στην αγορά ως «έξτρα παρθένο ελαιόλαδο». Ορισμένα έλαια διέσχισαν πολλά σύνορα, με τη Γερμανία να αναφέρει τον Μάρτιο μια περίπτωση «παραπλανητικής και εσφαλμένης επισήμανσης ελαιολάδου από τη Συρία, μέσω των Κάτω Χωρών».
Από τις 182 κοινοποιήσεις απάτης και μη συμμόρφωσης με το ελαιόλαδο που εστάλησαν στην ΕΕ από τις αρχές του 2023, 54 αφορούσαν προϊόντα από την Ιταλία, 41 από την Ισπανία και 39 από την Ελλάδα.
Η ΕΕ θέσπισε νέους κανόνες για τους ελέγχους συμμόρφωσης με τις προδιαγραφές εμπορίας του ελαιολάδου, καθώς και τις μεθόδους ανάλυσής του, τον Ιούλιο του 2022.
Η ιταλική κεντρική επιθεώρηση για την προστασία της ποιότητας και την πρόληψη της απάτης στα αγροδιατροφικά προϊόντα (ICQRF) κατάσχεσε πέρυσι 380 τόνους ελαιοκομικών προϊόντων αξίας άνω των 2 εκατ. ευρώ, ενώ καταγγέλθηκαν 17 άτομα στις δικαστικές ή διοικητικές αρχές για σοβαρές παραβάσεις που αφορούσαν ψευδή ή ελλιπή επισήμανση ή δόλια εμπορία μη εξαιρετικών παρθένων ελαίων ως «εξαιρετικά παρθένα».
Τον Νοέμβριο, οι ιταλικές αρχές κατέσχεσαν 550.000 κιλά λαδιού που δηλώνονταν ως ελαιόλαδο αλλά στην πραγματικότητα αποτελούνταν από μείγμα φυτικών ελαίων. Η αξία των κατασχεθέντων εμπορευμάτων ήταν περίπου 250.000 ευρώ.