Το σκάνδαλο αποκαλύφθηκε από τον γερμανικό τηλεοπτικό σταθμό, ARD, και τους New York Times. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, 23 αθλητές και αθλήτριες της ομάδας κολύμβησης της Κίνας βρέθηκαν θετικοί στην (απαγορευμένη) ουσία τριμεταζιδίνη, σε έλεγχο που πραγματοποίησε η Chinada (η κινεζική Αρχή για την καταπολέμηση του ντόπινγκ) σε καμπ προετοιμασίας μερικούς μήνες πριν από τους Ολυμπιακούς του Τόκιο. Κανείς δεν τιμωρήθηκε. Ολοι τους συμμετείχαν στους Αγώνες κανονικά. Μάλιστα, εννέα από τους 23 κολυμβητές κατέκτησαν μετάλλιο.
Ανάμεσά τους, η Γιούφεϊ Ζανγκ (δύο «χρυσά») και ο Γουάνγκ Σουν, μόλις ο δεύτερος Κινέζος που θριάμβευσε στην Ολυμπιακή πισίνα. Ο πρώτος ήταν ο Γιάνγκ Σουν, το 2012. Μεγάλη ιστορία… Φέρει το προσωνύμιο «ο Χουντίνι των ελέγχων ντόπινγκ». Ωστόσο, κάποια στιγμή… τα μαγικά του δεν έπιασαν. Από τον Φεβρουάριο του 2020 εκτίει ποινή αποκλεισμού τεσσάρων ετών και τριών μηνών επειδή τον Σεπτέμβριο του 2018 ένας σωματοφύλακάς του κατέστρεψε με σφυρί δείγμα αίματος που του είχαν πάρει σε αιφνιδιαστικό έλεγχο ντόπινγκ στο σπίτι του – το είχαν αποκαλύψει οι Sunday Times. Είχε τιμωρηθεί και στο παρελθόν, για τρεις μήνες. Ολως τυχαίως(;) για χρήση τριμεταζιδίνης: μιας διεγερτικής ουσίας που περιέχουν τα φάρμακα για τη στηθάγχη.
Γιατί η Chinada άφησε ατιμώρητους τους 23 κολυμβητές; Επειδή -λέει- ίχνη αυτής της ουσίας εντοπίστηκαν στην κουζίνα του ξενοδοχείου στο οποίο διέμεναν στη διάρκεια μιας εγχώριας διοργάνωσης στα τέλη του 2020. Το πώς η τριμεταζιδίνη βρέθηκε εκεί και, στη συνέχεια, στο φαγητό των αθλητών (όπως υποστηρίζει), παραμένει μυστήριο. Ενα είναι βέβαιο: ότι οι νέοι, αυστηροί κανονισμοί για το ντόπινγκ προβλέπουν την αντικειμενική ευθύνη των αθλητών για όποια απαγορευμένη ουσία ανιχνευθεί στον οργανισμό τους. Αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση, δεν εφαρμόστηκαν.
Για χρήση TMZ, όπως είναι γνωστή η τριμεταζιδίνη, έχουν επιβληθεί στο παρελθόν βαριές ποινές. Η Ρωσίδα πρωταθλήτρια του καλλιτεχνικού πατινάζ, Καμίλα Βαλίεβα, τιμωρήθηκε με τετραετή αποκλεισμό και αφαίρεση του χρυσού μεταλλίου που είχε κατακτήσει στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς του 2022. Το 2018 η αμερικανίδα κολυμβήτρια, Μάντισιν Κοξ, απέδειξε ότι είχε λάβει την ίδια ουσία εν αγνοία της -την περιείχαν κάποιες «αθώες» βιταμίνες που της είχε δώσει ο γιατρός της-, όμως το γεγονός αυτό αναγνωρίστηκε μόνο ως ελαφρυντικό: έμεινε εκτός αγώνων για έξι μήνες.
Αυτό που «σοκάρει» περισσότερο στην υπόθεση των «23» είναι ο τρόπος με τον οποίο τη διαχειρίστηκαν, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Αντι-ντόπινγκ (WADA) και η World Aquatics (παγκόσμια ομοσπονδία υγρού στίβου). Μετά τις αποκαλύψεις παραδέχτηκαν ότι είχαν ενημερωθεί από την Chinada για τα θετικά δείγματα, όμως συμφώνησαν με τους Κινέζους να μην αποκλειστούν οι αθλητές από τους Αγώνες του Τόκιο. Το χειρότερο; Επέλεξαν να σιωπήσουν. Παρότι, όπως ομολόγησε η WADA στην ανακοίνωση που εξέδωσε, τα κλειστά σύνορα της Κίνας (λόγω της πανδημίας) εκείνη την εποχή, την εμπόδιζαν να διερευνήσει το θέμα. Οσο για την παγκόσμια ομοσπονδία υγρού στίβου, αρκέστηκε να πει πως έμεινε ικανοποιημένη από τις εξηγήσεις που έδωσε η Chinada. Αραγε, έπαιξε κάποιο ρόλο το γεγονός ότι μέγας χορηγός της είναι μια κινεζική εταιρεία;
WADA και World Aquatics δεν έλαβαν υπόψη τους ούτε το ένοχο παρελθόν των Κινέζων, που έχουν μακρά ιστορία στις εξαφανίσεις των θετικών δειγμάτων αθλητών τους. Ηδη, από τη δεκαετία των ‘90s. Με πιο πρόσφατο κρούσμα αυτό του 2016, στο δρόμο για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ρίο ντε Τζανέιρο. Οι Times είχαν αποκαλύψει ότι υπήρχαν πληροφορίες για πέντε θετικά δείγματα κινέζων κολυμβητών. Την αμέσως επόμενη μέρα, η Κίνα αναγκάστηκε να το παραδεχθεί. Είχε κρύψει την αλήθεια για έξι αθλητές της που βρέθηκαν «ντοπέ».
«Το έχουμε ζήσει ξανά και ξανά. Η Κίνα επιμένει να περιφρονεί τους κανόνες που ισχύουν για όλους», δήλωσε στους Sunday Times υψηλόβαθμος αξιωματούχος του βρετανικού αθλητισμού. Ο Τράβις Τάιγκαρτ, πρόεδρος του USADA (του οργανισμού αντί-ντόπινγκ των ΗΠΑ) κατηγόρησε τον WADA κάνοντας λόγο για βρώμικα χέρια που κρύβουν τα τεστ. «Είναι μια πισώπλατη μαχαιριά στους καθαρούς αθλητές», είπε.
Ηταν θυμωμένος. Λογικό. Τα μισά λειτουργικά έξοδα του WADA τα πληρώνει η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή και το μεγαλύτερο μεγάλο μέρος από τα άλλα μισά, η χώρα του. Η οποία έχει χάσει από τους Κινέζους ένα σωρό μετάλλια.