Αυτή την τρομερή για την ευρωπαϊκή ήπειρο εποχή τι ενώνει την Κροατία με την Ουκρανία πέρα από τη θερμή συμπαράσταση της Ευρωπαϊκής Ενωσης στην κυβέρνηση του Βολοντίμιρ Ζελένσκι; Μα, ένα γεμάτο εκρηκτικά ουκρανικό drone σοβιετικής εποχής που στόχευε ανατολικά (τους Ρώσους), ωστόσο κατέληξε στο… Ζάγκρεμπ της Κροατίας πετώντας ανεξέλεγκτο! Και η Ρωσία, που ασφαλώς δεν θέλει να ανοίξει (προς το παρόν, τουλάχιστον) πολεμικές παρτίδες με το ΝΑΤΟ, πώς «κατάφερε» να στείλει δύο δικά της drones, πιο σύγχρονα, σε δύο χώρες της Ατλαντικής Συμμαχίας; Πρόκειται για περιστατικά που ανησύχησαν τους ΝΑΤΟϊκούς επιτελείς, κυρίως για το ευάλωτον της αεράμυνας στις συμμαχικές χώρες, έτσι ξεκίνησε η σχετική έρευνα, όπως έγραψε η Wall Street Journal.
Το ουκρανικό εκρηκτικό drone συνετρίβη δίπλα σε κροατική φοιτητική εστία στις 10 Μαρτίου. Προτού εισέλθει στην Κροατία είχε πετάξει πάνω από άλλες δύο χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ. Τέσσερις ημέρες αργότερα, ένα ρωσικό drone αναγνώρισης και ηλεκτρονικού πολέμου τύπου Orlan-10 κατέπεσε στη Ρουμανία, κάπου 120 χιλιόμετρα μακριά από τα ουκρανικά σύνορα, αφού τελείωσαν τα καύσιμά του. Και την επομένη οι Ρώσοι διέπραξαν και πάλι το ίδιο σφάλμα με ένα άλλο drone, κατασκοπευτικό: εκείνο εκτοξεύθηκε από την Ουκρανία και πέρασε για λίγο στον εναέριο χώρο της Πολωνίας προτού εισέλθει εκ νέου στον ουκρανικό εναέριο χώρο.
Ενας Κροάτης της ευρωπαϊκής υπηρεσίας ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας Eurocontrol, ο Γκόραν Ρετζέποβιτς, είπε ότι το ουκρανικό drone εντοπίστηκε μεν από τις ΝΑΤΟϊκές χώρες της περιοχής, ωστόσο καμία δεν το αναχαίτισε με μαχητικά ή με πυρά εδάφους, αν και ήταν ένα δυνητικώς εχθρικό ιπτάμενο μέσο. Το ΝΑΤΟ επιβεβαίωσε ότι τα συστήματά του εντόπισαν το drone, ωστόσο δεν εξήγησε γιατί αδράνησαν οι επιφορτισμένοι με αναχαιτίσεις τέτοιου είδους μηχανών στρατιωτικοί φορείς.
Κίνδυνος για κάθε πτήση
Πέρα όμως από το στρατιωτικό ενδιαφέρον, τα συγκεκριμένα περιστατικά δείχνουν τους κινδύνους που ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία εγκυμονεί για τις πτήσεις των πολιτικών αεροσκαφών στην Ευρώπη. Στο ζήτημα αυτό, της ασφαλείας των επιβατικών και εμπορικών πτήσεων, ας σημειωθεί ότι πέρα από τα ανεξέλεγκτα drones, οι ηλεκτρονικές συσκευές που χρησιμοποιούν τα εμπόλεμα μέρη στην Ουκρανία παρεμποδίζουν και τις επικοινωνίες των εμπορικών αεροσκαφών. Με επίσημα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ενωσης, τέτοιου είδους προβλήματα διαπιστώθηκαν στους ουρανούς της Φινλανδίας, της Βαλτικής, του Ευξείνου Πόντου, ακόμη και της Ανατολικής Μεσογείου.
Το έβλεπαν και αδρανούσαν
Το ουκρανικό drone που έπεσε στην Κροατία πέταξε περίπου 500 χιλιόμετρα πάνω από τρεις χώρες μέλη του ΝΑΤΟ, την Ουγγαρία, τη Ρουμανία και την Κροατία. Ηταν ένα Tupolev (Tu-141) σοβιετικής εποχής, δηλαδή πολυκαιρισμένο. Η κανονική του χρήση γίνεται για επιτήρηση εδάφους, όμως οι Ουκρανοί του είχαν φορτώσει εκρηκτικά. Οι Ρουμάνοι απολογούμενοι για την ανικανότητά τους να το αναχαιτίσουν είπαν ότι έφταιξαν το ορεινό έδαφος και οι καιρικές συνθήκες. Οι Ούγγροι το εντόπισαν στα στρατιωτικά ραντάρ τους, όμως ουδέν έπραξαν. Κατόπιν οι Κροάτες ήταν τυχεροί που απέφυγαν τα χειρότερα. Ο κροάτης πρόεδρος πάντως, ο Ζόραν Μιλάνοβιτς, επέκρινε τόσο το ΝΑΤΟ όσο και την αεράμυνα του κράτους του.
Τα προβλήματα αεράμυνας του ΝΑΤΟ ίσως έχουν και διαρθρωτική ερμηνεία: η αστυνόμευση των εναερίων χώρων της Ρουμανίας και της Κροατίας γίνεται από την αεροπορική βάση «Τορεόν» της Ισπανίας, ενώ ο ουγγρικός εναέριος χώρος αστυνομεύεται από ένα κέντρο ελέγχου που βρίσκεται επί γερμανικού εδάφους.