Στην προκαταρκτική έκθεσή τους οι παρατηρητές του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), το πόρισμα των οποίων αναμένει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ασκείται σκληρή κριτική στις τουρκικές αρχές για τη διαδικασία του δημοψηφίσματος.
Οπως επισημαίνουν, μεταξύ άλλων, η ψηφοφορία έλαβε χώρα σε ένα «άνισο» περιβάλλον, καθώς τα δύο στρατόπεδα δεν είχαν «ίσες ευκαιρίες», οι πολίτες δεν ενημερώθηκαν αμερόληπτα για ζητήματα-κλειδιά, ενώ οι περιορισμοί που επιβλήθηκαν σε θεμελιώδεις ελευθερίες, οι συλλήψεις δημοσιογράφων και το κλείσιμο μέσων ενημέρωσης είχαν αρνητικές επιπτώσεις στην πλουραλιστική ενημέρωση των πολιτών.
«Σε γενικές γραμμές, το δημοψήφισμα δεν στάθηκε επάξια στα στάνταρ του Συμβουλίου της Ευρώπης. Το νομικό πλαίσιο ήταν ανεπαρκές για μία αυθεντικά δημοκρατική διαδικασία», είπε ο επικεφαλής της αποστολής, Σέζαρ Φλορίν Πρέδα.
Οι παρατηρητές επέκριναν έντονα και το γεγονός ότι η προεκλογική περίοδος και το δημοψήφισμα έλαβαν χώρα υπό το καθεστώς έκτακτης ανάγκης που κηρύχθηκε στην Τουρκία πριν από εννέα μήνες, μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του περασμένου Ιουλίου.
Οπως αναφέρουν, οι υφιστάμενες προστασίες δεν ήταν επαρκείς προκειμένου να διασφαλίσουν μία πλήρως δημοκρατική διαδικασία, ενώ ειδικά στις επαρχίες, κατά τόπους κυβερνήτες είχαν χρησιμοποίησαν τις εξουσίες που τους προσέδωσε η κατάσταση συναγερμού «προκειμένου να περιορίσουν περαιτέρω τα δικαιώματα της συνάθροισης και έκφρασης».
«Κατάσταση έκτακτης ανάγκης δεν πρέπει ποτέ να χρησιμοποιείται ώστε να υπονομευτεί το κράτος δικαίου», είπε ο κ. Πρέδα.
Οσον αφορά τις καταγγελίες της αντιπολίτευσης για την απόφαση της Ανώτατης Εκλογικής Επιτροπής να προσμετρήσει μη σφραγισμένα ψηφοδέλτια, η έκθεση κάνει λόγο για σημαντική αλλαγή στις οδηγίες για την εγκυρότητα των ψηφοδελτίων που «υποβάθμισε μία σημαντική δικλείδα ασφαλείας» και ήλθε σε αντίθεση με τον νόμο.
Τη «νοοτροπία των σταυροφόρων της Δύσης» καταδίκασε ο τούρκος πρόεδρος, Ταγίπ Ερντογάν, φτάνοντας στην Aγκυρα και με αφορμή την κριτική που άσκησαν οι ευρωπαίοι παρατηρητές στις συνθήκες διεξαγωγής του δημοψηφίσματος. Υποσχέθηκε ότι τα πράγματα θα πάνε καλύτερα αφού τεθεί σε ισχύ η συνταγματική αναθεώρηση.
Mόλις έφθασε στο αεροδρόμιο Εσένμπογκα στην Αγκυρα κατά την επιστροφή του στην τουρκική πρωτεύουσα από την Κωνσταντινούπολη, πλήθος υποστηρικτών του τον υποδέχθηκε.
«Η νοοτροπία των σταυροφόρων της Δύσης και εκείνοι που τους υπηρετούν εδώ στην πατρίδα επιτέθηκαν σε εμάς», τόνισε ενώπιον του ενθουσιώδους πλήθους, απαντώντας στις επικρίσεις των παρατηρητών. Ο επικεφαλής του τουρκικού κράτους, η αυτοκινητοπομπή του οποίου διέσχισε τους δρόμους της Αγκυρας με κατεύθυνση το προεδρικό μέγαρο, υπό τις επευφημίες χιλιάδων ανθρώπων που είχαν κατακλύσει τα πεζοδρόμια κατά μήκος της διαδρομής για να τον χαιρετίσουν, δεν έδωσε από την άλλη καμία απάντηση στις κατηγορίες των δύο μεγαλύτερων κομμάτων της αντιπολίτευσης που κατήγγειλαν παρατυπίες κατά τη διάρκεια του δημοψηφίσματος.
Αψηφώντας τις σφοδρές επικρίσεις, το κυβερνών κόμμα ήδη ανακοίνωσε ότι θα προτείνει στα τέλη Απριλίου στον Ερντογάν να επιστρέψει στους κόλπους του, κάτι που προβλέπει η συνταγματική αναθεώρηση, αφού έως σήμερα ο πρόεδρος δεν μπορούσε να είναι μέλος ενός κόμματος.