«Πρόθεσή μου δεν είναι να διχάσω την ελληνική κοινωνία. Αυτό που θέλουμε να κάνουμε είναι να διευθετήσουμε ένα ζήτημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ισότητας. Να αναγνωρίσουμε νομικά μια πραγματικότητα που υφίσταται και στη χώρα μας».
Ηταν η εξήγηση –μία ακομη– του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στο πλαίσιο της καθιερωμένης κυριακάτικης ανάρτησής του στο Facebook για τα ελατήρια της κατάθεσης της κυβερνητικής ρύθμισης για τον γάμο και την τεκνοθεσία των ομόφυλων ζευγαριών και προς άμβλυνση των ήδη δηλωμένων αντιδράσεων εντός της ΚΟ της Νέας Δημοκρατίας, στις 18.30 είναι προγραμματισμένο στα γραφεία του κόμματος στην Πειραιώς το πρώτο «κοινοβουλευτικό μασάζ» από τον εισηγητή του νομοσχεδίου, υπουργό Επικρατείας Ακη Σκέρτσο.
Μαζί του θα είναι ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Παύλος Μαρινάκης, και η γραμματέας της ΝΔ, Μαρία Συρεγγέλα, όπως επίσης οι δύο αντιπρόεδροι της ΝΔ, Αδωνις Γεωργιάδης και Κωστής Χατζηδάκης, οι οποίοι αμφότεροι έχουν ταχθεί υπέρ του νομοσχεδίου.
Το «παρών» στην ενημέρωση του πρώτου γκρουπ βουλευτών (θα ακολουθήσει ένα ακόμη) αναμένεται να δώσουν και μέλη του υπουργικού συμβουλίου που εκφράζουν επιφυλάξεις για το περιεχόμενο της ρύθμισης, ιδίως για το ζήτημα της τεκνοθεσίας.
Οσο για τους πιο hardcore αντιδρώντες, όπως για παράδειγμα τον έτερο υπουργό Επικρατείας Μάκη Βορίδη, πληροφορίες θέλουν τον Πρωθυπουργό να έχει κατ’ ιδίαν συνάντηση μαζί του «για να συζητήσουν τον περαιτέρω χειρισμό του θέματος», στη σκιά βέβαια της ατάκας του κ. Βορίδη (μιλώντας στο «Βήμα») ότι «δεν θα χάσει η Βενετιά βελόνι», αν δεν ψηφίσει και τελικά φύγει από την κυβέρνηση…
Ερωτηθείς αν πρέπει να παραμείνει ο κ. Βορίδης στην κυβέρνηση σε περίπτωση που τελικά καταψηφίσει, ο κ. Σκέρτσος αρκέστηκε να πει, το πρωί της Δευτέρας, σε τηλεοπτική του εμφάνιση στον ΣΚΑΪ, ότι «δεν τίθενται τέτοια ζητήματα σε αυτή τη φάση» και ότι «αυτό που προέχει είναι η ενημέρωση».
Εσπευσε ωστόσο να σημειώσει ότι οι υπουργοί έχουν αυξημένη ευθύνη στήριξης των νομοθετικών πρωτοβουλιών.
Οσον αφορά τις αιχμές του Αντώνη Σαμαρά, ο υπουργός Επικρατείας απάντησε λέγοντας ότι ο κ. Μητσοτάκης δεν έκρυψε ποτέ ότι η ρύθμιση βρίσκεται στο πρόγραμμά μας και «όλοι οφείλουμε να ξέρουμε σε ποια πλατφόρμα εκλέχθηκε η ΝΔ».
«Ο Πρωθυπουργός υπήρξε σαφής, δεν υπάρχει άσπρο και μαύρο και σεβόμαστε την άποψη εκείνων που διαφωνούν, αλλά λέμε ότι η Ελλάδα πρέπει να κάνει αυτό που έχουν κάνει 36 χώρες του κόσμου, 20 στην Ευρώπη ως προς τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών και 22 χώρες στην Ευρώπη και 39 στον κόσμο ως προς την τεκνοθεσία», παρατήρησε ο κ. Σκέρτσος, για να συμπληρώσει επί του προκειμένου:
«Είμαστε κυβέρνηση που δουλεύουμε για όλους του πολίτες. Θα υπάρξει ψήφος κατά συνείδηση για τους βουλευτές, αλλά σε ό,τι αφορά τους υπουργούς που συμμετέχουν, έχουν αυξημένη ευθύνη στήριξης των νομοθετικών πρωτοβουλιών».
Οσο για τη συνάντηση της… πειθούς στα γραφεία της οδού Περαιώς, o κ. Σκέρτσος έκανε λόγο για μια πάγια θεσμική διαδικασία ενημέρωσης των βουλευτών, η οποία γίνεται παγίως από τον επισπεύδοντα υπουργό στα μέλη της κοινοβουλευτικής ομάδας.
«Στην Ελλάδα από το 1946 ένας άνδρας μόνος του, όπως και μία γυναίκα, μπορεί να υιοθετήσει ανεξαρτήτως σεξουαλικού προσανατολισμού. Υπάρχουν ομοφυλόφιλοι που έχουν παιδιά και δεν μπορεί να αναγνωριστεί εντός της σχέσης. Επεκτείνουμε ένα αστικό δικαίωμα ως προς τον πολιτικό γάμο που πρόκειται για μία σύμβαση και δεν επιτρέπεται να υπάρχουν διακρίσεις. Θέλουμε να λύσουμε τη διάκριση, το στίγμα», εξήγησε για τον στόχο της ρύθμισης, χαρακτηρίζοντας καλοδεχούμενη τυχόν στήριξη της αντιπολίτευσης: «Τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν γνωρίζουν κομματικούς φραγμούς και θα ήταν καλοδεχούμενη η στήριξη από την πλευρά της αντιπολίτευσης».
Τρεις ερωτήσεις και απαντήσεις
Παράλληλα ο κ. Σκέρτσος ανέφερε σε ανάρτησή του τρεις ερωτήσεις και απαντήσεις που εξηγούν γιατί η προστασία των παιδιών εντός του Συμφώνου Συμβίωσης είναι ατελέσφορη και εισάγει μια νέα διάκριση σε βάρος τους που δεν προστατεύει εν τέλει τα δικαιώματά τους, όπως είναι και το ζητούμενο.
1. Αν το πρόβλημα είναι πού θα πάει το παιδί αν πεθάνει ο αναγνωρισμένος γονέας, αυτό μπορεί να λυθεί και με μια πρόβλεψη ότι σε τέτοιες περιπτώσεις θα αναλαμβάνει κηδεμόνας ο/η σύντροφός του (σε σύμφωνο συμβίωσης). Γιατί λοιπόν δεν αρκεί αυτό και χρειάζεται να θεσπίσουμε γάμο και υιοθεσία;
Γιατί απλούστατα ο κηδεμόνας (κατ’ ακριβολογία ο επίτροπος, δεν υφίσταται στο δίκαιό μας ο όρος κηδεμόνας) ΔΕΝ είναι ούτε ποτέ μπορεί να θεωρηθεί γονέας. Επίτροπο έχουν τα ορφανά παιδιά, εδώ μιλάμε για παιδιά που έχουν γονέα και εμείς ως πολιτεία θα τους τον στερήσουμε; Έχουμε δηλαδή έναν άνθρωπο ο οποίος ήδη μεγαλώνει ένα παιδί ως γονέας και, κυρίως, θέλει να αναλάβει υπεύθυνα και συνειδητά όλες τις νομικές και ουσιαστικές υποχρεώσεις που συνοδεύουν αυτή τη σχέση, και η πολιτεία θα του λέει υποκριτικά: όχι, θα είσαι απλά επίτροπος, σαν να είναι κάποιο ίδρυμα; Δεν στιγματίζει αυτά τα παιδιά μια τέτοια λογική; Σε ένα παιδί μάλιστα που βίωσε την τραγική απώλεια του ενός -αναγνωρισμένου- γονέα, λέμε ότι δεν θα έχει καθόλου γονέα, αλλά επίτροπο; Είναι προς το συμφέρον του παιδιού αυτό; Είναι παράλογο ενώ υπάρχουν άνθρωποι που θέλουν να αυτοδεσμευθούν και να παντρευτούν τον ή τη συντροφό τους υιοθετώντας το παιδί του/της και αναλαμβάνοντας περισσότερες υποχρεώσεις έναντι αυτού, η Πολιτεία να τον/την εμποδίζει. Παράλογο, άδικο και κυρίως υποκριτικό.
Αλλά ας δούμε και τις πρακτικές διαφορές που υπάρχουν μεταξύ επιτροπείας και γονεϊκής σχέσης: Η επιτροπεία δεν δημιουργει συγγένεια. Το παιδί έχει πολύ λιγότερα δικαιώματα έναντι του επιτρόπου και η σχέση αυτή σταματά όταν ενηλικιωθεί. Άρα δεν έχει δικαίωμα διατροφής έναντι του επιτρόπου ούτε πριν ούτε μετά την ενηλικίωση (συχνά υπάρχει τέτοια υποχρέωση για τους γονείς, πχ όταν τα παιδιά σπουδάζουν) ή κοινωνικοασφαλιστικές παροχές (πχ. δεν μπορεί να εγγραφεί το παιδί ως έμμεσο ασφαλισμένο μέλος στον ασφαλιστικό φορέα του επιτρόπου) και βέβαια δεν μπορεί να κληρονομήσει τον επίτροπο (παρά μόνο με διαθήκη, εφόσον δηλαδή το θελήσει ο επίτροπος, και μάλιστα θα τον κληρονομήσει ως “εξωτικός” δηλαδή με πολλαπλάσια φορολόγηση). Είναι όλα αυτά προς το συμφέρον του παιδιού;
2. Ωραία λοιπόν, τότε γιατί δεν μπορεί να θεσπιστεί μια νέα σχέση “κηδεμονίας” για τον ή την σύντροφο (με σύμφωνο συμβίωσης) του αναγνωρισμένου γονέα, που θα λύνει αυτά τα προβλήματα;
Ποιά χώρα στον κόσμο έχει λύσει αυτά τα προβλήματα με αυτόν τον τρόπο; 39 χώρες έχουν νομοθετήσει την ισότητα στην υιοθεσία, και η Ελλάδα θα είναι η μοναδική που θα δημιουργήσει ένα καινούριο πλαίσιο, διαφορετικό από όλες τις άλλες χώρες, πρωτότυπο στον κόσμο;
Κατ’ αρχάς αν ιδρύαμε μια νέα “οικογενειακή” σχέση, όπως αυτή που προτείνετε, θα άλλαζε όλο το οικογενειακό δίκαιο, θα περιελάμβανε αναγκαστικά και τα ετερόφυλα ζευγάρια και θα δημιουργούσε πάρα πολλά νέα ζητήματα, πιο πολλά από αυτά που επιδιώκει να λύσει.
Επίσης, η “κηδεμονία” θα ισχύει μόνο μετά το θάνατο του αναγνωρισμένου γονέα; Αν ναι, μια τέτοια “λύση” καθόλου δεν λύνει τα προβλήματα ως προς τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του μη αναγνωρισμένου γονέα, σε ομαλές συνθήκες, δηλαδή όσο ο αναγνωρισμένος γονέας βρίσκεται στη ζωή (νοσοκομείο, σχολείο, συνοδεία σε δραστηριότητες, μη υποχρέωση διατροφής σε περίπτωση λύσης του συμφώνου συμβίωσης κλπ). Εξάλλου, δεδομένου ότι μια τέτοια ρύθμιση θα ισχύει αναγκαστικά και για τα ετερόφυλα ζευγάρια, δεν είναι κατανοητό γιατί θα πρέπει το άλλο μέρος του συμφώνου συμβίωσης να γίνεται αυτόματα κηδεμόνας του παιδιού όταν πεθαίνει ο ένας γονέας. Το παιδί μπορεί να έχει άλλον γονέα, ή άλλους συγγενείς που μπορεί να πάει το παιδί (τα ετερόφυλα ζευγάρια όταν θέλουν να λύσουν αυτά τα θέματα συνάπτουν γάμο και προχωρούν σε υιοθεσία).
Αν από την άλλη η πρόταση είναι να θεσπιστεί μια νέου είδους “συγκηδεμονία” του συντρόφου του αναγνωρισμένου γονέα (εντός συμφωνου συμβίωσης) όσο βρίσκεται και ο άλλος, αναγνωρισμένος γονέας, στη ζωή, αυτό αφ’ ενός θα επηρεάσει και τα ετερόφυλα ζευγάρια, που δεν είναι αναγκαστικά επιθυμητό, και αφ’ετέρου, στην ουσία συνομολογούμε ότι θέλουμε μια νέα νομική σχέση που θα έχει ακριβώς τα ίδια στοιχεία (δικαιώματα, υποχρεώσεις) με τη γονεϊκή, αλλά θα τη βαφτίσουμε κάπως αλλιώς. Έτσι, η εφεύρεση μιας νέας οικογενειακής έννομης σχέσης υπό το πλαίσιο του συμφώνου συμβίωσης και ειδικά για τα ομόφυλα εντείνει την ανισότητα που βιώνουν τα παιδιά των οικογενειών αυτών.
3. Τότε γιατί απλά δεν αλλάζουμε το Σύμφωνο Συμβίωσης ώστε να επιτρέπει την υιοθεσία του παιδιού του συντρόφου;
Αυτό από τη μία πλευρά θα έλυνε το πρόβλημα των παιδιών όμως θα διατηρούσε μια άδικη, αθέμιτη διάκριση εις βάρος των ομόφυλων ζευγαριών, που δεν θα μπορούν να συνάψουν γάμο όπως όλοι οι υπόλοιποι συμπολίτες μας. Αλλά και δεν απαντά στις ενστάσεις όσων είναι εναντίον του δικαιώματος της υιοθεσίας που απορρέει από τον γάμο, διότι ουσιαστικά τις αναπαράγει, απλά στα πλαίσια του συμφώνου.