Είναι 82 ετών αλλά εξακολουθεί να συμπαρασύρει τους συνομιλητές της. Σαν ένα από τα κύματα μέσα στα οποία πέρασε σημαντικό μέρος της ζωής της. Παρότι διανύει την ένατη δεκαετία της, αυτή η «Γηραιά Κυρία» των ωκεανών όλου του κόσμου, εξακολουθεί να είναι τόσο ενεργητική γιατί επείγεται, γιατί πρέπει, όσο ακόμα υπάρχει χρόνος, να μεταδώσει το μήνυμά της σε όσους περισσότερους μπορεί: «Οι άνθρωποι δεν το συνειδητοποιούν, αλλά κόβεται η αναπνοή της θάλασσας, ο ωκεανός πεθαίνει. Σήμερα, ωστόσο, διαθέτουμε τις γνώσεις, μπορούμε ακόμα να επιλέξουμε! Και πρέπει να το κάνουμε σήμερα, όχι αύριο, αν θέλουμε να σώσουμε τους ωκεανούς όλοι μαζί».
Η Σίλβια Ερλ την προηγούμενη εβδομάδα βρέθηκε στη Ρώμη για να συμμετάσχει σε ένα Φεστιβάλ Επιστημών που διοργανώθηκε υπό την αιγίδα του National Geographic και του βρετανικού δικτύου Sky. Και κατά την παρέμβασή της, επισημαίνει η La Repubblica (με συνδρομή), δεν είπε κάτι καινούργιο αλλά επανέλαβε με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο ότι «ο άνθρωπος πνίγει τις θάλασσες με πλαστικά, τις καταστρέφει με τις γεωτρήσεις, τα πλάσματα της θάλασσας εξαφανίζονται. Αλλά δεν είναι αργά: έως τώρα η φύση φρόντιζε εμάς, τώρα ήρθε η ώρα να ανταποδώσουμε τη χάρη, να συμφιλιωθούμε με το περιβάλλον».
Λαμβάνοντας υπόψη όλα όσα έχει κάνει στη ζωή της αυτή η αεικίνητη, πραγματικά, ακτιβίστρια, δύσκολα κάποιος δεν πείθεται για τις προθέσεις της. Καταδύεται για περισσότερα από 60 χρόνια, έχοντας διανύσει συνολικά κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας περισσότερες από 6.000 ώρες, ενώ υπήρξε η πρώτη γυναίκα που παρουσίασε στο ευρύτερο κοινό «τον γαλαξία ζωής (που υπάρχει) εκεί κάτω». Γίνεται απόλυτα κατανοητό, οπότε, γιατί οι New York Times την αποκαλούν η «Αυτής Βαθύτητα». Η πολυβραβευμένη ωκεανογράφος κατασκεύασε και πλοήγησε το υποβρύχιο «Deep rover», το 1964 συμμετείχε μόνη της «μαζί με 70 άνδρες» σε μια ιστορική αποστολή, έζησε επί δύο εβδομάδες «ανάμεσα στα ψάρια» και διηύθυνε το Εθνικό Κέντρο Ωκεανογραφίας των Ηνωμένων Πολιτειών.
«Αλλά τότε, εκείνα τα τα χρόνια, ήμασταν αδαείς. Εξερευνούσαμε τους ωκεανούς όντας συγκλονισμένοι από την υπερβολική ζωή που υπήρχε, επρόκειτο για την Εδέμ την οποία ο άνθρωπος νόμιζε πως μπορεί να εκμεταλλεύεται αέναα. Σήμερα είμαστε πιο τυχεροί. Γνωρίζουμε ότι οι ωκεανοί επηρεάζουν το κλίμα μας, ότι μας επιτρέπουν να αναπνέουμε. Αλλά κάτω από αυτήν την επιφάνεια οι πόροι εξαντλούνται. Οι μισοί από τους κοραλλιογενείς υφάλους έχουν εξαφανιστεί. Τα ύδατα έχουν οξειδωθεί, κυριαρχεί το πλαστικό. Είδα ξανά συγκεκριμένες περιοχές στην Αυστραλία και την Ινδονησία, έπειτα από δεκαετίες, νεκρές. Εάν συνεχίσουμε έτσι, θα καταλήξουμε ένας κόσμος δίχως ωκεανούς, όπως ο Αρης» προειδοποιεί η η θρυλική εξερευνήτρια και προστάτιδα της «μπλε καρδιάς» του πλανήτη.
Παρά τα πολλά χρόνια που φέρει στην πλάτη της, η Σίλβια Ερλ δεν μπορεί πλέον να θυμηθεί πότε ήταν η τελευταία φορά που καταδύθηκε και δεν εντόπισε πλαστικά απορρίμματα και λοιπά ίχνη της ανθρώπινης παρέμβασης. Στις αρχές του αιώνα, πριν από μια εικοσαετία περίπου, στον Ατλαντικό Ωκεανό κολυμπούσαν χιλιάδες ερυθροί τόνοι, ενώ σήμερα έχει εξαφανιστεί το 90% αυτών.
Κατά τη διάρκεια της διάσκεψης για τους ωκεανούς που έλαβε χώρα στην ιταλική πρωτεύουσα, οι συμμετέχοντες, συμπεριλαμβανομένου και του διευθυντή του National Geographic Society Γκάρι Κνελ, υπογράμμισαν την ανάγκη για «μια παγκόσμια συνεισφορά, για διάλογο με τη βιομηχανία του πλαστικού, για μια διάσκεψη για τους ωκεανούς ανάλογη με εκείνη του Παρισιού για το κλίμα». Και η Σίλβια Ερλ δηλώνει αισιόδοξη. Με την προϋπόθεση, όμως, ότι οι άνθρωποι θα αντιληφθούν την κρισιμότητα της κατάστασης, καταργώντας τα πλαστικά είδη μιας χρήσης, τερματίζοντας τις γεωτρήσεις, λαμβάνοντας μέτρα κατά της υπεραλιείας. «Πρέπει να ξεκινήσουμε να πράττουμε. Αρχίζοντας από τις κυβερνήσεις».
«Πρέπει να σταματήσουμε να βλέπουμε τη θάλασσα ως προϊόν και να επιλέξουμε να την προστατεύσουμε. Εμείς ξεκινήσαμε (το project) Mission Blue και μπορούν όλοι να συνεισφέρουν: η ιδέα αφορά τη δημιουργία “hopespots”, σημείων ελπίδας, προστατευόμενων περιοχών πολλών χιλιομέτρων στις οποίες απαγορεύονται η αλιεία, οι γεωτρήσεις, η μόλυνση. Θα τις μελετήσουμε ώστε να τις αναγεννήσουμε. Αλλά σήμερα αποτελούν μόλις το 6%, είναι πολύ λίγες» κατέληξε η «Γηραιά Κυρία» των ωκεανών.
Η «Αυτής Βαθύτητα»
Η Σίλβια Ερλ, η «Αυτής Βαθύτητα» σύμφωνα με τους New York Times, γεννήθηκε στο Νιου Τζέρσι τον Αύγουστο του 1935 και θεωρείται η σημαντικότερη ωκεανογράφος εν ζωή. Υπήρξε διευθύντρια του National Oceanic and Atmospheric Administration των ΗΠΑ.
Η αποστολή της -μέσω του project Mission Blue- επιδιώκει την προστασία των ωκεανών μέσω της ευαισθητοποίησης της παγκόσμιας κοινής γνώμης.
Στόχος της είναι έως το 2020 να προστατεύεται το 20% των θαλασσών όλου του κόσμου μέσω της δημιουργίας «hope spots», ζωνών, δηλαδή, όπου θα είναι δυνατή η αποκατάσταση της βιοποικιλότητας των ωκεανών.
Σήμερα οι προστατευόμενες περιοχές όπου απαγορεύεται οποιαδήποτε ανθρώπινη δραστηριότητα αποτελούν μόλις το 6% των θαλασσών όλου του κόσμου, με τα «σημεία ελπίδας» να ανέρχονται σε τουλάχιστον ενενήντα.
Οι θάλασσες και οι ωκεανοί
71% το ποσοστό της επιφάνειας της Γης που καλύπτεται από νερό. Περισσότερο από το 70% του οξυγόνου που αναπνέουμε προέρχεται από τους ωκεανούς.
80% το ποσοστό της θαλάσσιας μόλυνσης για την οποία ευθύνεται ο άνθρωπος.
800 τα είδη που έχουν πληγεί από τα απορρίμματα που ρίχνονται στη θάλασσα και κάθε χρόνο προκαλούν τον θάνατο ενός εκατομμυρίου πτηνών, 100.000 θηλαστικών και θαλάσσιων χελωνών.
8 εκατομμύρια οι τόνοι πλαστικού που κάθε χρόνο καταλήγουν στους ωκεανούς όλου του κόσμου. Με αυτόν τον ρυθμό, έως το 2050 στις θάλασσες θα υπάρχουν περισσότερα πλαστικά σωματίδια παρά ψάρια.