Διαστάσεις σοβαρής πολιτικής αναταραχής φαίνεται να λαμβάνουν στη Σερβία οι διαμαρτυρίες κατά της επαναλειτουργίας του γνωστού ορυχείου λιθίου της βρετανο-αυστραλιανής εταιρείας Rio Tinto. Οι μεν διαμαρτυρόμενοι ισχυρίζονται ότι τυχόν εξορύξεις θα μολύνουν με τοξικά στοιχεία τα νερά των ποταμών, το υπέδαφος και την επιφάνεια της γης, οι δε κυβερνητικοί ότι οι συγκεκριμένες διαδηλώσεις είναι κατ’ επίφασιν οικολογικές και στην πραγματικότητα καθαρά πολιτικές, υποκινούμενες από τη Δύση με σκοπό την αποσταθεροποίηση και την «απορωσοποίηση».
Κατά τους κυβερνώντες στο Βελιγράδι πρόκειται για το «πραξικόπημα του λιθίου», το οποίο «είναι μέρος του υβριδικού πολέμου κατά της Σερβίας, που εξαπέλυσε η Δύση». Οι διαδηλωτές, πάντως, δεν ανεμίζουν σημαίες της Ευρωπαϊκής Ενωσης ούτε των ΗΠΑ ή νεοναζιστικές, και κατά τούτο δεν μοιάζουν με τους εξεγερθέντες της πλατείας Μαϊντάν του Κιέβου.
Ωστόσο ο πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς απειλεί να καταστείλει τις διαδηλώσεις και επιπροσθέτως αναλύει την κατάσταση ως εξής: «Πραξικόπημα λιθίου το λένε. Οπως εκείνο του χαλκού που έγινε στη Χιλή του Αλιέντε, όπως εκείνο του ουρανίου που έγινε στον Νίγηρα, όπως εκείνο των διαμαντιών στη Λιβερία. Θα αποκαταστήσουμε την τάξη. Δεν θα περάσει η τρομοκρατία μιας μειοψηφίας εναντίον της πλειοψηφίας».
Ο δε φιλοκυβερνητικός Τύπος σιγοντάρει: «Προσοχή! Αυτό είναι ένα νέο Μαϊντάν, μεταμφιεσμένο σε διαμαρτυρία του πεζοδρομίου. Η Αμερική θέλει να εκδιώξει τον Βούτσιτς, όπως έκανε με τον Γιανουκόβιτς στην Ουκρανία το 2014». Κατά την Corriere della Sera, που ασχολήθηκε με τα τεκταινόμενα, ο Βούτσιτς φέρεται να είπε και τα εξής: «Δεν αιφνιδιαστήκαμε από τις διαδηλώσεις. Είχαμε προειδοποιηθεί από τις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες ότι θα υπάρξει μαζική αναταραχή και πραξικόπημα».
Οι Ιταλοί πανηγύρισαν τη συμμετοχή στις διαδηλώσεις εν μέσω θερινού καύματος και τις κραυγές του πλήθους: «Προδοσία! Η υγεία μας είναι σημαντικότερη από τα λεφτά σας!» Αν λειτουργήσει το ορυχείο, θα είναι το μεγαλύτερο στην Ευρώπη. Θα δουλέψουν εκεί 20.000 Σέρβοι και η παραγωγή του θα ανέρχεται σε 58.000 τόνους ετησίως, ποσότητα ικανή για την κάλυψη του 90% των αναγκών της Ευρώπης και για την παραγωγή μπαταριών για ένα εκατομμύριο ηλεκτρικά αυτοκίνητα κάθε χρόνο.
Ο εν λόγω «σερβικός θησαυρός» έχει καταστεί το αντικείμενο του πόθου όλων των μεγάλων αυτοκινητοβιομηχανιών, από τη Mercedes μέχρι τον όμιλο Stellantis και από τους Κινέζους μέχρι τη Volkswagen. Η σύμβαση εκμετάλλευσης του ορυχείου έχει υπογραφεί με τη Rio Tinto, εταιρεία γνωστή για την αδιαφορία της περί τα οικολογικά ζητήματα. Προσφάτως η σύμβαση αυτή επικυρώθηκε ως νόμιμη από το σερβικό Συνταγματικό Δικαστήριο.
Παρά το γεγονός ότι η Σερβία είναι φιλικότατη χώρα προς τη Ρωσία και την Κίνα, η κυβέρνηση του Βελιγραδίου επέλεξε να υπογράψει συμφωνία με τη Γερμανία και τους Ευρωπαίους για επενδύσεις 6 δισ. ευρώ, που εγγυώνται υψηλότερα πρότυπα στην καθαρή παραγωγή. Μάλιστα, οι κυβερνώντες στο Βελιγράδι φιλοδοξούν η παραγωγή των ηλεκτρικών αυτοκινήτων να γίνεται επιτόπου. Οι διαδηλωτές, ωστόσο, διαφωνούν: «Δεν θέλουμε η Σερβία να πληρώσει το τίμημα για την ευρωπαϊκή οικολογική μετάβαση!»
Το ρεπορτάζ της Corriere κατέληξε με την επισήμανση ότι η εκμετάλλευση του ορυχείου δεν θα ξεκινήσει πριν από το 2028. Μέχρι τότε ενδέχεται να υπάρξει και σχετικό δημοψήφισμα, όπως δήλωσε ο Βούτσιτς. Στο μεγαλύτερο κάδρο, κατά το ρεπορτάζ, παίζουν παιχνίδι «οι κατηγορίες κατά των ΗΠΑ, τις οποίες πυροδοτούν οι συμβουλές των ρώσων πρακτόρων».