Ο Σεργκέι Μπούμπκα ήταν ο πιο εμβληματικός αθλητής της Ουκρανίας. Ενας γνήσιος ουκρανός ήρωας, ό,τι και αν σημαίνει αυτό. Ομως τώρα ο θρυλικός αυτός (σοβιετικός) επικοντιστής με τους αμέτρητους τίτλους και τα αλλεπάληλα παγκόσμια ρεκόρ, που κάποτε είχε και πολιτικό πόστο στον χώρο του αθλητισμού, αντιμετωπίζει πλέον κατηγορίες συνεργασίας με τις ρωσικές δυνάμεις στα κατεχόμενα εδάφη της χώρας του, ενώ ο ίδιος ζει πλουσιοπάροχα στο Μονακό.
Την ώρα που οι ουκρανοί στρατιώτες μάχονται τις δυνάμεις εισβολής του Πούτιν στα παγωμένα χαρακώματα του Ντονμπάς, η δημόσια εικόνα του γεννημένου πριν 60 χρόνια στην ανατολική Ουκρανία πάλαι ποτέ αθλητικού ήρωα της χώρας έχει αμαυρωθεί. Η πλειοψηφία των Ουκρανών τον θεωρεί πλέον συνεργάτη των Ρώσων και του Βλαντίμιρ Πούτιν.
Μια ευρεία έρευνα από το ουκρανικό πρακτορείο Bihus.Info κατά τη διάρκεια του περασμένου καλοκαιριού αποκάλυψε ότι η εταιρεία του Μπούμπκα, Mont Blanc, εγγράφηκε επίσημα στους εμπορικούς καταλόγους της Ρωσίας μετά την έναρξη της εισβολής. Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Politico, η Mont Blanc πούλησε καύσιμα στους ρώσους κατακτητές της «Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντονέτσκ» – το κράτος-μαριονέτα που ίδρυσαν οι Ρώσοι στην ανατολική Ουκρανία.
Το ουκρανικό μέσο ενημέρωσης ανακάλυψε –και δημοσίευσε– τρία συμβόλαια αξίας άνω των 13.000 ευρώ εκείνη την εποχή. Παρότι το ποσό είναι σχετικά μικρό σε σύγκριση με τα δισεκατομμύρια που χάνονται στην πολεμική οικονομία της Μόσχας, οποιεσδήποτε συναλλαγές με ρώσους κατακτητές αποτελούν κόκκινη γραμμή για τους Ουκρανούς.
Η Mont Blanc διαθέτει τουλάχιστον έξι βενζινάδικα στην κατεχόμενη περιοχή του Ντονέτσκ και ο αδερφός του Μπούμπκα, Βασίλι, αναφέρεται ως διευθυντής της εταιρείας σε όλα τα συμβόλαια. Μετά το δημοσίευμα, η υπηρεσία ασφαλείας της Ουκρανίας, SBU, άνοιξε έρευνα και ο Βασίλι κατηγορείται τώρα ερήμην για συνεργασία με τους ρώσους κατακτητές και «βοήθεια σε τρομοκρατική οργάνωση».
Τον περασμένο Σεπτέμβριο, ο Μπούμπκα αντέκρουσε τις κατηγορίες του ρεπορτάζ δημοσιεύοντας ένα βίντεο στο διαδίκτυο, στο οποίο έλεγε: «Πάντα πολεμούσα για την Ουκρανία, αλλά τώρα έχει ξεκινήσει μια εκστρατεία για την καταστροφή της φήμης μου. Δεν έχω πάει στα κατεχόμενα από το 2014. Δεν επισκέφτηκα τους συγγενείς μου και δεν κατάφερα να παρευρεθώ ούτε στην κηδεία της μητέρας μου φέτος. Δεν έχω καμία σχέση με καμία επιχείρηση στα κατεχόμενα».
Οι διαμαρτυρίες του Μπούμπκα, ωστόσο, δεν κατάφεραν να πείσουν τους Ουκρανούς –και τους πιο εξέχοντες αθλητές της χώρας– ότι προσφέρει αρκετή υποστήριξη στην πολεμική προσπάθεια του Κιέβου. «Οταν ξεκίνησε ο πόλεμος, όλοι οι αθλητές συνεργαστήκαμε και περιμέναμε τουλάχιστον μια δήλωση από τον Μπούμπκα. Συντάξαμε μια επιστολή, αλλά δεν έφερε ποτέ την υπογραφή του», λέει στο Politico η Γιαροσλάβα Μάχουτσικ, σημερινή παγκόσμια πρωταθλήτρια στο άλμα εις ύψος.
Οι αθλητές ζητούσαν τον αποκλεισμό των Εθνικών Ολυμπιακών Επιτροπών της Ρωσίας και της Λευκορωσίας από τη ΔΟΕ. Ο Μπούμπκα είναι ένα από τα 107 μέλη της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής με επιρροή. «Του τηλεφωνήσαμε και του γράψαμε. Εκανε μια δήλωση αργότερα, αλλά δεν είχε νόημα. Τίποτα άλλο δεν προήλθε από τη μεριά του», προσθέτει η Μάχουτσικ.
Ο Μπούμπκα απείλησε με μήνυση τους δημοσιογράφους της Bihus, αλλά μέχρι στιγμής καμία αγωγή δεν έχει κατατεθεί. Ηθελε να «υπερασπιστεί την αξιοπρέπειά του», λέει ο Βαντίμ Γκουτζάιτ, αφεντικό της Εθνικής Ολυμπιακής Επιτροπής της Ουκρανίας. Εν τω μεταξύ, το ίδιο έντυπο δημοσίευσε δύο ακόμη συμβόλαια από τον Μάιο του 2023, που δείχνουν τις περαιτέρω επιχειρηματικές συναλλαγές του Μπούμπκα στην ελεγχόμενη από τη Ρωσία «Λαϊκή Δημοκρατία του Ντονιέτσκ».
Καθώς το νομικό δράμα βρίσκεται σε εξέλιξη στην Ουκρανία, ο Μπούμπκα ζει στη Γαλλική Ριβιέρα, σύμφωνα με ρεπορτάζ σε ουκρανικά μέσα ενημέρωσης. Στο Μόντε Κάρλο, ο ολυμπιονίκης παρακολουθεί ποδοσφαιρικούς αγώνες της Μονακό στη ζώνη των VIP. Ο σύλλογος της Α’ Κατηγορίας του γαλλικού πρωταθλήματος ανήκει στον ρώσο δισεκατομμυριούχο Ντμίτρι Ριμπολόβλεφ, ιδιοκτήτη τώρα και του Σκορπιού, ο οποίος υπόκειται σε ουκρανικές κυρώσεις, αλλά όχι σε αντίμετρα της ΕΕ, των Μονεγάσκων ή των ΗΠΑ.
Η απόρριψη που νιώθουν οι Ουκρανοί από τον Μπούμπκα εκτείνεται και σε ένα άλλο μέλος της οικογένειας του πρώην επικοντιστή, επισημαίνει το Politico. Οι παίκτες του τένις αναζήτησαν τη βοήθεια του γιου του, Σεργκέι Μπούμπκα Τζούνιορ, που ήταν επαγγελματίας τενίστας και εξακολουθεί να εργάζεται στο άθλημα.
«Είχαμε μια πολύ ουσιαστική συζήτηση με τον Σεργκέι Τζούνιορ κατά τη διάρκεια ενός τουρνουά στο Μαϊάμι», λέει ο προπονητής ενός ουκρανού τενίστα. «Υποσχέθηκε να μεταφέρει το όραμά μας για το τένις και την υποστήριξη που χρειαζόμαστε από τη ΔΟΕ στον πατέρα του. Δεν έγινε τίποτα. Τώρα με αποφεύγει. Εξακολουθεί να εμφανίζεται σε όλα τα μεγάλα τουρνουά, και συνεχίζει να επικοινωνεί με εκπροσώπους των επιτιθέμενων χωρών, ακόμη και με αυτούς που υποστηρίζουν ανοιχτά τον πόλεμο», προσθέτει ο προπονητής.
Ο βετεράνος επικοντιστής απέφυγε φανερά τους ουκρανούς αθλητές στίβου όταν αυτοί βρέθηκαν στις ΗΠΑ για το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα στίβου στο Γιουτζίν του Ορεγκον τον Ιούλιο του 2022. Περπατούσαν προς το μέρος που βρισκόταν ο Μπούμπκα και καθώς ήταν έτοιμοι να χαιρετήσουν τον πρώην πρωταθλητή, εκείνος γύρισε επιδεικτικά το κεφάλι του.
Ενώ οι υπόλοιποι αθλητές-θρύλοι της Ουκρανίας, όπως η Μάχουτσικ, οι ποδοσφαιριστές Ολεξάντρ Ζιτσένκο και Αντρέι Σεβτσένκο και οι θρυλικοί πυγμάχοι Βιτάλι και Βλαντίμιρ Κλίτσκο, υποστηρίζουν ενεργά την πολεμική προσπάθεια της χώρας τους και καταδικάζουν δημοσίως τον Πούτιν, οι δηλώσεις του Μπούμπκα είναι πιο χλιαρές. «Ο πόλεμος πρέπει να σταματήσει, η ειρήνη και η ανθρωπότητα πρέπει να επικρατήσουν», ήταν το μόνο που είπε για τη ρωσική επιθετικότητα.
Σύμφωνα με τις ουκρανικές υπηρεσίες ασφαλείας, ο Μπούμπκα έφυγε από τη χώρα την 1η Μαρτίου 2022, με ειδική άδεια (οι άνδρες σε ηλικία στράτευσης δεν επιτρέπεται να βγουν από την Ουκρανία χωρίς άδεια). Μετά, έφυγε από τη χώρα άλλες δύο φορές. Η τελευταία φορά που έφυγε ήταν στις 4 Ιουλίου 2022 — και από τότε δεν έχει επιστρέψει.
Ο Μπούμπκα λατρεύτηκε από τους Ουκρανούς τη δεκαετία του 1990, ως ο πιο σημαντικός αθλητής που αναδύθηκε από τη χώρα μετά την ανεξαρτησία της και την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης. Ηταν ο πρώτος αθλητής που πέρασε τα 6 μέτρα στο άλμα επί κοντώ και κατείχε 17 παγκόσμια ρεκόρ στον ανοιχτό και 18 στον κλειστό στίβο.
Κατά τη διάρκεια της καριέρας του, ο Μπούμπκα άρχισε να διοργανώνει το τουρνουά «Αστέρες του Αλματος Επί Κοντώ» στο Ντονιέτσκ, την πόλη που έστησε ένα μνημείο προς τιμήν του το 1999, όπου ο γεννημένος στο Λουγκάνσκ αθλητής πέρασε μεγάλο μέρος της ζωής του.
Μετά τη συνταξιοδότησή του το 2001, ο Μπούμπκα στράφηκε στην πολιτική του αθλητισμού. Εγινε μέλος της ΔΟΕ το 2008. Από το 2002 έως το 2006 ήταν μέλος του ουκρανικού κοινοβουλίου, εκπροσωπώντας κυρίως το Κόμμα των Περιφερειών.
Το 2005, αντικατέστησε τον Βίκτορ Γιανουκόβιτς –τον αμφιλεγόμενο φιλορώσο πρώην πρόεδρο της Ουκρανίας που πυροδότησε τις εκτεταμένες διαδηλώσεις του χειμώνα του 2013-14, και που ζούσε στην ίδια πολυκατοικία στο Ντονιέτσκ με τον Μπούμπκα για χρόνια– ως επικεφαλής της Ουκρανικής Εθνικής Ολυμπιακής Επιτροπής, διατηρώντας τη θέση έως τον Νοέμβριο του 2022.
Είχε δύο αποτυχημένες υποψηφιότητες – μία για την προεδρία της ΔΟΕ το 2013 και μία για την προεδρία της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Στίβου το 2015. Τότε είχε την υποστήριξη ολόκληρης της χώρας. Σήμερα, οι ουκρανοί αθλητές αισθάνονται τυχεροί που δεν τα κατάφερε.