Χιλιάδες διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν στη νότια κεντρική Ρωσία την Τετάρτη, όταν δικαστήριο καταδίκασε τον ακτιβιστή για τα δικαιώματα των ιθαγενών της τοπικής εθνοτικής ομάδας Μπασκίρ, Φαΐλ Αλσινόφ, σε τέσσερα χρόνια φυλάκισης σε ποινική αποικία, με την κατηγορία της υποκίνησης εθνοτικού μίσους.
Πλάνα ρωσικού καναλιού έδειξαν υποστηρικτές του Αλσινόφ να συγκρούονται με την αστυνομία –με κάποιους από αυτούς να πετούν χιονόμπαλες– κοντά στο δικαστήριο. Ενας διαδηλωτής είχε «σπασμένο κεφάλι», ενώ δεκάδες συνελήφθησαν και τραυματίστηκαν, ανέφερε η ομάδα παρακολούθησης OVD-Info, σύμφωνα με ρεπορτάζ του BBC.
Η διαδήλωση έγινε έξω από το δικαστήριο στο Μπαϊμάκ, μια πόλη 17.000 κατοίκων, περίπου 2.000 χλμ. μακριά από τη Μόσχα, κοντά στα σύνορα με το Καζακστάν. Οι διαδηλωτές αψήφησαν τις προειδοποιήσεις σύλληψης της αστυνομίας και την απαγόρευση μη εγκεκριμένων συγκεντρώσεων στους δρόμους.
Δεκάδες συνελήφθησαν, καθώς οι δυνάμεις ασφαλείας έριξαν δακρυγόνα και ξυλοκόπησαν με ρόπαλα διαδηλωτές, σύμφωνα με τοπικά μέσα ενημέρωσης. Οι αρχές ξεκίνησαν έρευνα εναντίον ορισμένων από αυτούς που διαδήλωσαν, με κατηγορίες για «μαζικές ταραχές», οι οποίες επισύρουν ως μέγιστη ποινή 15ετή φυλάκιση.
Η διαμαρτυρία στο Μπαϊμάκ μόλις δύο μήνες πριν από τις εκλογές στη Ρωσία, τις οποίες ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν αναμένεται να κερδίσει άνετα, είναι ντροπιαστική για το Κρεμλίνο. Η Μόσχα έχει πατάξει σκληρά τους αμφισβητίες της πολιτικής της από τότε που ξεκίνησε την πλήρη εισβολή στην Ουκρανία, τον Φεβρουάριο του 2022, συλλαμβάνοντας χιλιάδες αντιφρονούντες.
Ο 37χρονος Αλσινόφ έγινε διάσημος το 2020 για την επιτυχημένη εκστρατεία του κατά της εξόρυξης ασβεστόλιθου στο Κουστάου, έναν ορεινό όγκο που θεωρείται ιερός για τους κατοίκους της Δημοκρατίας του Μπασκορτοστάν. Οι κάτοικοι της συγκεκριμένης ρωσικής δημοκρατίας ανήκουν στην τουρκική φυλή των Μπασκίρ, των κιπτσάκων ιθαγενών της Ρωσίας – φυλή που κατοικεί στα νότια Ουράλια και είναι στενά συνδεδεμένη με τους Τατάρους.
Μετά από τις έντονες διαμαρτυρίες κατά του σχεδιαζόμενου ορυχείου που οργάνωσε ο Αλσινόφ, ο κυβερνήτης της περιοχής, Ραντί Καμπίροφ, πρώην αξιωματούχος του Κρεμλίνου, απαγόρευσε την εξόρυξη ασβεστόλιθου στο βουνό και κήρυξε το Κουστάου προστατευόμενη φυσική περιοχή.
Πέρυσι, ωστόσο, ο Αλσινόφ φυλακίστηκε μετά την εκφώνηση ομιλίας του σε συγκέντρωση διαμαρτυρίας εναντίον της παράνομης εξόρυξης χρυσού. Μιλώντας στο συγκεντρωμένο πλήθος εξέφρασε τη λύπη του ότι, ενώ οι Μπασκίρ πολεμούν στην Ουκρανία, τα εδάφη τους στο Μπασκορτοστάν καταλαμβάνονται. Χρησιμοποίησε τον όρο «kara halyk», που στην τοπική διάλεκτο σημαίνει «κοινοί άνθρωποι», αλλά στα ρωσικά μεταφράζεται ως «μαύροι» – όρος υποτιμητικός στη Ρωσία.
Ακολούθως, ο Καμπίροφ υπέβαλε καταγγελία σε περιφερειακό εισαγγελέα, ο οποίος στη συνέχεια κατηγόρησε τον Αλσινόφ για προσβολή των εργατών από τον Καύκασο και την Κεντρική Ασία. Ο ακτιβιστής αρνείται την κατηγορία, ισχυριζόμενος ότι τα λόγια του μεταφράστηκαν λανθασμένα. Εξέφρασε την πρόθεσή του να ασκήσει έφεση δηλώνοντας: «Πάντα αγωνιζόμουν για τη δικαιοσύνη, για τους συμπολίτες μου, για τον τόπο μου».
Τοπικοί ακτιβιστές θεωρούν την καταδίκη του Αλσινόφ ως αντίποινα του Καμπίροφ για την εκστρατεία του εναντίον του ορυχείου. Στο παρελθόν, ο ακτιβιστής έχει επικρίνει στρατιωτικές κινητοποιήσεις στην περιοχή ως «γενοκτονία». Παράλληλα, υπάρχουν μακροχρόνιοι ισχυρισμοί ότι ένας δυσανάλογα μεγάλος αριθμός εθνοτικών μειονοτήτων στη Ρωσία στέλνεται για να πολεμήσει στην Ουκρανία.
Ο τοπικός δημοσιογράφος Αρτούρ Ασαφίγεφ ανέφερε στη ρωσική έκδοση του BBC ότι οι Αρχές επιχειρούν να τιμωρήσουν παραδειγματικά, τόσο τους διαδηλωτές όσο και τον Αλσινόφ. Η ποινή που επιβλήθηκε στον κατηγορούμενο ήταν σκληρότερη από εκείνη που ζήτησε ο εισαγγελέας.
Πρώην ισχυρός αξιωματούχος του Κρεμλίνου, ο κυβερνήτης Καμπίροφ εργάστηκε στο παρελθόν για τον Πούτιν ως αναπληρωτής επικεφαλής θεμάτων εσωτερικής πολιτικής για το γραφείο του ρώσου προέδρου. Πολιτικοί αναλυτές θεωρούν ότι οι διαμαρτυρίες που ξεσηκώνει ο ακτιβισμός του Αλσινόφ συνιστούν προσωπική αποτυχία και τεράστιο πρόβλημα για τον κυβερνήτη, αλλά και για το καθεστώς Πούτιν.
Εν αναμονή της δικαστικής απόφασης, η αστυνομία είχε αποκλείσει προληπτικά τους δρόμους προς το Μπαϊμάκ. Οι χρήστες του WhatsApp στην περιοχή φέρονται να αντιμετώπισαν δυσκολίες πρόσβασης στην εφαρμογή, γεγονός που οδήγησε σε εικασίες ότι οι Αρχές την είχαν μπλοκάρει λόγω των διαμαρτυριών – οι οποίες εκλαμβάνονται ως πρόκληση για την εξουσία του Καμπίροφ στο Μπασκορτοστάν.
Ορισμένες πηγές αναφέρουν ότι υπήρχαν μερικές χιλιάδες άτομα στις διαδηλώσεις, οι οποίες συνεχίστηκαν για αρκετές ημέρες, σε θερμοκρασίες γύρω στους -20 βαθμούς Κελσίου. Οι διαδηλωτές εθεάθησαν να φωνάζουν συνθήματα υποστήριξής προς τον Αλσινόφ, ενώ υπάρχουν και αναφορές ότι κάποιοι προσπάθησαν να μπλοκάρουν την είσοδο του δικαστηρίου μετά την ανακοίνωση της ποινής.
Ρώσοι αστυνομικοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι μέλη των οργάνων επιβολής του Νόμου τραυματίστηκαν στη διάρκεια των διαδηλώσεων και ισχυρίστηκαν ότι οι διαδηλωτές χρησιμοποίησαν «αντικείμενα ως όπλα». Σύμφωνα με πληροφορίες, εκτοξεύθηκαν δακρυγόνα και διαδηλωτές εθεάθησαν να πετάνε χιονόμπαλες σε αστυνομικούς, οι οποίοι χρησιμοποίησαν ασπίδες.
Μισή ντουζίνα διαδηλωτές αντιμετωπίζουν τώρα ποινή φυλάκισης έως και 15 ετών, με τις αρχές να έχουν ανοίξει ποινική δίωξη για «μαζικές ταραχές» στο Μπαϊμάκ. Ο αριθμός των συλληφθέντων που αναφέρθηκαν από ανεξάρτητα ρωσικά μέσα ενημέρωσης ποικίλλει.