Ο Ιλια Γιασίν, σφοδρός επικριτής του Βλαντίμιρ Πούτιν, ο οποίος αποφυλακίστηκε πρόσφατα, και η Μαργκαρίτα Σιμονιάν, μανιασμένη προπαγανδίστρια του Κρεμλίνου, δεν συμφωνούν σχεδόν σε τίποτα. Οπότε είναι εντυπωσιακό ότι και οι δύο ζήτησαν δημόσια την απελευθέρωση του Πάβελ Ντούροφ λίγες ώρες μετά τη σύλληψή του.
Δημοσίευμα του Guardian αναφέρει ότι, όπως ο Γιασίν και η Σιμονιάν, έτσι και χιλιάδες άλλοι Ρώσοι από ολόκληρο το πολιτικό φάσμα της χώρας απαιτούν την αποφυλάκιση του απομονωμένου συνιδρυτή του Telegram, της δημοφιλούς εφαρμογής ανταλλαγής μηνυμάτων – γεγονός που υπογραμμίζει τη σημαντική θέση που κατέχει η εφαρμογή εντός της χώρας.
Το βράδυ της Δευτέρας ανακοινώθηκε ότι ο Ντούροφ κρατείται εν μέσω έρευνας για εγκληματική δραστηριότητα στην πλατφόρμα. Η εισαγγελέας του Παρισιού Λορέ Μπεκουό διευκρίνισε ότι η έρευνα αφορά εγκλήματα που σχετίζονται με παράνομες συναλλαγές, σεξουαλική κακοποίηση παιδιών, απάτες και άρνηση κοινοποίησης πληροφοριών στις Αρχές.
«Δεν θεωρώ τον Πάβελ Ντούροφ εγκληματία και ελπίζω ότι θα μπορέσει να αποδείξει την αθωότητά του στο δικαστήριο» έγραψε ο Γιασίν στο X/Twitter τη Δευτέρα. Την άποψή του μοιράζεται η ρωσική αντιπολίτευση, η οποία εκτιμά τον Ντούροφ από την εποχή που, ως 27χρονος διευθύνων σύμβουλος της πλατφόρμας κοινωνικής δικτύωσης VKontakte, αρνήθηκε να ικανοποιήσει αίτημα της υπηρεσίας πληροφοριών, FSB, να καταργήσεις τις σελίδες των ομάδων της αντιπολίτευσης.
Ο επιχειρηματίας αναγκάστηκε να πουλήσει την πλατφόρμα στο κράτος, έγινε έτσι ο πρώτος μεγιστάνας της τεχνολογίας που αψήφησε τις ρωσικές αρχές. Το επόμενο project του, η εφαρμογή ανταλλαγής μηνυμάτων Telegram, βασίστηκε στην αρχή του απορρήτου δεδομένων των χρηστών.
Παράλληλα εισήγαγε «κανάλια» που επιτρέπουν στους συντονιστές να διαδίδουν γρήγορα πληροφορίες σε μεγάλο αριθμό ακολούθων, συνδυάζοντας την εμβέλεια και την αμεσότητα της ροής του Χ/Twitter με την εστίαση ενός ενημερωτικού δελτίου ηλεκτρονικού ταχυδρομείου – χαρακτηριστικά που το καθιστούν βασική πλατφόρμα για τη διοργάνωση συγκεντρώσεων διαμαρτυρίας κατά του καθεστώτος Πούτιν.
Παρά τις αυξανόμενες φήμες ότι ο Ντούροφ βρίσκεται υπό την επιρροή του Κρεμλίνου, το Telegram παραμένει ο κύριος δίαυλος των αντιφρονούντων στη Ρωσία, ειδικά μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία – καθώς ο Πούτιν κατέστειλε τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης και απαγόρευσε τις Δυτικές πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης στο ρωσικό διαδίκτυο.
Ως εκ τούτου, πολλά μέλη της ρωσικής αντιπολίτευσης εξέφρασαν άμεσα τις ανησυχίες τους ότι η συνεργασία του Ντούροφ με τις γαλλικές αρχές θα μπορούσε να ωθήσει τη Μόσχα σε κλείσιμο της πλατφόρμας εντός Ρωσίας ή να απαιτήσει πρόσβαση στο Telegram. Για το Κρεμλίνο, που έχει συγκρουστεί με τον μεγιστάνα και έχει επιχειρήσει ανεπιτυχώς να απαγορεύσει την πλατφόρμα, η σύλληψή του προσέφερε μια ιδανική ευκαιρία για προπαγάνδα κατά της Δύσης.
Στα κρατικά τοκ σόου και στον Τύπο η κράτηση του Ντούροφ παρουσιάζεται από ρώσους αξιωματούχους ως δειγμα της Δυτικής υποκρισίας σε θέματα ελευθερίας του λόγου. Οι προπαγανδιστές του Κρεμλίνου διατυπώνουν επίσης αβάσιμες θεωρίες ότι οι Δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών ενορχήστρωσαν τη σύλληψή του για να αποκτήσουν πρόσβαση στα «κλειδιά» του Telegram – οπότε και σε ιδιωτικές συνομιλίες και δεδομένα εκατομμυρίων Ρώσων.
«Οσοι χρησιμοποιείτε την πλατφόρμα για ευαίσθητες συνομιλίες θα πρέπει να τις διαγράψετε τώρα και να μην τις επαναλάβετε ποτέ» προειδοποίησε η προπαγανδίστρια του Κρεμλίνου, Σιμονιάν, σε ανάρτησή της στο Telegram. «Ο Ντούροφ συνελήφθη για να του πάρουν τα κλειδιά της πλατφόρμας – και εκείνος θα αναγκαστεί να τους τα δώσει» συμπλήρωσε.
Ο Guardian γράφει ότι το Baza, ένα κανάλι του Telegram που συνδέεται με τις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες, ανέφερε πως το υπουργείο Αμυνας, επιφανείς επιχειρηματίες και αξιωματικοί διαφόρων υπηρεσιών ασφαλείας έλαβαν άμεσα οδηγίες να διαγράψουν από την εφαρμογή μηνύματα που σχετίζονται με την εργασία τους.
Καθώς το μέλλον του Ντούροφ παραμένει άγνωστο, το ίδιο ισχύει και για το μέλλον του Telegram. Οι οικονομικοί αναλυτές πιστεύουν ότι η σύλληψή του θα μπορούσε να εμποδίσει τις μελλοντικές προσπάθειες συγκέντρωσης κεφαλαίων της πλατφόρμας και να υπονομεύσει την οικονομική της σταθερότητα.
Παράλληλα, υπάρχουν αυξανόμενες ανησυχίες σχετικά με την ικανότητα της εφαρμογής να διατηρεί τις βασικές προστασίες απορρήτου της, ιδίως μετά από αναφορές γαλλικών μέσων ενημέρωσης ότι οι αρχές επιβολής του νόμου προσπαθούν να αποκτήσουν πρόσβαση στη βάση δεδομένων ιδιωτικών συνομιλιών του Telegram.
Μια πιθανή κατάρρευση του Telegram –το οποίο μέχρι τις αρχές του 2023 διαχειριζόταν έως και το 80% της συνολικής κυκλοφορίας μηνυμάτων στη Ρωσία– θα μπορούσε να έχει εκτεταμένο αντίκτυπο στη ρωσική κοινωνία. Ιδιαίτερα ανήσυχοι για τη σύλληψη του Ντούροφ εμφανίζονται ο ρωσικός στρατός, μια ομάδα μπλόγκερ υπέρ του πολέμου στην Ουκρανία και ρεπόρτερ που έχουν γίνει γνωστοί καλύπτοντας τις συγκρούσεις μέσω του Telegram.
Από την έναρξη της πλήρους κλίμακας εισβολής της Ρωσίας τον Φεβρουάριο του 2022, η εφαρμογή έχει χρησιμεύσει τόσο ως εργαλείο επικοινωνίας εντός του ρωσικού στρατού όσο και ως πλατφόρμα του Κρεμλίνου για να μεταφέρει το αφήγημά του για τον πόλεμο στους απλούς Ρώσους.
Οι ουκρανοί πολίτες και ο στρατός της χώρας χρησιμοποιούν επίσης το Telegram για να συγκεντρώνουν χρήματα για τον στρατό και να δημοσιεύουν αναρτήσεις σχετικά με τις συγκρούσεις. Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο Guardian, για τις εσωτερικές του επικοινωνίες ο στρατός είναι γνωστό ότι βασίζεται κυρίως στην πλατφόρμα Signal.
Ο Ράιμπαρ, κορυφαίος στρατιωτικός αναλυτής με πρόσβαση στη ρωσική ηγεσία, περιγράφει το Telegram ως «ίσως το κύριο μέσο διοίκησης και ελέγχου των μονάδων» του ρωσικού στρατού. Προσθέτει ότι η σύλληψη του Ντούροφ έχει αποκαλύψει τις αδυναμίες στα κανάλια επικοινωνίας της Ρωσίας, ενώ υπογραμμίζει την επείγουσα ανάγκη ανάπτυξης εφαρμογών που να ελέγχονται από το κράτος.