Ακόμα και αν το κλίμα στις διμερείς σχέσεις μας με την Τουρκία δεν είναι το επιθυμητό, καλύτερα να συζητάμε, παρά να μην συζητάμε καθόλου, σημείωσε ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρώην υφυπουργός Εξωτερικών, Χρήστος Ροζάκης, που είχε συμμετάσχει στον τελευταίο γύρο των διερευνητικών επαφών το 2016, υπογραμμίζοντας ότι και τότε η ελληνική πλευρά είχε απορρίψει απόπειρες διεύρυνσης της ατζέντας από την τουρκική.
Μιλώντας στο Πρώτο Πρόγραμμα, ο κ. Ροζάκης τόνισε και ότι στο παρελθόν είχαν μπει στις διερευνητικές τα θέματα της αποστρατιωτικοποίησης και των «γκρίζων ζωνών» και είχαν απορριφθεί.
Η Τουρκία, είπε, το είχε δεχτεί γιατί δεν μπορούσε να κάνει διαφορετικά, από τη στιγμή που η Ελλάδα είχε σαφώς απορρίψει οποιαδήποτε συζήτηση πέραν της αιγιαλίτιδας ζώνης.
Πλέον, πρόσθεσε, η Τουρκία είναι αναγκασμένη να προσέλθει στον διάλογο, γιατί όλα τα άλλα μέσα που χρησιμοποίησε απέτυχαν. Και μπορεί το κλίμα μεταξύ των δύο χωρών να μην είναι το καλύτερο δυνατό, αλλά καλύτερα να συζητάμε παρά να μη συζητάμε.
Οπως έκανε γνωστό ο κ. Ροζάκης, το 2016 «οι συζητήσεις είχαν μείνει στο εύρος της αιγιαλίτιδας ζώνης, κατά συνέπεια, κατά βάση εκεί θα πρέπει να γυρίσουμε».
«Η Τουρκία», ανέφερε, «αρχικά είχε αποδεχθεί τα 12 ν.μ. από τις ηπειρωτικές ακτές και μικρότερο εύρος από τις νησιωτικές, όμως σε κάποιο στάδιο των διαπραγματεύσεων υπαναχώρησε ως προς το θέμα των 12 ν.μ.».
Στο σημείο αυτό υποστήριξε ότι η Ελλάδα πρέπει να είναι μετριοπαθής στο θέμα της επέκτασης. Σύμφωνα με τη Σύμβαση του Δικαίου της Θάλασσας, η Ελλάδα έχει το δικαίωμα να επεκτείνει μονομερώς έως τα 12 ν.μ. την αιγιαλίτιδα ζώνη. Ωστόσο, όπως επεσήμανε ο καθηγητής, «η “χρήση” του Αιγαίου γίνεται από τις παρευξείνιες χώρες, τις χώρες που συνδέονται με αυτές, αλλά βεβαίως και τις Ρωσία και ΗΠΑ. Ως εκ τούτου, τα δικαιώματα διέλευσης των τρίτων χωρών πρέπει να ληφθούν υπόψη, όχι βέβαια στον βαθμό που θα θίγονται τα δικαιώματα της χώρας μας».
Ο ίδιος είχε προτείνει τα 10 ν.μ. από τις νησιωτικές ακτές ως εναλλακτική λύση, γιατί, όπως εξήγησε, αφήνουν μία λωρίδα ελεύθερης θάλασσας για τις ανάγκες των τρίτων χωρών, η οποία μπορεί και να χρησιμοποιηθεί για τις ανάγκες και της ναυσιπλοΐας.
Με τη λύση αυτή, επίσης, κατέληξε, διατηρείται ακέραιος και ο εναέριος χώρος, δεδομένου ότι υπάρχει «το παράδοξο να έχουμε εναέριο χώρο 4 ν.μ. μεγαλύτερο από την αιγιαλίτιδα ζώνη» (σ.σ. 6 ν.μ. χωρικά ύδατα και 10 ν.σ. εναέριο χώρο).
Την Τετάρτη, ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας, σε δηλώσεις του από την Πορτογαλία μετά τη συνάντησή του με τον πορτογάλο ομόλογό του, Αουγκούστο Σάντος Σίλβα, επανέλαβε ότι η Ελλάδα είναι πάντα έτοιμη και πρόθυμη να συμμετάσχει σε έναν εποικοδομητικό διάλογο με την Τουρκία, αλλά με βάση το Διεθνές Δίκαιο και προκειμένου να συζητηθεί το μοναδικό ζήτημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί, η οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης και η υφαλοκρηπίδα στο Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο.
Υπό αυτό το πρίσμα, είπε, έπειτα από πρόσκληση της τουρκικής πλευράς, συμφωνήθηκε ότι θα διεξαγάγουμε τον επόμενο γύρο των διερευνητικών συνομιλιών στην Κωνσταντινούπολη, στις 25 Ιανουαρίου.
Στο σημείο αυτό, υπογράμμισε ότι τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Δεκεμβρίου του 2020 κάλεσαν όχι μόνο σε μια συνεχή αποκλιμάκωση για την επανάληψη των διερευνητικών συνομιλιών, αλλά και σε ομαλή συνέχιση. «Συνεπώς», τόνισε, προσβλέπουμε σε μια εποικοδομητική στάση από την Τουρκία και αποχή από οποιαδήποτε πρόκληση από την πλευρά τους».