Εικόνες απελπισίας. Αυτό είδε ο Ρίτσαρντ Γκιρ στο λιμάνι της Λαμπεντούζα στην Ιταλία, έξω από το οποίο βρισκόταν για ημέρες το καλοκαίρι του 2019 το πλοίο της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης Open Arms με εκατοντάδες μετανάστες πάνω του.
Οι συνθήκες, όπως διαπίστωσε και ο ίδιος όταν ανέβηκε στο σκάφος, ήταν άσχημες και επιδεινώνονταν μέρα την ημέρα.
«Ντράπηκα για το ότι έχουμε τόσα πολλά και δεν μπορούμε να αγκαλιάσουμε αυτούς τους συνανθρώπους μας, τους αδελφούς και τις αδελφές μας που πεινούν. Αν τους έλεγαν ότι το πλοίο θα πάει ξανά στη Λιβύη, θα έπεφταν στο νερό και θα πνίγονταν», λέει σήμερα.
Σε μια αποκλειστική συνέντευξη στον Guardian, ο 72χρονος σταρ και ακτιβιστής αποκάλυψε για πρώτη φορά τι τον παρακίνησε να εμπλακεί στην υπόθεση του πλοίου της ΜΚΟ που ήταν στα ανοιχτά για σχεδόν τρεις εβδομάδες πριν δέσει στο λιμάνι.
Ο Γκιρ ετοιμάζεται να καταθέσει εναντίον του Ματέο Σαλβίνι στη δίκη για την άρνηση του τότε υπουργού Εσωτερικών να επιτρέψει στο πλοίο με 147 επιβάτες να δέσει σε ιταλικό λιμάνι. Αν καταδικαστεί, ο ιταλός πολιτικός μπορεί να αντιμετωπίσει μέχρι και ποινή κάθειρξης 15 ετών. Οι δικαστές ενέκριναν το αίτημα της ΜΚΟ να καταθέσει ο Γκιρ, τον θεωρούν εξάλλου έναν αντικειμενικό παρατηρητή που δεν ανήκει στο πλήρωμα αλλά δεν ήταν και επιβάτης.
«Επισκεπτόμουν ένα φίλο στην Τοσκάνη εκείνο το καλοκαίρι που με ρώτησε αν γνώριζα τον νέο νόμο στην Ιταλία. Του ζήτησα να μου τον εξηγήσει και είπε ότι θα είναι ποινικό αδίκημα να βοηθάς ανθρώπους που δοκιμάζονται», θυμάται. Ο Γκρ εξοργίστηκε στο άκουσμα της πληροφορίας: «Θα αστειεύεσαι! Αδύνατον!», απάντησε και αναρωτήθηκε πώς είναι δυνατόν να συμβαίνει αυτό σε μια θρησκευόμενη χώρα όπως η Ιταλία.
Αμέσως αποφάσισε να διακόψει τις διακοπές του και να μεταβεί στη Σικελία και από εκεί στη Λαμπεντούζα μαζί με τον γιο του και αρκετές προμήθειες σε τρόφιμα και νερό για τους μετανάστες. Αν και οι ιταλικές Αρχές δεν επέτρεπαν σε κανένα να προσεγγίσει, τη λύση έδωσε ένας κάτοικος του νησιού που διέθεσε τη βάρκα του για τον Γκιρ.
Αμέσως μόλις έφτασαν στο πλοίο άρχισαν να μοιράζουν τις προμήθειες. «Τους συστήθηκα, σύστησα τον γιο μου, τους είδα στα μάτια. Οι περισσότεροι δεν γνώριζαν ποιος ήμουν ή τι ήμουν. Φέραμε τροφή και νερό και νομίζω μια αίσθηση ελπίδας», διηγείται ο Γκιρ.
Ο ηθοποιός μίλησε με όσους ήταν στο πλοίο και έμαθε τις ιστορίες τους, όπως αυτή μιας γυναίκας με τις μικρές κόρες της που διέσχισε περιοχές με ένοπλους μαχητές μέχρι να φτάσει στη Λιβύη. Για να προστατεύσει τα κορίτσια χρειάστηκε να υποκύψει σεξουαλικά στους ενόπλους.
Αμέσως ο Γκιρ ενεργοποίησε τις υψηλές γνωριμίες του. Από το πλοίο τηλεφώνησε στον πρωθυπουργό της Ισπανίας Πέδρο Σάντσεθ ζητώντας του να δεχτεί έναν αριθμό μεταναστών. Απάντησε ότι τον πίεζε η Δεξιά στη χώρα του γιατί ήδη η Ισπανία δέχεται πολλούς από το Μαρόκο. Επικοινώνησε με τις επαφές του και με τη Γερμανία: «Η Ανγκελα Μέρκελ ήταν το πιο θαρραλέο πρόσωπο στην Ευρώπη. Είχαν ήδη πάρει ένα εκατομμύριο πρόσφυγες». Ωστόσο στο τέλος κανένας δεν αναλάμβανε την ευθύνη για τους εγκλωβισμένους, παρατηρεί ο Γκιρ.
Εν τέλει ήταν μια εμπειρία που έμεινε ανεξίτηλη. Γιατί το έκανε; Όχι για την δημοσιότητα, όπως είπε η ακροδεξιά πολιτικός Τζόρτζια Μελόνι – εξάλλου, όπως λέει, «ψάχνω στην πραγματικότητα την ανωνυμία».
«Δεν βλέπω τον εαυτό μου σαν σταρ του σινεμά. Είμαι ένας από τα 7 δισεκατομμύρια ανθρώπων πάνω στη Γη, ούτε καλύτερος ούτε χειρότερος από τους άλλους», λέει ο Γκιρ στη βρετανική εφημερίδα. Για την πολιτική διάσταση του ζητήματος είπε ότι δεν θέλει τίποτα το αρνητικό για τον Σαλβίνι, ούτε να πει στους Ιταλούς πώς και τι να πράξουν.
«Αυτό που με παρακίνησε ήταν η ανησυχία μου για τους ανθρώπους που υποφέρουν. Ημουν απλώς ένας αυτόπτης μάρτυρας, τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο», λέει.