Ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι πέθανε, αλλά η μορφή του εξακολουθεί να είναι πανταχού παρούσα στην Ιταλία. Η υπόθεση δύο ταινιών, που δεν προβάλλονται πουθενά στη χώρα, δείχνει ότι η ιταλική Δεξιά κάνει τα πάντα για να συντηρήσει την υστεροφημία του όσο πιο απαλλαγμένη από σκάνδαλα και σκιές γίνεται.
Το 2018 ο σκηνοθέτης Πάολο Σορεντίνο δημιούργησε μια κινηματογραφική σάτιρα σε δύο μέρη, που απεικόνιζε τον Μπερλουσκόνι να σχεδιάζει την πρωθυπουργική επιστροφή του. Με τίτλους «Loro» και «Loro 2», οι ταινίες δείχνουν, όπως γράφουν οι Times, τον μεγιστάνα των ΜΜΕ να απολαμβάνει πάρτι γεμάτα συνοδούς πολυτελείας, στον απόηχο της μεγαλύτερης περιόδου που απόλαυσε στην εξουσία. Οι ταινίες έλαβαν μεικτές κριτικές και δεν πρόλαβαν να καταγράψουν την επανεκλογή του Μπερλουσκόνι στην ιταλική Γερουσία το 2022 και τον θάνατό του σε ηλικία 86 ετών τον επόμενο χρόνο.
Ο Τόνι Σερβίλο, ο ηθοποιός που υποδύθηκε τον Μπερλουσκόνι στις ταινίες του Σορεντίνο, κατηγορεί τώρα την αυτοκρατορία των ΜΜΕ του εκλιπόντος ηγέτη ότι «έθαψε» τις ταινίες. «Οι ταινίες είναι διαθέσιμες στη γαλλική, τη γερμανική και τη βρετανική αγορά», είπε ο Σερβίλο σε μια συνέντευξη με τον διάσημο ιταλό influencer Ντάριο Μόκια. «Αλλά όχι στην Ιταλία».
Οι ταινίες διανεμήθηκαν στους ιταλικούς κινηματογράφους από την Universal Pictures τον Απρίλιο και τον Μάιο του 2018. Η Mediaset, η εταιρεία πολυμέσων που ίδρυσε ο Μπερλουσκόνι το 1993, πιστεύεται ότι αγόρασε τα ιταλικά δικαιώματα αμέσως μετά. Οι ταινίες δεν έχουν προβληθεί έκτοτε στα κανάλια της εταιρείας και δεν είναι διαθέσιμες στις ιταλικές πλατφόρμες ροής, ενώ το DVD δεν διανέμεται στη χώρα.
Ο Φάμπιο Βιτορίνι, καθηγητής ΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο IULM στο Μιλάνο, είπε στους Times ότι οι ταινίες μπορεί να έχουν θαφτεί λόγω της «εξαιρετικά οξείας σάτιρας» που ασκούν στον εκλιπόντα ηγέτη. «Περιέχουν απίστευτες σκηνές, που απεικονίζουν τον Μπερλουσκόνι ως έναν σαγηνευτικό πωλητή ονείρων».
Με το λανσάρισμα της Mediaset, το 1993, ο Μπερλουσκόνι προσέφερε στους Ιταλούς μια πιο δυναμική μορφή ψυχαγωγίας γεμάτη τηλεπαιχνίδια και γυναίκες ντυμένες με μπικίνι, μια θεαματική απομάκρυνση από την παράδοση της RAI, του δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού φορέα. Επίσης, εδραίωσε το δημόσιο προφίλ του και παρείχε στον εαυτό του μια ευρεία πλατφόρμα προπαγάνδας για την εκλογή του ως πρωθυπουργού το επόμενο έτος.
Λέγεται ότι είπε στους δημοσιογράφους, στις αρχές της δεκαετίας του ’90, όταν η εταιρεία ΜΜΕ του κατηγορήθηκε για πολιτική δωροδοκία, ότι «αναγκάστηκα να μπω στην πολιτική, διαφορετικά θα με βάλουν φυλακή».
«Φοβόταν μια τραγική μοίρα», είπε ο πρώην κορυφαίος βοηθός του, Τζουλιάνο Φεράρα, στο Vanity Fair. «Επειδή στην Ιταλία είχαμε πολλούς μεγάλους ηγέτες που αυτοκτόνησαν μπροστά στην προοπτική σύλληψης και άλλους που αυτοκτόνησαν στη φυλακή. Φοβόταν για την αυτοκρατορία του. Και αποφάσισε να πάει στην πολιτική γιατί ήταν πολύ δημοφιλής».
Ο Μπερλουσκόνι ηγήθηκε κυβερνήσεων από το 1994 έως το 1995, από το 2001 έως το 2006 και από το 2008 έως το 2011 και έγινε ο μακροβιότερος μεταπολεμικός πρωθυπουργός της Ιταλίας.
Η Mediaset, μέλος του ομίλου συμμετοχών Fininvest, που λειτουργεί υπό την προεδρία της κόρης του Μπερλουσκόνι, Μαρίνα, προσπάθησε να διασφαλίσει ότι η κληρονομιά του δεν θα μετατραπεί σε καρικατούρα, προβάλλοντας συνεχώς το όνομά του και τιμώντας τον με διαφημίσεις για την επέτειο του θανάτου του τον περασμένο Ιούλιο.
Οι πολιτικοί του σύμμαχοι και τα παιδιά του κατάφεραν να έχει δρόμους και πλατείες αφιερωμένους σε αυτόν, ενώ ακόμα και το αεροδρόμιο Malpensa του Μιλάνου, φέρει το όνομά του.
Ο Λορέντζο Καστελάνι, καθηγητής Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Luiss της Ρώμης, είπε στους Τimes ότι η κληρονομιά του Μπερλουσκόνι συντηρείται προσεκτικά επειδή είναι ένα «πλεονέκτημα» για την ιταλική Δεξιά, με το κόμμα Forza Italia, το οποίο ίδρυσε το 1994, να συνεχίζει να χρησιμοποιεί το όνομα Μπερλουσκόνι στο επίσημο λογότυπό του.
«Είναι μια μεγάλη προσωπικότητα και άφησε το στίγμα του στη χώρα», είπε ο Καστελάνι. «Αυτό τον μετατρέπει σε ισχυρό εμπορικό σήμα».
Ο Σερβίλο είπε ότι ήλπιζε πως μια μέρα θα είναι ευκολότερο να δεις το «Loro» στην Ιταλία. «Είναι μια ταινία που, όταν τελικά δοθεί η δυνατότητα βγει στις οθόνες, σε αρκετά χρόνια από τώρα, πιθανότατα θα έχει καλύτερες κριτικές».
Η περίοδος του Μπερλουσκόνι στην εξουσία στιγματίστηκε από κατηγορίες για διαφθορά και σεξουαλικά σκάνδαλα. Το 2013 καταδικάστηκε σε τέσσερα χρόνια φυλάκιση για φορολογική απάτη, ψευδή λογιστικά βιβλία και υπεξαίρεση που συνδέονται με την αυτοκρατορία των μέσων ενημέρωσής του.