Το πρώτο σημάδι ότι η ρωσική κατοχή της Χερσώνας ενδέχεται να λήξει ήρθε ένα ζεστό απόγευμα του περασμένου Ιουνίου, όταν μια μεγάλη έκρηξη συγκλόνισε τα περίχωρα της πόλης. Οι ρωσικές δυνάμεις επέμειναν ότι δεν υπήρχε τίποτα το αξιοσημείωτο, παρότι ο ουρανός φωτίστηκε από τη ρουκέτα που έπληξε την περιοχή. Μια γεωργική αποθήκη είχε πάρει φωτιά, ισχυρίστηκαν, με τα εύφλεκτα λιπάσματα εντός της να ευθύνονται για την έκρηξη.
Η Ουκρανία είχε δώσει τη δική της εκδοχή. Σύμφωνα με τον σύμβουλο του ουκρανού προέδρου Μιχαΐλο Ποντόλιακ, ο ουκρανικός στρατός είχε προβεί σε μια από τις πρώτες χρήσεις των πυραύλων HIMARS που είχαν φτάσει λίγο νωρίτερα από τις ΗΠΑ, οι οποίοι μπορούν να προσγειώσουν 90 κιλά εκρηκτικών σε έναν στόχο μεγέθους τραπεζιού από απόσταση 80 χλμ. Το πλήγμα όχι μόνο δεν ήταν τυχαίο, αλλά είχε «αφανίσει» μια αποθήκη πυρομαχικών η οποία προηγουμένως ήταν απρόσιτη για τις δυνάμεις του Κιέβου.
Τους μήνες που ακολούθησαν, ο «Στρατηγός HIMARS», όπως είναι γνωστό το σύστημα πυραύλων πυροβολικού υψηλής κινητικότητας, πραγματοποίησε πολλές περισσότερες «επισκέψεις» στη Χερσώνα, προκαλώντας τον όλεθρο στις γέφυρες, τις αποθήκες ανεφοδιασμού και τα στρατηγεία διοίκησης στα οποία βασιζόταν η Ρωσία για να διατηρήσει τον έλεγχο στην πόλη.
Τα πυραυλικά χτυπήματα με το εν λόγω σύστημα ονομάστηκαν και «ώρα HIMARS», από τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, σηματοδοτώντας ένα χρονοδιάγραμμα το οποίο έληξε νωρίς το πρωί της Παρασκευής, όταν η Μόσχα απέσυρε τους 30.000 στρατιώτες της από τη Χερσώνα, έγραψε ο Κόλιν Φρίμαν της Telegraph.
Το βράδυ της ίδιας ημέρας οι φελλοί από τις σαμπάνιες που άνοιγαν αποτελούσαν τα μόνα βλήματα στον αέρα, ενόσω οι εορτασμοί βρίσκονταν σε πλήρη εξέλιξη στην κεντρική πλατεία της πόλης. Οι λίγοι κάτοικοι που συμμετείχαν αρχικά στις ενθουσιώδεις εκδηλώσεις για την απελευθέρωση εξελίχθηκαν σε μεγάλο πλήθος καθώς οι φόβοι ότι η ρωσική υποχώρηση θα μπορούσε να αποτελεί κάποιου είδους παγίδα άρχισαν να καταλαγιάζουν, προσέθεσε ο δημοσιογράφος.
Δεκάδες ουκρανικές σημαίες κυμάτισαν ξανά στην περιφερειακή πρωτεύουσα, ουρές αυτοκινήτων κόρναραν συνεχώς ενώ την ατμόσφαιρα δόνησαν ο εθνικός ύμνος και οι ιαχές του κόσμου: «Δόξα στην Ουκρανία! Δόξα στους Ηρωες! Δόξα στο Εθνος!».
Οι χαρούμενες σκηνές αυτού του Σαββατοκύριακου έρχονται σε πλήρη αντίθεση με την απόγνωση που επικράτησε στην περιοχή πριν από οκτώ μήνες, όταν η Χερσώνα έγινε η πρώτη μεγάλη πόλη της Ουκρανίας που κατέλαβε ο ρωσικός στρατός, συνέχισε η βρετανική εφημερίδα.
Οι Ρώσοι ύψωσαν τη σημαία τους στην πόλη στις 2 Μαρτίου, μόλις μια εβδομάδα μετά την έναρξη της εισβολής, με τις αναφορές περί συνεργατών των εισβολέων εντός της, οι οποίοι φέρονται να υπομόμευσαν τις αμυντικές προσπάθειες των Ουκρανών, να υποδηλώνουν ότι η ουκρανική αντίσταση, όσο ζωηρή, θα αποδεικνυόταν μάταιη.
Στις αρχές του ίδιου μήνα, οι ντόπιοι πραγματοποιούσαν καθημερινά διαδηλώσεις στην κεντρική πλατεία της πόλης, αποκαλώντας τη ρωσική παραστρατιωτική αστυνομία «φασίστες κατακτητές!». Σύντομα οι κατοχικές Αρχές ξεκίνησαν να διαλύουν τις κινητοποιήσεις κάνοντας χρήση δακρυγόνων και πραγματικών πυρών, ενώ κυνήγησαν τους διοργανωτές τους.
Παράλληλα, οι άνθρωποι της Μόσχας έβαλαν μπρος τη «ρωσοποίηση» της Χερσώμας, απαγορεύοντας τα ουκρανικά ΜΜΕ, εισάγοντας το ρούβλι στις συναλλαγές της πόλης και εγκαθιστώντας ρώσους αξιωματούχους και ντόπιους συνεργάτες στο δημαρχείο ως νέα «διοίκηση».
Σύμφωνα με τον Κόλιν Φρίμαν: «Οποιος ήταν ύποπτος για φιλοουκρανική στάση κινδύνευε να βρεθεί στη φυλακή ή να βασανιστεί ενώ η οικονομία της πόλης συρρικνώθηκε στο επίπεδο των πρόχειρων υπαίθριων αγορών, καθώς πολλοί ιδιοκτήτες επιχειρήσεων εγκατέλειψαν ή έκλεισαν τα καταστήματά τους. Είδη πρώτης ανάγκης όπως τρόφιμα και φάρμακα πωλούνταν στους δρόμους σε τιμές μαύρης αγοράς».
Η ζωή στην κατεχόμενη Χερσώνα, η οποία λειτούργησε σαν προειδοποίηση για τη μοίρα που περιμένει τις ουκρανικές πόλεις που θα πέσουν στα χέρια των Ρώσων, υπενθύμισε σε πολλούς τις ζοφερές ημέρες που ακολούθησαν την πτώση της Σοβιετικής Ενωσης, όταν το κλείσιμο των ναυπηγείων της πόλης οδήγησε τη Χερσώνα σε οικονομικό μαρασμό, συνόψισε.
«Κατακτητή φύγε, έρχονται τα HIMARS!»
Το καλοκαίρι κάτι φάνηκε να αλλάζει, με τα συνθήματα στους τοίχους να παύουν να αποτελούν τη μόνη αντιστασιακή ενέργεια που διέφευγε των κατοχικών Αρχών.
Ο Ντμίτρο Σαβλουσένκο, ένας φιλορώσος ακτιβιστής που διορίστηκε υπουργός Νεολαίας, έχασε τη ζωή του τον Ιούνιο, όταν βόμβα εξερράγη στο αυτοκίνητό του. Αλλοι αξιωματούχοι δέχθηκαν πυροβολισμούς και τα καφέ που χρησιμοποιούσαν οι ρώσοι στρατιώτες βομβαρδίστηκαν.
Οι φερόμενοι ως δράστες επικηρύχθηκαν με τα πρόσωπα τους να αναρτώνται σε αφίσες στους δρόμους. Αλλες αφίσες που έκαναν την εμφάνισή τους, όμως, οι οποίες απεικόνιζαν έναν εκτοξευτήρα HIMARS προειδοποίησαν: «Κατακτητή, φύγε τώρα –αλλιώς θα σε βοηθήσει αυτό το HIMARS».
Την ίδια περίοδο, τα αμερικανικιά πυραυλικά συστήματα, πράγματι, βοήθησαν να αρθεί το αδιέξοδο στο οποίο είχαν βρεθεί οι ουκρανικές δυνάμεις στα βόρεια και στα δυτικά της Χερσώνας, μια γη με πλατιές πεδιάδες τις οποίες οι Ρώσοι θα μπορούσαν εύκολα να υπερασπιστούν.
Στα μέσα Ιουλίου το Κίεβο συμβούλεψε τους εναπομείναντες κατοίκους της Χερσώνας να φύγουν, εν όψει μιας μεγάλης επιχείρησης για την ανακατάληψη της πόλης.
Λίγες ημέρες αργότερα, ο «Στρατηγός HIMARS» ήταν και πάλι σε δράση, καταφέρνοντας τέσσερις μεγάλες τρύπες στη γέφυρα Αντονίφσκι, μια από τις κύριες οδούς ανεφοδιασμού των Ρώσων πάνω από τον ποταμό Δνείπερο.
Στα τέλη Αυγούστου, ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι ανακοίνωσε επισήμως ότι η επιχείρηση για την απελευθέρωση της πόλης ξεκινούσε: «Να το γνωρίζουν οι κατακτητές: θα τους φτάσουμε μέχρι τα σύνορα. Στα σύνορά μας, η γραμμή των οποίων δεν έχει αλλάξει».
Στις αρχές Οκτωβρίου, λίγο αφότου η Μόσχα διοργάνωσε τα λεγόμενα δημοψηφίσματα –καλπονοθείας σύμφωνα με το Κίεβο και τους εταίρους του– για την προσάρτηση της Χερσώνας και άλλων κατεχόμενων περιοχών οι Ουκρανοί ανακατέλαβαν περί τα 50 χωριά στην περιφέρεια της Χερσώνας μέσα σε μόλις δύο ημέρες, φτάνοντας, έτσι, στη δυτική όχθη του Δνείπερου.
Την Τετάρτη, ο υπουργός Αμυνας της Ρωσίας, Σεργκέι Σοϊγκού, ανακοίνωσε ότι τα ρωσικά στρατεύματα θα αποσυρθούν από τη Χερσώνα, προκειμένου να προστατευτούν οι ζωές των ρώσων στρατιωτών αλλά και των κατοίκων, όπως είπε.
Την Παρασκευή οι ρώσοι στρατιώτες πράγματι εγκατέλειψαν την πόλη παρά τους φόβους ότι η κίνηση αυτή θα μπορούσε να αποτελεί ένα τέχνασμα της Μόσχας, έγραψε η Telegraph.
Ευρισκόμενες στην ανατολική πλευρά του Δνείπερου, βέβαια, οι ρωσικές δυνάμεις είναι σε θέση να στοχοθετήσουν τον ουκρανικό στρατό με το πυροβολικό τους, προσέθεσε ο Φρίμαν.
Για την πρώην υφυπουργό Αμυνας της Ουκρανίας Αλίνα Φρόλοβα, όμως, η επιθετικότητα της Ρωσίας θα καμφθεί στο εξής, αντιμετωπίζοντας σημαντικά ζητήματα ανεφοδιασμού, όπως εκτίμησε. «Δεν είναι αυτό το τέλος (για τη μάχη στη Χερσώνα), αλλά βρισκόμαστε σίγουρα σε ένα σημαντικό σταυροδρόμι», προσέθεσε.
Η πρώην υφυπουργός, και αναπληρώτρια πρόεδρος του Κέντρου Αμυντικών Στρατηγικών, ενός think tank, εκτίμησε ότι το ερώτημα για το Κίεβο τώρα είναι αν θα μετακινήσει στρατιώτες προς το ανατολικό Ντονμπάς, για να υποστηρίξει τα στρατεύματα του που ήδη μάχονται εκεί ή αν θα επιχειρήσει να ανακαταλάβει την Κριμαία, η οποία προσαρτήθηκε από τη Ρωσία το 2014.